Για τον ρόλο που παίζει η Τουρκία στη Μεσόγειο, καθώς και για το πώς η Ινδία και η Ελλάδα μπορούν να ενισχύσουν τις σχέσεις τους για να αντιμετωπίσουν συγκεκριμένα τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μίλησε ο πρέσβης ε.τ. Λεωνίδας Χρυσανθόπουλος σε συνέντευξή του στην ινδική ιστοσελίδα “Sunday Guardian“.

Πρέσβη, με τη μεγάλη σας γνώση για την Τουρκία ως ανώτερος Έλληνας διπλωμάτης, ποιον ρόλο θα λέγατε ότι παίζει η Τουρκία στην περιοχή σας;

«Η Τουρκία παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην περιοχή μας. Αυτό οφείλεται κυρίως στην ισορροπημένη προσέγγιση που υιοθέτησε η Άγκυρα στην ουκρανική κρίση, όπου, παρά το γεγονός ότι είναι μέλος του ΝΑΤΟ, αρνήθηκε να επιβάλει κυρώσεις κατά της Μόσχας, προμήθευσε drones στο Κίεβο και προσφέρθηκε να φιλοξενήσει, και φιλοξένησε, ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ Μόσχας και Κιέβου. Η Τουρκία έχει επίσης αναπτύξει μια πολύ ισχυρή πολεμική βιομηχανία και εξάγει όπλα σε όλο τον κόσμο. Επεκτείνει την επιρροή της στην Αφρική και διατηρεί στρατιωτικές βάσεις στη Λιβύη και το Σουδάν. Η Άγκυρα υποστηρίζει τον παλαιστινιακό αγώνα και έχει καταδικάσει την πολιτική γενοκτονίας που διαπράττει το Ισραήλ στη Γάζα. Η Δύση θεωρεί την Τουρκία πολύ σημαντικό μέλος του ΝΑΤΟ και δεν αντιδρά στις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συμβαίνουν πάντα στη χώρα. Υπήρξαν χλιαρές αντιδράσεις από τη Δύση όταν συνελήφθη ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου. Ένα άλλο σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι Τούρκοι είναι το κουρδικό ζήτημα. Μεταξύ 30 και 46 εκατομμυρίων Κούρδων κατοικούν στην Τουρκία. Ο κουρδικός πληθυσμός υφίσταται διακρίσεις, και οι κουρδικές πόλεις της Ανατολικής Τουρκίας συνήθως στερούνται αποτελεσματικών ιατρικών εγκαταστάσεων ή κοινωνικής πρόνοιας. Οι κουρδοι δήμαρχοι έχουν αντικατασταθεί από κρατικούς αξιωματούχους. Το PKK, ένα κουρδικό απελευθερωτικό κίνημα, που θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση στην Τουρκία και από τη Δύση, διεξήγαγε πόλεμο από το 1984 μέχρι πρόσφατα, όταν αποφάσισε να διαλυθεί και να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση για την ορθή ενσωμάτωση της κουρδικής κοινότητας στην τουρκική κοινωνία. Υπάρχει επίσης μεγάλη κουρδική κοινότητα στη Συρία και το Ιράκ. Στην τελευταία, έχει επιτύχει καθεστώς ημιαυτονομίας».

Τι είδους δύναμη θεωρείτε την Τουρκία; Αναθεωρητική, υπέρ του status quo, ή κάτι άλλο;

«Θα έλεγα ότι η Τουρκία είναι μια αναθεωρητική δύναμη, καθώς προσπαθεί να αλλάξει τις υπάρχουσες πεποιθήσεις για το πώς συνέβησαν ιστορικά γεγονότα και αρνείται να ερμηνεύσει σωστά το περιεχόμενο των διεθνών συνθηκών που αφορούν και την Ελλάδα».

Θα λέγατε ότι η Τουρκία, και συγκεκριμένα ο Ερντογάν, προσπαθεί να τοποθετηθεί ως ηγέτης του ισλαμικού κόσμου; Σκέφτεται σε όρους ισλαμικού Χαλιφάτου;

«Ναι, ο Ερντογάν προσπαθεί να καθιερωθεί ως ηγέτης του ισλαμικού κόσμου και μπορεί να πει κανείς ότι έχει σχεδόν πετύχει αυτόν τον στόχο. Ωστόσο, ο στόχος του πηγαίνει πέρα από αυτό, καθώς θέλει η Τουρκία να έχει τη δύναμη και την επιρροή που είχε κατά την Οθωμανική Αυτοκρατορία, η οποία κατέρρευσε μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο».

Στο σχέδιο του Ερντογάν, ποιος ρόλος έχουν παίξει οι τρομοκρατικές ομάδες, ξεκινώντας, αλλά όχι περιοριζόμενες, στο ISIS;

«Η Τουρκία εντάχθηκε στον πόλεμο κατά του ISIS το 2016, μόνο μετά από επιθέσεις του ISIS στην Τουρκία. Διατηρεί εξαιρετικές σχέσεις με την παλαιστινιακή οργάνωση Χαμάς, ενώ έχει χλιαρές έως αρνητικές σχέσεις με τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου, που υποστηρίζεται από το Ιράν. Ο Ερντογάν έχει υποστηρίξει ανοιχτά τη Χαμάς και τη χρησιμοποίησε για να αυξήσει την επιρροή του στη Μέση Ανατολή, με επιτυχία».

Πώς είναι οι σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας;

«Οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας δεν είναι καλές, παρά το γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση θέλει να τις παρουσιάζει ως τέτοιες. Η Τουρκία έχει θέσει πολλά ζητήματα με την Ελλάδα, κυρίως σχετικά με την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων στο Αιγαίο, τον εναέριο χώρο, καθώς και θέματα μειονοτήτων. Το νομικό καθεστώς των σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας καθορίζεται από τη Συνθήκη της Λωζάνης του 1923, την οποία η Άγκυρα έχει καταστρατηγήσει. Η Τουρκία κατηγορεί την Ελλάδα ότι έχει στρατιωτικοποιήσει τα νησιά του Αιγαίου, κάτι που είναι ψευδές. Η Συνθήκη της Λωζάνης αναφέρει ότι δεν πρέπει να υπάρχουν στρατιωτικές βάσεις σε ορισμένα από τα νησιά, και δεν υπάρχουν. Η Τουρκία επιμένει ότι τα χωρικά μας ύδατα δεν πρέπει να επεκτείνονται πέρα από τα έξι ναυτικά μίλια, ενώ έχουμε το δικαίωμα να τα επεκτείνουμε στα 12, σύμφωνα με τη Συνθήκη του Δικαίου της Θάλασσας. Η Άγκυρα έχει ψηφίσει νόμο σύμφωνα με τον οποίο, αν η Ελλάδα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια, αυτό θα θεωρηθεί casus belli (λόγος κήρυξης πολέμου). Η Τουρκία υποστηρίζει επίσης ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα, κάτι που είναι λανθασμένο, καθώς η Συνθήκη του Δικαίου της Θάλασσας (UNCLOS) λέει το αντίθετο. Επιπλέον, η Τουρκία παρενοχλεί τις ελληνικές προσπάθειες για υποθαλάσσια ηλεκτρική σύνδεση μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου, λέγοντας ότι η Αθήνα πρέπει πρώτα να ζητήσει άδεια από την Άγκυρα, και στέλνει πολεμικά πλοία για να εμποδίσει την τοποθέτηση του καλωδίου. Πρέπει, ωστόσο, να ληφθεί υπόψη ότι μέχρι το 1972 δεν υπήρχε πρόβλημα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για το ζήτημα των χωρικών υδάτων. Το ζήτημα ξεκίνησε όταν η Ελλάδα ανακάλυψε πετρέλαιο στο βόρειο Αιγαίο. Η Τουρκία θα ήθελε να πάρει τον έλεγχο ορισμένων ελληνικών νησιών που βρίσκονται κοντά στην Τουρκία, και ίσως την περιοχή της Βόρειας Ελλάδας όπου υπάρχει μουσουλμανική μειονότητα. Η συνεχιζόμενη κατοχή του βόρειου τμήματος της Κυπριακής Δημοκρατίας μετά την τουρκική εισβολή του 1974 δεν βοηθά την κατάσταση».

Πώς είναι οι σχέσεις Ινδίας-Ελλάδας και πώς μπορούν να βελτιωθούν;

«Οι σχέσεις μεταξύ Ινδίας και Ελλάδας ανθίζουν και δεν θα μπορούσαν να είναι καλύτερες. Οι σχέσεις μας πηγαίνουν βαθιά στην ιστορία, ακόμη και πριν από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Υπάρχει συνεχής ανταλλαγή επισκέψεων υψηλού επιπέδου σε Αθήνα και Δελχί. Τον περασμένο Φεβρουάριο, ο Έλληνας Πρωθυπουργός επισκέφθηκε την Ινδία, ενώ τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στο Νέο Δελχί. Ο Πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι επισκέφθηκε την Ελλάδα το 2023. Οι σχέσεις μας ενισχύονται από πολλές διμερείς συμφωνίες που καλύπτουν ακόμη και τη στρατιωτική συνεργασία. Οι σχέσεις ανθίζουν στον τομέα του πολιτισμού και η Ινδία προσκλήθηκε επίσης να συμμετάσχει στο Φόρουμ Αρχαίων Πολιτισμών, μια ελληνική πρωτοβουλία που ξεκίνησε το 2018. Υπάρχουν επίσης 300-350.000 Ινδοί που διαμένουν στην Ελλάδα και αποτελούν μια σεβαστή κοινότητα. Η υλοποίηση όλων των διμερών συμφωνιών είναι ο καλύτερος τρόπος για περαιτέρω βελτίωση των διμερών μας σχέσεων».

Μπορούν οι σχέσεις Ινδίας-Ελλάδας να λειτουργήσουν ως ανάχωμα κατά του Ερντογάν, ειδικά δεδομένου ότι συνεργάζεται ενεργά με το Πακιστάν για να αποσταθεροποιήσει την Ινδία; Αν ναι, πώς;

«Η Ελλάδα και η Ινδία μπορούν να λειτουργήσουν ως ανάχωμα κατά του Ερντογάν. Μερικές πρακτικές προτάσεις: Ενισχυμένη συνεργασία στον στρατιωτικό τομέα, ιδιαίτερα στη συνεργασία των Πολεμικών Αεροποριών. Θα ήταν χρήσιμο για την Ελλάδα αν η Ινδική Πολεμική Αεροπορία μπορούσε να παρέχει στην Αθήνα πληροφορίες για την απόδοση των Rafale κατά τη διάρκεια της πρόσφατης σύντομης σύγκρουσης που είχε η Ινδία με το Πακιστάν. Κοινές στρατιωτικές ασκήσεις στον Ινδικό Ωκεανό και στις Μεσογειακές και Αιγαιακές Θάλασσες θα αποτελούσαν προειδοποίηση για την Τουρκία και το Πακιστάν να ενεργούν σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Πιο ανοιχτή υποστήριξη της Ελλάδας προς την Ινδία στο ζήτημα του Κασμίρ και της Ινδίας προς την Ελλάδα σε ζητήματα και απειλές που χρησιμοποιεί η Τουρκία κατά της Ελλάδας. Στενότερη συνεργασία μεταξύ Αθήνας και Δελχί στα Ηνωμένα Έθνη και σε άλλα διεθνή φόρα. Τέλος, μια αποτελεσματική συνεργασία στον τομέα της πυρηνικής τεχνολογίας μεταξύ των δύο πλευρών θα έκανε την Τουρκία και το Πακιστάν να το σκεφτούν διπλά πριν δημιουργήσουν συνθήκες για ένοπλες συγκρούσεις».

Διπλή επίθεση από την εθνικιστική αντιπολιτευτική εφημερίδα Σοζτζού και τον Τούρκο απόστρατο αντιναύαρχο Τζιχάντ Γιαϊτζί δέχτηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος επειδή έλαβε ως δώρο από τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατού Δημήτριο Χούπη τον ιστορικό Χάρτη της Θράκης, Thraciae Veteris Typus του Αβραάμ Ορτέλιους, το 1585. Σοζτζού και Γιαϊτζί ισχυρίζονται ότι ο χάρτης παραπέμπει στη μεγάλη ιδέα.

Η Σοζτζού, υπό τον τίτλο στο πρωτοσέλιδό της «Ο Έλληνας διοικητής στην Κων/πολη…Αυθάδης πρόκληση», γράφει ότι «κατά τη διάρκεια της συνάντησης, η οποία πραγματοποιήθηκε μόλις δύο ημέρες πριν από την επέτειο της κατάκτησης (σ.σ. άλωσης) της Κωνσταντινούπολης, ο Έλληνας Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού, Χούπης, προσέφερε στο Βαρθολομαίο ένα χάρτη που κέντρισε πολύ την προσοχή καθώς παραπέμπει στο όνειρο της Μεγάλης ιδέας. Το γεγονός ότι στον χάρτη η Θράκη, συμπεριλαμβανομένης της Κωνσταντινούπολης, απεικονιζόταν ως ελληνικό έδαφος τράβηξε την προσοχή. Τον περασμένο Απρίλιο ο Χούπης είχε απειλή σει την Τουρκία και είχε πει ότι οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις είναι έτοιμες να απαντήσουν σε οποιαδήποτε απειλή εντός πέντε λεπτών».

Ο Τζιχάντ Γιαϊτζί μέσω της ιστοσελίδας του Turk Degs γράφει: «Πώς τολμά ο αρχι-ηγούμενος να πάρει ή να δώσει τον χάρτη που παραπέμπει στη μεγάλη ιδέα ως δώρο στον Έλληνα Αρχηγό του Επιτελείου;».Από την Τρίτη 27 έως την Τετάρτη 28 Μαΐου 2025, ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ Στρατηγός Δημήτριος Χούπης συμμετείχε στη 18η Σύνοδο των Αρχηγών των Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΔ) των Βαλκανικών Χωρών στην Κωνσταντινούπολη.

ΒΟΣΤΩΝΗ. Ο Αρχιεπίσκοπος Σινά, Φαράν και Ραϊθώ και Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγίας Αικατερίνης Όρους Σινά μίλησε αποκλειστικά στον «Εθνικό Κήρυκα» για τα γεγονότα στη Μονή, η κατάσταση στην οποία έχει φτάσει στα πρόθυρα της «έξωσης» με την απόφαση του δικαστηρίου της Αιγύπτου, το οποίο θεωρεί τον ίδιον και τη Σιναϊτική Αδελφότητα ως «καταπατητές» αγνοώντας την ιστορία 15 αιώνων διαβιώσεώς τους σ’ αυτή. Στη Μονή σήμερα εγκαταβιούν 18 με 20 Μοναχοί.

Ο Αρχιεπίσκοπος Δαμιανός βρίσκεται αυτές τις μέρες στο Κάιρο της Αιγύπτου απ’ όπου και μας παρέσχε τηλεφωνικώς τη συνέντευξη αργά το βράδυ της Πέμπτης, 29 Μαΐου, ενώ προγραμματίζει να επιστρέψει στην Αθήνα εντός 7 ή 10 ημερών. Είπε πως «επί δέκα και πλέον χρόνια βρισκόμαστε συνεχώς στα δικαστήρια γιατί μας αρνούνται την ιδιοκτησία μας στη γη αυτή την ξερή, την οποία θεωρούσαμε δική μας, που μας κληροδότησαν άνθρωποι οι οποίοι αγίασαν. Από τη μια μεριά είναι ιερά μέρη και τα επισκέπτεται ο κόσμος που έρχεται στο Σινά και επωφελείται η αιγυπτιακή κυβέρνηση, όμως δεν θέλουν να μας τα αναγνωρίσουν ως δικά μας εδάφη».

Είπε ακόμα, πως «μας λένε οι Αρχές και συγκεκριμένα η Αρχαιολογική Υπηρεσία πως ναι μεν τα έχετε για χρήση αλλά είναι δικά μας, η οποία πολύ αργά έμαθε ότι εμείς φυλάσσομε με τη δική μας εργασία, τον δικό μας κόπο και από τα δικά μας έργα έναν θαυμάσιο θησαυρό από τον έκτο αιώνα μέχρι σήμερα και σήμερα μας λένε ότι δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να τα διαχειριζόμαστε».

Ο Σεβασμιότατος τόνισε πως «διαμαρτυρόμαστε έντονα αλλά όλες οι διαμαρτυρίες μας πηγαίνουν χαμένες διότι ο ισχυρότερος λέγει έτσι θέλω έτσι θα κάνω».

Υπογράμμισε πως «είναι μεγάλο πλήγμα για μας, αλλά θα είναι ντροπή. Θέλουμε να μπορούμε να διαχειριζόμαστε, όπως αιώνες τώρα, αυτά που διαφυλάξαμε και μάλιστα δώσαμε πολλά χρήματα και εξ’ ιδίων κι έρχεται τώρα η Αρχαιολογική Υπηρεσία και λέγει θα κάνετε όπως θέλουμε εμείς».

Ο Αρχιεπίσκοπος Δαμιανός μάς είπε ότι «είμαι σήμερα 91 ετών και είμαι στη Μονή από 27 ετών και αντιλαμβάνεστε τον πόνο της καρδιάς μου». Στην ερώτηση τι θα γίνει τώρα που το δικαστήριο αποφάσισε «έξωση» από τη Μονή, απάντησε πως «είναι στρεψοδικία» και εξήγησε πως «η κυβέρνηση από το 1980 είπε πως στις περιοχές που δεν υπάρχει κτηματολόγιο οι ιδιοκτήτες των περιουσιών να κάνουν μία δήλωση και από τους πρώτους που κάναμε δήλωση ήταν η Μονή, για όλα, όπως για μικρά κηπάκια, για μικρά εκκλησάκια, συνολικά παραδώσουμε 71 φακέλους και μάλιστα μας έδωσαν ένα σημείωμα ότι τα παρέλαβαν. Περιμέναμε να έλθει η Επιτροπή και να αναγνωριστούν στον ιδιοκτήτη αυτής της γης και ενώ σε άλλους που είχαν περισσότερα και μεγαλύτερα τεμάχια οικοπέδων έδωσαν ιδιοκτησία εμείς δεν πήραμε. Ηλθε λοιπόν έπειτα από είκοσι χρόνια το αιγυπτιακό κράτος και μας λέγει ότι είναι πολλά, ότι είναι έτσι, ότι είναι αλλιώς και φυσικά δεν μας έδωσε τίποτα. Μας λέγει εσείς δεν έχετε δικαίωμα να έχετε, είστε νέοι, ενώ είμαστε από τον έκτο αιώνα εδώ κάτοικοι του Σινά».

Επισήμανε ότι «πέσαμε σε ταραχές τότε με τα επεισόδια που έγιναν των φανατικών μουσουλμάνων κι άρχισαν να μας βλέπουν σαν κατακτητές, ότι αγοράσαμε αυτά τα κτήματα όπως έκαναν πολλοί που αγόρασαν γαίες τελείως προσφάτως κι είναι παράνομες».

Ο Αρχιεπίσκοπος Δαμιανός πρόσθεσε ακόμα ότι «οι Αρχές μας λένε ότι κάνετε χρησικτησία και μας ζητούν και χρήματα για χρησικτησία. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει στην Αίγυπτο ένας δικηγόρος που να ξέρει Ελληνικά ή να είναι Ελληνας για να μας υπερασπιστεί».

Όταν τον ρωτήσαμε τι σκοπεύετε να κάνετε από εδώ και πέρα, απάντησε πως «εμείς τελευταίως μέσα σ’ αυτή την κατάσταση αρχίσαμε να φαινόμαστε ενοχλημένοι και να λέμε ή μας δίνετε κάποια λύση ή κλείνουμε τη Μονή. Δεν το κάναμε όμως αυτό ποτέ, δεν θέλαμε να κλείσουμε τη Μονή και γίνει αναστάτωση και χαλάσουμε όλη την προσπάθεια του διεθνούς τουρισμού και ούτε θέλαμε να αδικηθούν οι Αιγύπτιοι. Εγινε μία συμφωνία ημών και των Αιγυπτίων και συγκεκριμένα του Νοτίου Σινά και της Ελληνικής Πολιτείας. Ηλθαν άνθρωποι από την Ελλάδα όσο το δυνατόν πιο καταρτισμένοι και πετύχαμε μία συμφωνία ώστε η Μονή να κινείται πιο ελεύθερα, να της αναγνωριστεί μία ιδιοκτησία διότι δεν μπορείς να ζήσεις μόνο με το πνεύμα χρειάζεται και η ύλη. Αν δεν είχαμε τη γη πώς θα ζούσαμε; Μόνο με τις δωρεές και εκτείνοντας τη χείρα στους ανθρώπους; Κι ενώ συμφωνήσαμε σ’ αυτό το κείμενο μάς το άλλαξαν και μας παρουσιάζουν τελείως διαφορετικά πράγματα». Συμπλήρωσε πως «ενώ ο κορυφαίος και μεγάλος κ. Σίσι βιαζόταν να υπογραφεί η συμφωνία, τελικά δεν της έδωσαν σημασία επικαλούμενοι ανόητα επιχειρήματα. Και μάλιστα τη στιγμή που ο Πρόεδρος της Αιγύπτου και ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος έκαναν τη συμφωνία, κάποιος άλλος από την Αίγυπτο έλεγε άλλα πράγματα σε μένα. Συγκεκριμένα, ζήτησα να δω τον κ. Σίσι και με παρέπεμψαν στον Υπουργό Εξωτερικών της Αιγύπτου στην Αθήνα, ο οποίος μου είπε άλλα από τη συμφωνία».

Είπε ότι «την Πέμπτη υπήρξε συνάντηση με αντιπρόσωπό του με τον υπουργό Εξωτερικών Γεώργιο Γεραπετρίτη».

Όταν τον ρωτήσαμε αυτή τη στιγμή πού βρίσκεται το θέμα, είπε: «Οι Αιγύπτιοι προσπαθούν να το υποβαθμίσουν, λένε ότι αγαπούν το Μοναστήρι, αλλά στην πραγματικότητα το πνίγουν», ενώ τόνισε πως οι «Αιγύπτιοι δεν ήθελαν το θέμα να δημοσιοποιηθεί, αλλά οι ίδιοι το έβγαλαν προς τα έξω κι εμείς αμυνόμαστε. Είναι μία μεγάλη υπόθεση, διεθνής υπόθεση».

Αναφορικά αν επικοινώνησαν κάποιοι Προκαθήμενοι, ή αρχιερείς μαζί του, απάντησε «ναι, πάρα πολλοί» και τελειώνοντας είπε «θέλω να ευχαριστήσω από την καρδιά μου τον ‘Εθνικό Κήρυκα’ διότι πάντοτε μας στηρίζετε και προσέχετε τη Μονή μας».