Στην ΕΕ, ως καταλύτη επίλυσης του Κυπριακού προβλήματος, εστιάζει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, και προς αυτή την κατεύθυνση αναμένεται να δούμε έντονη ενεργοποίηση από πλευράς Λευκωσίας το αμέσως επόμενο διάστημα. Είναι πραγματικότητα, λοιπόν, ότι από το 2004 έχουν σημειωθεί νέα δεδομένα από την ένταξη μας στην Ε.Ε, τα οποία δεν έχουν αξιοποιηθεί στον δέοντα βαθμό. Την ίδια ώρα, όμως, χρειάζεται να γίνει σαφές ότι χωρίς ξεκάθαρο στόχο και υψηλή στρατηγική, στο πλαίσιο της οποίας να εντάσσεται και ο ρόλος της ΕΕ, δεν μπορούμε να ανμένουμε επίλυση του Κυπριακού προβλήματος.

Είναι γεγονός ότι από την ένταξή της στην ΕΕ η Κυπριακή Δημοκρατία έχει ενισχύσει θεσμικά-διπλωματικά τη θέση της, ενώ έχουν προκύψει δυο σημαντικά στοιχεία: Το πρωτόκολλο 10, που προνοεί ολόκληρη την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε. με αναστολή του κοινοτικού κεκτημένου στο βόρειο κατεχόμενο τμήμα και η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005, που καθορίζει ότι η Ε.Ε. αναγνωρίζει ως μοναδικό κράτος στην Κύπρο την Κυπριακή Δημοκρατία και ότι η Τουρκία οφείλει να την αναγνωρίσει. 

Είναι, όμως, επίσης, πραγματικότητα ότι ποτέ δεν υπήρξε όραμα και στρατηγικός σχεδιασμός για επίλυση του Κυπριακού προβλήματος, παρά μόνο εδώ και τόσα χρόνια εναποτέθηκαν όλες οι προσπάθειες στη διεξαγωγή των δικοινοτικών συνομιλιών στο πλαίσιο του Ο.Η.Ε., χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι γεωστρατηγικοί παράγοντες, οι δυναμικές που δημιουργούνται για μεταβολή του ισοζυγίου δυνάμεων και χωρίς να διαμορφώνεται μια σφαιρική στρατηγική επί του ζητήματος.

Αξίζει δε να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τον πολιτικό ρεαλισμό, οι διεθνείς θεσμοί αποτελούν εξαρτημένες μεταβλητές της ισχύος των κρατών, θέση που έχει επιβεβαιωθεί διαχρονικά από διάφορα διεθνή συμβάντα και όπως οι νατοϊκοί βομβαρδισμοί στη Γιουγκοσλαβία, η στρατιωτική επέμβαση στο Ιράκ και το Αφγανιστάν χωρίς την έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας κ.ο.κ.

Ένα κράτος, λοιπόν, δεν μπορεί να αναμένει δίκαιη επίλυση των προβλημάτων του εάν δεν διαθέτει ενισχυμένους συντελεστές ισχύος και εάν οι επιδιώξεις του δε συγκλίνουν με τους στρατηγικούς σχεδιασμούς των μεγάλων δυνάμεων. Επομένως, ζητούμενο δεν έπρεπε να είναι το αν θα ξεκινήσει για άλλη μια φορά ο δικοινοτικός διάλογος, αλλά αυτό το οποίο έπρεπε να μας απασχολεί είναι το ποιος αποτελεί ο στόχος, υπό ποιες συγκυρίες θα διεξαχθεί η διαπραγμάτευση και ποιο είναι το ισοζύγιο δυνάμεων. Εάν δεν γίνει αυτό, είτε θα προκύψει και πάλι αδιέξοδο, καθώς εμείς θα απαιτούμε να εφαρμοστεί το δίκαιο, ενώ η Τουρκία θα διαθέτει την ισχύ με το μέρος της, είτε αν καταλήξουμε σε λύση, θα επιβληθεί μέσω της ισχύος η τουρκική βούληση. Για ποιο λόγο, άλλωστε, η Τουρκία να προβεί σε υποχωρήσεις, όταν δεν έχει κόστος από την κατοχή και όταν έχει καταφέρει να προβάλει κι αξιοποιήσει επαρκώς την αξία του γεωστρατηγικού της ρόλου; 

Δυστυχώς διάφοροι, όταν φθάνουμε σε καταστάσεις αδιεξόδου, προβάλλουν επιλεκτικά τα περί «δικαίου του ισχυρού» του Θουκυδίδη, προκειμένου να δικαιολογήσουν την έλλειψη στρατηγικής και την αδράνεια. Αυτοί ας έχουν υπόψη και ένα άλλο χωρίο από το έργο του πατέρα των Διεθνών Σχέσεων: «Όταν απειλείσαι από έναν ισχυρότερο εχθρό, δεν περιμένεις να επιτεθεί για να αμυνθείς, αλλά ενεργείς ούτως ώστε να αποτρέψεις τον κίνδυνο».

H χάραξη υψηλής στρατηγικής από τα κράτη είναι εκ των ων ουκ άνευ για την προώθηση των εθνικών τους στόχων. Όσον αφορά, λοιπόν, στο Κυπριακό ζήτημα, είναι αναγκαίο, έστω και τώρα, να χαρακτεί μια υψηλή στρατηγική, η οποία να εστιάζει πέραν από τη διεθνοποίηση του ζητήματος, στην ενίσχυση των συντελεστών ισχύος του κράτους, στην αξιοποίηση των διπλωματικών και θεσμικών πλεονεκτημάτων από την ένταξη στην Ε.Ε και άλλους διεθνείς οργανισμούς, στην αξιοποίηση των φυσικών πόρων και στη σύναψη στρατηγικών συμμαχιών, που λειτουργούν ως πολλαπλασιαστές της ισχύος.

Φιλελεύθερος