Toυ Bobby Ghosh

Το σκηνικό είναι γνωστό: ένας Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών φτάνει στην Ιερουσαλήμ, καθώς ένας δεξιός Ισραηλινός πρωθυπουργός προετοιμάζεται ταυτόχρονα για ακόμη έναν κύκλο βίας με τους Παλαιστίνιους, ενώ προετοιμάζεται για μια πιθανή ιρανική αντεπίθεση μετά από μια ισραηλινή επίθεση βαθιά μέσα στο Ιράν.

Ενώ ωστόσο ο Άντονι Μπλίνκεν και ο Μπενιαμίν Νετανιάχου παίζουν μάλλον ομαλά τους ρόλους τους στο θέατρο της διπλωματίας της Μέσης Ανατολής, αξίζει να παρακολουθήσει κανείς έναν χαρακτήρα στο παρασκήνιο, ο οποίος προσπαθεί να κρύψει την έντονη δυσφορία του: τον Μοχάμεντ Μπιν Ζαγέντ Αλ Ναχιάν (MBZ), ηγέτη των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.

Από τα παρασκήνια… μέρος της παράστασης

Σε προηγούμενες παραστάσεις της συγκεκριμένης παραγωγής, ο ΜΒΖ, όπως είναι ευρέως γνωστός στον αραβικό κόσμο, θα βρισκόταν στα παρασκήνια. Ωστόσο εδώ και δυόμισι χρόνια έχει ανέβει στη σκηνή πριν από δυόμισι χρόνια, ομαλοποιώντας τις σχέσεις των ΗΑΕ με το Ισραήλ. Στην πραγματικότητα, έγινε εν μέρει συμμέτοχος στις πλέον αμφιλεγόμενες σχέσεις του Ισραήλ, εκείνες με τους Παλαιστίνιους και με το Ιράν.

Δύο άλλα αραβικά κράτη, το Μπαχρέιν και το Μαρόκο, ακολούθησαν το παράδειγμα των Εμιράτων και υπέγραψαν τις Συμφωνίες του Αβραάμ με το Ισραήλ, ωστόσο ο MBZ είναι εκείνος που πραγματικά έκανε σημαία τις σχέσεις με το εβραϊκό κράτος. Οι αξιωματούχοι του δημιούργησαν γρήγορα σχέσεις στα πεδία του εμπορίου, του τουρισμού και της ασφάλειας με το Ισραήλ και μίλησαν για οικονομικούς δεσμούς ύψους 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων μέσα στην επόμενη δεκαετία.

Δεδομένης της πολεμικής εχθρότητας του Νετανιάχου προς το Ιράν και της ασυμβίβαστης εχθρότητάς του προς τους Παλαιστίνιους, ο MBZ φαντάζει λογικό να περίμενε αναταράξεις στις σχέσεις σε αυτά τα δύο μέτωπα. Τα ΗΑΕ γνωρίζουν καλά ότι οι αστραφτερές πόλεις και οι εγκαταστάσεις πετρελαίου τους βρίσκονται εντός της εμβέλειας των πυραύλων της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Η Τεχεράνη χρησιμοποιεί επίσης “αντιπροσώπους” της, όπως οι σιίτες αντάρτες Χούτι στην Υεμένη, για να απειλεί τα συμφέροντα των Εμιράτων. Ο κίνδυνος το Ιράν να επιτεθεί στα ΗΑΕ ως εκδίκηση για τις ενέργειες του Ισραηλινού συμμάχου τους δεν είναι καθόλου αμελητέος.

Η βία κατά των Παλαιστινίων, είτε ασκείται από τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις είτε από εβραίους εποίκους, αντιπροσωπεύει ένα διαφορετικό είδος προβλήματος για τον MBZ: απώλεια αξιοπιστίας στον ευρύτερο αραβικό κόσμο. Τα Εμιράτα είχαν υποστηρίξει ότι η υπογραφή των Συμφωνιών του Αβραάμ θα τους έδινε μεγαλύτερη ισχύ διαπραγμάτευσης με τους Ισραηλινούς, έτσι που να μπορούν να κινούνται αποτελεσματικότερα για την προστασία των παλαιστινιακών συμφερόντων. Ως απόδειξη, επεσήμαναν την εγκατάλειψη του σχεδίου προσάρτησης εκτάσεων της Δυτικής Όχθης από τον Νετανιάχου.

Η δυνατότητα, ωστόσο, των Εμιράτων να περιορίσουν τις ισραηλινές ενέργειες εναντίον των Παλαιστινίων θα αμφισβητούνταν έτσι κι αλλιώς από τον νέο κυβερνητικό συνασπισμό του Νετανιάχου, ο οποίος είναι υπόχρεος στα ακροδεξιά κόμματα, τα οποία ζητούν προσάρτηση και περισσότερη βία κατά των Παλαιστινίων.

Η “τέλεια θύελλα”

Πλέον, ο MBZ αντιμετωπίζει μια τέλεια θύελλα αυξημένης βίας εναντίον Παλαιστινίων, ισχυροποιημένων και ενθαρρυνμένων εποίκων – και ενός ιρανικού καθεστώτος το οποίο, ήδη αποσταθεροποιημένο από εσωτερικές διαφωνίες, έχει δεχτεί μια ισχυρή πρόκληση μετά από ένα ισραηλινό χτύπημα σε στρατιωτικό συγκρότημα στην Ισφαχάν (αντίθετα, έχοντας αντισταθεί στην αμερικανική πίεση να προσχωρήσουν στις Συμφωνίες του Αβραάμ και θέτοντας τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους ως προϋπόθεση για δημιουργία επίσημων διπλωματικών σχέσεων με το Ισραήλ, οι Σαουδάραβες θα αισθάνονται μάλλον δικαιωμένοι).

Μέχρι στιγμής, τα Εμιράτα έχουν απαντήσει με χαρακτηριστική επιφυλακτικότητα. Έχουν αποδοκιμάσει την προκλητική συμπεριφορά των συμμάχων του Νετανιάχου: τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, μαζί με την Κίνα, συγκάλεσαν μια συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ μετά την είσοδο του υπουργού Εθνικής Ασφάλειας του Ισραήλ Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ στο ισλαμικό τέμενος Αλ Ακσά στις αρχές Ιανουαρίου. Έχουν καταδικάσει τόσο την επιδρομή του ισραηλινού στρατού σε στρατόπεδο Παλαιστινίων προσφύγων στην Τζενίν, όσο και την τρομοκρατική επίθεση εναντίον μιας εβραϊκής συναγωγής κοντά στην Ιερουσαλήμ.

Έχουν δε κουνήσει δάχτυλο αποδοκιμασίας για την επίθεση στην Ισφαχάν. Ο Ανουάρ Μοχάμεντ Γκαργκάς, διπλωματικός σύμβουλος του MBZ, δήλωσε μέσω tweet του ότι η συγκεκριμένη επίθεση “δεν είναι προς το συμφέρον της περιοχής ή του μέλλοντός της”. Ωστόσο, απέφυγε προσεκτικά να κατηγορήσει ευθέως το Ισραήλ.

Τα όρια, ωστόσο, αυτής της ισορροπιστικής προσέγγισης είναι βέβαιο ότι θα δοκιμαστούν, καθώς η κυβέρνηση Νετανιάχου θα εγκαθίσταται κανονικά στην εξουσία. Ο MBZ μπορεί να περιμένει περισσότερες αντιπαλαιστινιακές προκλήσεις από τον Μπεν-Γκβίρ και άλλες ακροδεξιές φιγούρες, καθώς και περισσότερη πολεμική διάθεση από πλευράς των εβραίων εποίκων στη Δυτική Όχθη.

Με μικρή επιρροή σε παλαιστινιακές τρομοκρατικές ομάδες όπως η Χαμάς και ο Ισλαμικός Τζιχάντ, ο MBZ μπορεί επίσης να αναμένει περισσότερη βία η οποία θα στοχεύει Ισραηλινούς. Πρέπει να γνωρίζει ότι το Ισραήλ θα κάνει περισσότερες προσπάθειες να πλήξει ιρανικούς στρατιωτικούς στόχους, ειδικά καθώς το καθεστώς της Τεχεράνης θα παλεύει να φτάσει στο όριο εμπλουτισμού ουρανίου που χρειάζεται για την παραγωγή πυρηνικών όπλων. Και, όπως έμαθε ο ηγέτης των Εμιράτων το περασμένο σαββατοκύριακο, μπορεί όλα αυτά να συμβούν ακόμη και ταυτόχρονα.

Πηγή: Bloomberg