Οι σεισμοί στην Τουρκία άλλαξαν εκ των πραγμάτων την προεκλογική στρατηγική του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Στην περίοδο πριν τους φονικούς, καταστροφικούς σεισμούς, ο Τούρκος Πρόεδρος επένδυε στις ακραίες ρητορικές εξάρσεις κατά της Ελλάδος και της Κύπρου ενώ έχει θέσει στην ατζέντα του  και το σενάριο ενός θερμού επεισοδίου. Παράλληλα, είχε σχεδιάσει την επιβολή νέων τελεσμένων επί του εδάφους (Αμμόχωστος) και στην κυπριακή ΑΟΖ. 

Το σκηνικό έχει αλλάξει κι αυτοί οι σχεδιασμοί απλά «μετακομίζουν» χρονικά καθώς είναι προφανές πως σε καμία περίπτωση δεν ακυρώνονται. Σε αυτή τη φάση και μέχρι τις εκλογές στην Τουρκία, η προσοχή της κατοχικής δύναμης είναι να αντιμετωπίσει τις καταστροφές και την ανθρώπινη τραγωδία. Ο Ερντογάν επιχειρεί να μην έχει κόστος από τη φυσική καταστροφή, που εισήσθω εν παρόδω είναι απρόβλεπτο γεγονός, αν και φαίνεται να έχει σοβαρές ευθύνες για τις κατασκευές.

Είναι σαφές πως η αλλαγή τακτικής στην Άγκυρα, παρά το γεγονός ότι γίνεται κάτω από τραγικές συνθήκες, δίνει ανάσες σε Αθήνα και Λευκωσία, οι οποίες καλούνται να αξιοποιήσουν το χρόνο μέχρι και τις τουρκικές εκλογές και στην περίπτωση ήττας του Ερντογάν και την περίοδο προσαρμογής της νέας κυβέρνησης. Όπως σημείωνε και δυτικός διπλωμάτης, ακόμη και να ηττηθεί ο Ερντογάν, η νέα κυβέρνηση δεν πρόκειται να αλλάξει πολιτική στα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό. Δεν θα σταματήσει να αμφισβητεί την κυριαρχία Ελλάδος και Κύπρου ενώ θα επιμένει στην εκ προοιμίου αναγνώρισης του ψευδοκράτους πριν την έναρξη οποιασδήποτε διαπραγμάτευσης. Τέτοιες πολιτικές, που ακολουθούνται διαχρονικά δύσκολα ακυρώνονται, σημείωσε η ίδια πηγή.

Τόσο η Αθήνα όσο και η Λευκωσία μπορούν σε διπλωματικό επίπεδο να κινηθούν ώστε να αποτραπούν, μελλοντικά πλέον, κινήσεις επιβολής τετελεσμένων από πλευράς Άγκυρας. Ευελπιστώντας, παράλληλα, αν και φαντάζει εξωπραγματικό, να αλλάξει στάση η Άγκυρα και να «μαλακώσει» μετά τις μεγάλες καταστροφές. Η ιστορία, πάντως, δεν επιβεβαιώνει το ενδεχόμενο αλλαγής πλεύση από πλευράς Άγκυρας.

Ο νέος Πρόεδρος, Νίκος Χριστοδουλίδης, έχει εξαγγείλει, μεταξύ άλλων, την παρουσίαση πρότασης προς την Ε.Ε. για την ενεργότερη εμπλοκή της Ένωσης στο Κυπριακό, αξιοποιώντας πολλές παραμέτρους των ευρωτουρκικών θεμάτων. Πρόκειται για μια πρόταση, για την οποία είναι ενήμερα τα Ηνωμένα Έθνη ενώ το σημαντικό είναι η  αντίδραση και των Βρυξελλών. Φαίνεται, πάντως, να αποτελεί, μια διέξοδος στο παρατεταμένο αδιέξοδο καθώς κινείται στη λογική της αξιοποίησης διαφορετικών συμφερόντων με στόχο να βρεθεί «κοινός τόπος». Την ίδια ώρα, είναι σαφές πως θα δοθεί βάρος στην εδραίωση των συνεργασιών, πρωτίστως με τις γειτονικές χώρες (αναθέρμανση τριμερών) αλλά και με ισχυρούς παίκτες. Πέραν από βασικούς εταίρους μας στην Ε.Ε., όπως Γαλλία και Γερμανία, στην εξίσωση βρίσκονται και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Στην Ουάσινγκτον γνωρίζουν τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη πολύ καλά, έχουν συνεργαστεί μαζί του και αναμένεται ότι θα υπάρξουν κινήσεις από πλευράς της αμερικανικής κυβέρνησης προς τη Λευκωσία. 

Οι ΗΠΑ, βέβαια, βλέπουν πακέτο την περιοχή και εκείνο που συναφώς επιδιώκουν είναι εδραίωση της παρουσίας τους, αλλά πρωτίστως να είναι κυρίαρχοι του παιχνιδιού. Δεν πρόκειται να ασχοληθούν- όπως δεν ασχολήθηκαν άλλωστε ποτέ- με τις λεπτομέρειες των διμερών ή άλλων διαφορών. Η Κύπρος συνδέεται με τον άξονα της Ελλάδος αλλά και του Ισραήλ, που φθάνει μέχρι τα Βαλκάνια ενώ είναι σαφές πως στην μεγάλη εικόνα είναι και τα ενεργειακά. Η Κύπρος έχει αναξιοποίητο ενεργειακό πλούτο ενώ η Ελλάδα φιλοδοξεί να αναδεχθεί σε ενεργειακό κόμβο. Με την Ελλάδα, η αμερικανική προσέγγιση αφορά και το γεγονός ότι ενισχύεται η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στη χώρα. Παρουσία που δεν είναι άσχετη προφανώς και με τα όσα διαδραματίζονται στο Ουκρανικό. 

Η επίσκεψη  Μπλίνκεν σε Αθήνα και Άγκυρα, που είχε ουσία και θα έχει και συνέχεια έστειλε το μήνυμα πως οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ, χρειάζονται τόσο την Ελλάδα όσο και την Τουρκία. Χρειάζονται «ήρεμα νερά» στο Αιγαίο, όπως είπε και ο κ. Μπλίνκεν. Το πρόβλημα, βέβαια, είναι η Τουρκία και ενόψει του γεγονότος ότι θεωρείται πολύ χρήσιμη για τους σχεδιασμούς και τα συμφέροντα, οι Αμερικανοί θα κάνουν ότι μπορούν για να την κρατήσουν κοντά. Το θέμα που εγείρεται πάντα είναι ποιος θα πληρώσει τον λογαριασμό, για να μπορέσει η κατοχική δύναμη να είναι «χορτάτη» και παρούσα στο δυτικό μπλοκ. Η περίπτωση της Κύπρου είναι στην εξίσωση, αν και δεν είναι ψηλά στην προσοχή των ΗΠΑ. Είναι, όμως, μέρος του πάζλ. Τι μπορεί αυτό να σημαίνει; Θα του δούμε τους επόμενους μήνες.

Ο κατοχικός ηγέτης προτάσσει συνεργασία μεταξύ «θεσμών

Η κίνηση του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας, Νίκου Χριστοδουλίδη να ζητήσει, αμέσως μετά τις εκλογές, να συναντήσει τον κατοχικό ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, στόχευε να στείλει διεθνώς το μήνυμα ότι η Λευκωσία είναι παρούσα στις προσπάθειες λύσης. Αυτό το μήνυμα κρίθηκε αναγκαίο καθώς, μεταξύ άλλων, ο νέος Πρόεδρος κατά την προεκλογική περίοδο βαλλόταν σχεδόν πανταχόθεν ότι δεν θέλει λύση. Ότι ήταν ο υποψήφιος της μη λύσης. Αυτό το αφήγημα των πολιτικών του αντιπάλων, που έχει ζημιώσει και την εικόνα της χώρας, θέλησε να το ανατρέψει. Ταυτόχρονα προσπαθήσε να «σπάσει τον πάγο» με τον Ερσίν Τατάρ. Γι΄ αυτό και η τακτική που ακολουθήθηκε στη συνάντηση με τον κατοχικό ηγέτη ήταν να μην υπάρξουν εντάσεις. Με χαμηλούς τόνους να καταγραφούν οι διαφωνίες της ελληνικής πλευράς στις τουρκικές μαξιμαλιστικές αξιώσεις και να παρουσιαστούν οι θέσεις της Λευκωσίας για να αρθεί το αδιέξοδο. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης έδωσε το στίγμα της πρότασης του για την εμπλοκή της Ε.Ε., δεν επεκτάθηκε, ωστόσο, ενόψει της πρόθεσης του να την παρουσίαση πρώτα τους εταίρους μας στην Ένωση. Παράλληλα ήθελε, για προφανείς λόγους, να καταγραφούν τα όσα έλεγε και από τον εκπρόσωπο των Ηνωμένων Εθνών, Κόλιν Στιούαρτ.

Ο Τατάρ ήταν προβλεπτός. Δεν υπήρχε ανησυχία για αιφνιδιασμό. Επανέλαβε τις γνωστές θέσεις για «κυριαρχική ισότητα», «εγγενή δικαιώματα», «ίσο διεθνές καθεστώς», γνωρίζοντας και ο ίδιος ότι δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές τέτοιες αξιώσεις. 

Ο κατοχικός ηγέτης, πάντως, επειδή δεν φημίζεται για τη διπλωματική του ευελιξία, ομολόγησε τακτικές και επιδιώξεις. Είναι προφανές ότι προσπαθεί να κτίσει ( όχι αυτός η Άγκυρα) «συνεργασίες» μεταξύ «θεσμών», που βαθμηδόν θα εδραιώσουν μια συμφωνία στο Κυπριακό. Είτε με συμφωνία είτε όχι. 

Οι σεισμοί «επηρεάζουν» και τα κατεχόμενα

Δυο ζητήματα προκύπτουν από τους σεισμούς στην Τουρκία, που επηρεάζουν τα κατεχόμενα και κατ΄ επέκταση την Κύπρο. Το πρώτο είναι η κάθοδος σεισμόπληκτών και η εγκατάστασή τους και το δεύτερο είναι οι αντοχές των κατασκευών, που έχουν γίνει από τουρκικές εταιρείες.

Η λεγόμενη πρεσβεία της Τουρκίας στα κατεχόμενα συντονίζει την κάθοδο και την εγκατάσταση των σεισμοπαθών. Το θέμα είναι μεν ανθρωπιστικό, πλην όμως στα κατεχόμενα θεωρούν πως πρόκειται για μεγάλο αριθμό που «ήλθε για να μείνει». Όπως έγινε, άλλωστε, στο παρελθόν και σε άλλες περιπτώσεις. Σήμερα γίνεται λόγος μέχρι στιγμής για περίπου 4.000 ανθρώπους, που έχουν μεταφερθεί και εγκατασταθεί. Το συνολικό αριθμό κατέχει μόνο η «πρεσβεία» της Τουρκίας.

Την ίδια ώρα, είναι γνωστό ότι η τουρκική κρατική εταιρεία οικοδομών ΤΟΚΙ, που είχε μεγάλη «συμβολή» στην οικοδόμηση κτιρίων στις σεισμόπληκτες σήμερα περιοχές, έχει πλούσια δράση και στα κατεχόμενα. Πέραν από διάφορα «κυβερνητικά έργα», αναλάβει και τα έργα ανοικοδόμησης στην περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου. Ως εκ τούτου η ανησυχία στα κατεχόμενα είναι πρόδηλη.

Φιλελεύθερος