Της Kateryna Pishchikova

Στις αρχές του πολέμου, μια φωτογραφία έγινε αρκετά δημοφιλής. Απεικόνιζε ένα πλακάτ από μια αφίσα υπέρ της Ουκρανίας που έγραφε: “Εάν η Ρωσία σταματήσει να πολεμά, δεν θα υπάρχει πόλεμος. Εάν η Ουκρανία σταματήσει να πολεμά, δεν θα υπάρχει Ουκρανία”.

Σχεδόν ένα χρόνο μετά, αυτό εξακολουθεί να ισχύει. Καθίσταται επίσης ολοένα και πιο σαφές ότι δεν θα υπάρξουν νικητές σε αυτόν τον πόλεμο και ότι το μέλλον της Ουκρανίας είναι όλο και πιο εύθραυστο.

Μετά την αποτυχία των αρχικών της σχεδίων για ένα Βlitzkrieg τον Μάρτιο του 2022, η Ρωσία άλλαξε τη στρατηγική της. Ένας καταστροφικός πόλεμος φθοράς με βομβαρδισμούς αδιακρίτως και επιθέσεις κατά αμάχων έγινε μια από τις βασικές τακτικές της.

Οι ουκρανικές αντεπιθέσεις στις αρχές Σεπτεμβρίου σηματοδότησαν την έναρξη μιας φάσης κλιμάκωσης, κατά την οποία εντάθηκαν οι ρωσικές επιθέσεις στον άμαχο πληθυσμό και τις υποδομές της Ουκρανίας, μεταξύ άλλων μέσω της χρήσης μη επανδρωμένων αεροσκαφών που προμήθευσε το Ιράν.

Ο πόνος και η ζημιά που μπορεί να προκαλέσει η Ρωσία στην Ουκρανία, ακόμη και σε περιόδους στρατιωτικού αδιεξόδου, με σχετικά χαμηλό κόστος και από σχετικά ασφαλή απόσταση είναι κάτι το συγκλονιστικό.

Σύμφωνα με αρκετές εκθέσεις των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), ο απολογισμός στην Ουκρανία μέχρι το τέλος του περασμένου έτους ήταν τεράστιος: περίπου 18.000 άμαχοι θύματα, έως και το 40% του συνόλου των κατοικιών υπέστησαν ζημιές και το 50% της ενεργειακής υποδομής της Ουκρανίας επλήγη ή καταστράφηκε.

Περίπου 16 εκατομμύρια Ουκρανοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και έως και 18 εκατομμύρια άνθρωποι, ή το 40% του πληθυσμού της Ουκρανίας, θα χρειαστούν κάποιου είδους ανθρωπιστική βοήθεια τους επόμενους μήνες.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας, η οικονομία της Ουκρανίας συρρικνώθηκε κατά 35% το 2022 και το 60% των Ουκρανών αναμένεται να καταλήξουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Η μαζική καταστροφή βιομηχανικών πόρων και οι σφοδρές μάχες προκάλεσαν καταστροφικά επίπεδα ρύπανσης του αέρα, του εδάφους και των υδάτων, καθώς και ζημιές στα οικοσυστήματα και απώλεια της βιοποικιλότητας.

Η αντίσταση της Ουκρανίας και η ικανότητά της να χρησιμοποιεί αποτελεσματικά όλη τη στρατιωτική υποστήριξη και την υποστήριξη πληροφοριών που λαμβάνει βοήθησε στο να αντισταθμίσει το πολύ μικρότερο μέγεθος του στρατού της σε σύγκριση με το ρωσικό.

Έχει καταστεί σαφές ότι η Ρωσία μπορεί να κερδίσει αυτόν τον πόλεμο μόνο στρατιωτικά μέσω κολοσσιαίας στρατιωτικής κλιμάκωσης. Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι ετοιμάζει κάτι τέτοιο για την ερχόμενη άνοιξη. Στο μεταξύ, πιθανότατα θα συνεχίσει να προκαλεί ζημιές στην Ουκρανία.

Εφόσον η Ουκρανία προετοιμάζεται για περαιτέρω αντίσταση, ο πόλεμος μπορεί να γίνει ακόμη πιο αιματηρός. Η εξωτερική πίεση στη Ρωσία είναι ένα δίκοπο μαχαίρι: μπορεί να πείσει το Κρεμλίνο να διαπραγματευτεί όσο μπορεί να αυξήσει τα διακυβεύματα και με τη σειρά του την προθυμία του Πούτιν να στοιχηματίσει περισσότερα και να εφαρμόσει πιο βίαιες τακτικές.

Εάν το Κρεμλίνο κρίνει ότι η περαιτέρω κλιμάκωση είναι πολύ δαπανηρή, μπορεί να έχει μεγαλύτερο όφελος να μείνει σε ένα παρατεταμένο τέλμα παρά να προχωρήσει σε μια ειρηνευτική διευθέτηση κατόπιν διαπραγματεύσεων.

Η ρωσική ρητορική καθώς και ο τρόπος με τον οποίο ενίσχυε τις θέσεις της στα κατεχόμενα δείχνουν ότι δεν έχει παρεκκλίνει από τον διακηρυγμένο στόχο της να υποτάξει την Ουκρανία με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.

Σε έναν πόλεμο τόσο βάναυσο και τόσο παρατεταμένο δεν υπάρχουν νικητές. Το κόστος είναι αφόρητα υψηλό και για τις δύο κοινωνίες και τα τραύματα, αν και δύσκολα συγκρίσιμα, θα έχουν διαρκή αντίκτυπο.

Με πάρα πολλούς τρόπους, η Ρωσία έχει ήδη χάσει. Όποια νίκη κι αν ελπίζει να διεκδικήσει, το κόστος πιθανότατα θα υπερβεί τα κέρδη.

Ωστόσο, η ήττα της Ρωσίας δεν υποδηλώνει απαραίτητα τη νίκη της Ουκρανίας. Ένας άγριος και παρατεταμένος πόλεμος θα καταστρέψει την Ουκρανία που χάνει καθημερινά τους τεράστιους πόρους της: τις υποδομές της, τη ζωντανή, δημιουργική και ποικιλόμορφη κοινωνία της, τη βιομηχανική της βάση, τους φυσικούς και γεωργικούς πόρους της.

Η “νίκη” είναι ένα πολιτικό έργο. Είναι ένα αφήγημα που αντιπαραθέτει το κόστος και τα βάσανα με την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον. Όταν οι Ουκρανοί μιλούν για τη νίκη σε αυτόν τον πόλεμο, μιλούν για την επιβίωσή τους ως κυρίαρχο έθνος, ένα έθνος που είναι ελεύθερο να οικοδομήσει το δικό του μέλλον, όπως έχει τόσο εύγλωττα υποστηρίξει η βραβευμένη με Νόμπελ Ειρήνης Ολεξάντρα Μάτβιτσουκ στη διάλεξή της.

Πίσω από αυτό το εκπληκτικό αφήγημα, ωστόσο, κρύβονται αξεδιάλυντα διλήμματα. Πώς να συμβιβαστεί η ευθύνη για την προστασία της ανθρώπινης ζωής με την επιτακτική ανάγκη να διαφυλαχθεί η κρατική υπόσταση της Ουκρανίας; Σε ποιο σημείο η αντίσταση γίνεται αυτοκτονία; Τι είδους συμβιβασμός για χάρη της ειρήνης μπορεί να προδώσει εκείνους που πέθαναν για να υπερασπιστούν την κυριαρχία της Ουκρανίας και το δικαίωμα της Ουκρανίας στη δικαιοσύνη; Τι είδους κυριαρχία είναι δυνατή σε περίπτωση διακυβεύσεως της εδαφικής ακεραιότητας; Ποιοι είναι οι πυλώνες για τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια και πώς δεν χάνουμε από τα μάτια μας αυτούς που βρίσκονται στην ομίχλη του πολέμου σήμερα;

Είναι επιτακτική ανάγκη να βοηθήσουμε την Ουκρανία να επιβιώσει αυτόν τον χειμώνα και να προετοιμαστεί για την πιθανή νέα ρωσική επίθεση την άνοιξη.

Η συλλογική Δύση μπορεί και πρέπει να κάνει περισσότερα για να βοηθήσει την Ουκρανία να ορίσει τους δικούς της όρους νίκης, τους όρους που τετραγωνίζουν τον κύκλο της αναχαίτισης του ανθρώπινου πόνου, της επίτευξης μιας δίκαιης ειρήνης και της διασφάλισης της επιβίωσης της Ουκρανίας ως κυρίαρχου έθνους.

Δείτε τη δημοσίευση του πρωτότυπου άρθρου εδώ