Διάσταση απόψεων μεταξύ Δύσης – Ζελένσκι

Του Κώστα Ράπτη

Δεν είναι τα πάντα “επικοινωνία” – και πάντως σε ζητήματα ζωής και θανάτου δεν νοούνται “αυτοματισμοί”.

Η επιμονή της ουκρανικής κυβέρνησης να αποδίδει σε ρωσικό πλήγμα τον θάνατο δύο αγροτών σε παραμεθόριο πολωνικό χωριό, ακόμη και όταν οι ηγέτες της Δύσης έχουν αποφανθεί ότι κάτι τέτοιο πιθανότατα δεν ισχύει, αποτελεί σημείο καμπής. Διότι αποκαλύπτει την επιθυμία του Κιέβου να σύρει τους συμμάχους του με οποιαδήποτε αφορμή σε μία κλιμάκωση της σύγκρουσης, παραβλέποντας τα τεράστια ρίσκα, αλλά και το πραγματικό συσχετισμό ως προς το ποιος στην σχέση Δύσης-Ουκρανίας είναι αυτός που θα υπαγορεύει τον ρυθμό των εξελίξεων.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ έσπευσε από τους πρώτους (και ενώ ο βρετανικός τύπος είχε ήδη υιοθετήσει με πρωτοσέλιδά του την εκδοχή ότι “η Ρωσία έπληξε την Πολωνία”) να εκτονώσει τα πράγματα, υποστηρίζοντας ότι το τραγικό περιστατικό επί πολωνικού εδάφους προκλήθηκε πιθανότατα από διαφυγόν θραύσμα της ουκρανικής αεράμυνας, σε μία ημέρα κατά την οποία οι ρωσικοί βομβαρδισμοί σε όλη την έκταση της Ουκρανίας ήταν εντατικοί. Και σύντομα την εκδοχή αυτή υιοθέτησε το ΝΑΤΟ καθώς και η άμεσα ενδιαφερόμενη Πολωνία, ακυρώνοντας τα σχέδια να επικαλεσθεί το άρθρο 4 του καταστατικού της συμμαχίας.

Όμως δεν είναι τυχαίο και ότι ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας Ντμίτρο Κουλέμπα εξακολούθησε, αφότου είχε τοποθετηθεί ο Μπάιντεν, να κάνει λόγο για “συνωμοσιολογικά σενάρια” που αποδίδουν το περιστατικό σε ουκρανικά πυρά.

Οι ηγέτες της Δύσης δεν έχουν καμία πρόθεση να κατηγορήσουν την ουκρανική πλευρά για κάτι το οποίο, δεδομένων των συνθηκών, δεν ήταν παράλογο να προκύψει από λανθασμένη ενέργεια ή αστοχία. Εξ ού και η επικοινωνιακή τους γραμμή επικεντρώνεται στο ότι εντέλει η ευθύνη παραμένει ρωσική, με την έννοια ότι η συνέχιση των επιχειρήσεων της Ρωσίας στο έδαφος της γείτονός της δημιουργεί το πλαίσιο στο οποίο καθίστανται δυνατά τέτοιου τύπου δυστυχήματα.

Ωστόσο, ο ηγέτης της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι επιμένει να δηλώνει ότι εμπιστεύεται τις πληροφορίες των επιτελών του και ότι ζητά πρόσβαση Ουκρανών εμπειρογνωμόνων στον (αποκλεισμένο πλέον από τις πολωνικές αρχές) τόπο της τραγωδίας.

Με το να εμφανίζει όμως εμμέσως τους δυτικούς ηγέτες ως αναξιόπιστους καθίσταται ο ίδιος αναξιόπιστος στα δικά τους μάτια. Και αυτό αποτυπώνεται σε δημοσιεύματα του δυτικού τύπου.

“Καταντάει γελοίο. Οι Ουκρανοί καταστρέφουν την εμπιστοσύνη που τους έχουμε. Κανείς δεν κατηγορεί την Ουκρανία και αυτοί ψεύδονται ανοιχτά. Αυτό είναι πιο καταστροφικό από τον πύραυλο” ανέφερε στους Financial Times εγκατεστημένος στο Κίεβο διπλωμάτης χώρας του ΝΑΤΟ.

Η ελβετική εφημερίδα Le Temps, πάλι, αφιερώνει κύριο άρθρο της στο ερώτημα αν ο Ζελένσκι έχει γαλβανισθεί από την ανάκτηση της Χερσώνας, εάν είναι πεπεισμένος για την απροϋπόθετη στήριξη Ευρωπαίων και Αμερικανών ή αν είναι απλώς ασύνετος. Σε κάθε περίπτωση, παρατηρεί η εφημερίδα, η στάση του θα κοστίσει στους Ουκρανούς.

Αλλά η στάση αυτή είναι το αναμενόμενο αποτέλεσμα της εμπέδωσης μιας πεποίθησης ότι οποιοσδήποτε αρνητικός για τη Ρωσία ισχυρισμός θα γίνεται αυτομάτως αποδεκτός στη Δύση (ας αναλογισθούμε λ.χ. πως υποστηρίχθηκε στα σοβαρά ότι η ρωσική πλευρά ευθύνεται για την καταστροφή του αγωγού NordStream, δηλ. του κύριου μοχλού άσκησης της επιρροής της επί της Ευρώπης).

Αλλά η ευρωπαϊκή και αμερικανική στήριξη προς τον Ζελένσκι, καίτοι γενναιόδωρη, δεν είναι διόλου απροϋπόθετη. Οριοθετείται από την “κόκκινη γραμμή” ότι δεν θα υπάρξει απευθείας αναμέτρηση του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία, που σύντομα θα μπορούσε να εξελιχθεί σε πυρηνικό πόλεμο.

Πόσω μάλλον όταν στην παρούσα φάση πολλαπλασιάζονται στις ΗΠΑ οι φωνές που κρίνουν αναγκαία μία παύση. Εξ ού και οι διακριτικές ρωσοαμερικανικές επαφές του τελευταίου διαστήματος, μεταξύ των οποίων και η συνάντηση των επικεφαλής των εκατέρωθεν μυστικών υπηρεσιών Μπερνς και Ναρίσκιν στην Κωνσταντινούπολη.

Το ότι η Ρωσία αδυνατεί έως τώρα να εκπληρώσει τους στρατιωτικούς της στόχους, δεν σημαίνει ότι η Ουκρανία μπορεί να εκπληρώσει τους δικούς της, που φθάνουν μέχρι την ανάκτηση της Κριμαίας.

Το δημοσίευμα του Foreign Policy σχετικά με το περιορισμένο των οπλικών αποθεμάτων της Δύσης που μπορούν να αποσταλούν στην Ουκρανία, το αντίστοιχο δημοσίευμα του Politico για την παράλυση που απειλείται να επιφέρει η καταστροφή μεγάλου τμήματος του ουκρανικού ενεργειακού δικτύου από τις ρωσικές επιδρομές και ασφαλώς τα νέα προσφυγικά κύματα προς την Ευρώπη που ακριβώς ενθαρρύνει αυτή η τακτική της Ρωσίας, είναι στοιχεία τα οποία δοκιμάζουν τη δέσμευση των Δυτικών ηγετών και ιδίως των εκλογικών σωμάτων τους απέναντι σε μία επ’ αόριστον πολεμική σύγκρουση.

Και ασφαλώς η απάντηση σε αυτό δεν μπορεί να είναι μια απευθείας ρωσο-νατοϊκή αναμέτρηση. Όχι πάντως μία αναμέτρηση που, αντί των “μεγάλων” (που πάντα διατηρούν διαύλους επίλυσης παρεξηγήσεων), θα την πυροδοτήσει ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ή οι ομοϊδεάτες του στον βρετανικό τύπο ή τη Βαλτική.

capital.gr