Η προσέγγιση της Αρμενίας και γιατί το «φλερτ» δεν αναμένεται να οδηγήσει σε σημαντική αναθέρμανση των σχέσεων. «Αγκάθι» οι διαπραγματεύσεις της Γερεβάν με το Αζερμπαϊτζάν για τις εδαφικές διαφορές.

Παρά τις πρόσφατες κινήσεις, η Αρμενία είναι απίθανο να προωθήσει την εξομάλυνση των σχέσεων με την αντίπαλο Τουρκία, μέχρι να υπάρξει μεγαλύτερη πρόοδος στις εδαφικές διαφορές της Γερεβάν με το υποστηριζόμενο από την Αγκυρα Αζερμπαϊτζάν, με κίνδυνο να καταρρεύσουν οι συνομιλίες εξομάλυνσης, αφήνοντας την Αρμενία απομονωμένη στον Καύκασο.

Στις 6 Οκτωβρίου, ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν και ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν είχαν τις πρώτες προσωπικές συνομιλίες μεταξύ των ηγετών των δύο χωρών εδώ και 13 χρόνια, στο πλαίσιο μιας συνεχιζόμενης προσπάθειας για την εγκαθίδρυση διπλωματικών σχέσεων. Τον Ιούλιο του 2022, ο Ερντογάν και ο Πασινιάν δεσμεύτηκαν, στο πλαίσιο σπάνιας τηλεφωνικής επικοινωνίας τους, να συνεχίσουν τις προσπάθειες εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών μετά από δεκαετίες αποξένωσης, λέγοντας ότι θα εργαστούν για το άνοιγμα των συνόρων τους σε υπηκόους τρίτων χωρών και την έναρξη απευθείας εμπορευματικών πτήσεων μεταξύ τους.

Οι συνομιλίες πραγματοποιήθηκαν μετά από μια σπάνια σύνοδο κορυφής μεταξύ των εκπροσώπων των δύο χωρών στη Μόσχα την 1η Ιουλίου, όπου αρχικά είχαν δοθεί οι δεσμεύσεις για συνέχιση της εξομάλυνσης. Ωστόσο, τον Σεπτέμβριο, το Αζερμπαϊτζάν, σύμμαχος της Τουρκίας, άρχισε στρατιωτικές επιχειρήσεις τόσο στο διαφιλονικούμενο έδαφος του Ναγκόρνο-Καραμπάχ όσο και κατά της ίδιας της Αρμενίας, για να πιέσει στρατιωτικά την τελευταία να τηρήσει τους όρους της κατάπαυσης του πυρός του Νοεμβρίου του 2020 που τερμάτισε την πιο πρόσφατη σύγκρουση μεταξύ των δύο πλευρών, την οποία κέρδισε αποφασιστικά το Αζερμπαϊτζάν.

Η Ρωσία, η οποία υποστηρίζει επίσημα την Αρμενία, έχει έκτοτε επιφορτιστεί με την επιβολή της κατάπαυσης του πυρός. Όμως το Αζερμπαϊτζάν φαίνεται να έχει εκμεταλλευτεί την απόσπαση της προσοχής της Μόσχας στην Ουκρανία, όταν ξεκίνησε τις πιο πρόσφατες στρατιωτικές επιχειρήσεις του.

Τον περασμένο μήνα, ξέσπασαν θανατηφόρες συγκρούσεις στα σύνορα Αζερμπαϊτζάν-Αρμενίας, σηματοδοτώντας τη χειρότερη αναζωπύρωση της βίας μεταξύ των δύο χωρών από τη σύρραξη του 2020 στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Σε ομιλία του στις 14 Σεπτεμβρίου στο κοινοβούλιο της Αρμενίας, ο Πασινιάν δήλωσε ότι η χώρα του έχασε πάνω από 100 στρατιώτες στις τελευταίες μάχες.

Η Τουρκία αναγνώρισε αρχικά την Αρμενία ως ανεξάρτητη χώρα το 1991, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Όμως οι δύο χώρες δεν δημιούργησαν ποτέ πλήρεις διπλωματικές σχέσεις λόγω της άρνησης της Τουρκίας να αναγνωρίσει τη γενοκτονία των Αρμενίων κατά την οθωμανική εποχή το 1915-16, καθώς και λόγω των συνεχιζόμενων στενών δεσμών της Άγκυρας με τον αντίπαλο της Αρμενίας, το Αζερμπαϊτζάν.

Η Τουρκία έκλεισε τα σύνορά της με την Αρμενία το 1993. Τον Ιούλιο, η Τουρκία και η Αρμενία συμφώνησαν να ανοίξουν τα σύνορά τους στους υπηκόους άλλων χωρών, αλλά τα σύνορα παραμένουν κλειστά για τους Τούρκους και τους Αρμένιους πολίτες.

Η διαμάχη

Εδώ και δεκαετίες, η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν έχουν εμπλακεί σε μια τεταμένη εδαφική διαμάχη για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, το οποίο βρίσκεται εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων του Αζερμπαϊτζάν, αλλά κατοικείται σε μεγάλο βαθμό από Αρμένιους. Οι επανειλημμένες προσπάθειες εξομάλυνσης των σχέσεων τη δεκαετία του 1990 και το 2008-09 απέτυχαν λόγω της ακλόνητης υποστήριξης της Τουρκίας προς το Αζερμπαϊτζάν.

Κατά τη διάρκεια του πολέμου του Ναγκόρνο-Καραμπάχ το 2020, η Τουρκία παρείχε στρατιωτική βοήθεια στο Αζερμπαϊτζάν, συμπεριλαμβανομένων των μη επανδρωμένων αεροσκαφών Bayraktar TB2, τα οποία βοήθησαν το Αζερμπαϊτζάν να πολεμήσει τα αρμενικά στρατεύματα και τελικά να κερδίσει έδαφος στην αμφισβητούμενη περιοχή. Η Ρωσία, η οποία είναι σύμμαχος της Αρμενίας μέσω του Οργανισμού Συλλογικής Συνθήκης Ασφάλειας (CSTO), επενέβη για να μεσολαβήσει σε μια κατάπαυση του πυρός και παρείχε 2.000 στρατιώτες ως ειρηνευτική δύναμη για την τήρηση της συμφωνίας.

Η Αρμενία επιδίωξε την εξομάλυνση των σχέσεων με την Τουρκία κυρίως καθώς αναζητά άλλους τρόπους για να αντιμετωπίσει το Αζερμπαϊτζάν χωρίς τη ρωσική βοήθεια, αλλά δευτερευόντως για να αυξήσει τους εμπορικούς δεσμούς, να επανενώσει οικογένειες και να επιτρέψει την πρόσβαση σε αρμενικούς ιστορικούς τόπους εντός της Τουρκίας. Η Αρμενία διαμαρτύρεται εδώ και καιρό για ανεπαρκή ρωσική υποστήριξη στην απόκρουση των απειλών από τις στρατιωτικές δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν.

Στον πόλεμο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ το 2020, η Ρωσία δεν επενέβη στρατιωτικά για να προστατεύσει την Αρμενία, εν μέρει από φόβο μήπως προκαλέσει ευρύτερη σύγκρουση με την Τουρκία, η οποία επέτρεψε στο Αζερμπαϊτζάν να καταλάβει εδάφη στην αμφισβητούμενη περιοχή. Και τώρα, η Αρμενία είναι ακόμη λιγότερο σε θέση να βασιστεί στη ρωσική στρατιωτική ισχύ, καθώς η Μόσχα αναπτύσσει περισσότερα στρατεύματα στον συνεχιζόμενο πόλεμό της στην Ουκρανία -μια πραγματικότητα που έγινε σαφής από την αποτυχία της Ρωσίας να παράσχει νέα υποστήριξη στην Αρμενία ως απάντηση στις τελευταίες επιθέσεις του Αζερμπαϊτζάν στα σύνορα, παρά το γεγονός ότι η Γερεβάν έφτασε στο σημείο να επικαλεστεί τη ρήτρα αμοιβαίας άμυνας της CSTO στις 14 Σεπτεμβρίου.

Για τη συνέχεια Euro2Day