Γράφει ο Χρήστος Κωνσταντινίδης

Ήθελα καιρό να δω την παράσταση «Σέρρα – Η ψυχή του Πόντου» με τη Χρύσα Παπά, το οποίο είναι μεταφορά στο «σανίδι», του ομώνυμου βιβλίου που έγραψε ο Γιάννης Καλπούζος. Το ιστορικό μυθιστόρημα με είχε εντυπωσιάσει, αλλά εξαιτίας της πανδημίας δεν είχα καταφέρει να παρακολουθήσω, τη θεατρική μεταφορά, αν και η περιέργεια ήταν τεράστια.

Γιατί το ύφος του κειμένου, ο τρόπος γραψίματος του Καλπούζου, το σενάριο, οι χαρακτήρες, η εξέλιξη της πλοκής, τα συναισθήματα και οι ανατροπές κρατούν, από την πρώτη μέχρι την τελευταία σελίδα, ζωντανό το ενδιαφέρον στον αναγνώστη, ο οποίος μυείται με μοναδικό τρόπο στα ιστορικά, τραγικά γεγονότα της εποχής μετά την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα και στο τέλος εκπαιδεύεται, λαμβάνοντας μία σφαιρική εικόνα της ιστορίας και πως επηρέασε τους ανθρώπινους χαρακτήρες ατομικά.

Τα ίδια στοιχεία διακατέχουν και τη θεατρική παράσταση, η οποία παίζεται στη μικρή σκηνή του Θεάτρου «Άνεσις» (Λεωφ. Κηφισίας 14, Αθήνα). Η Χρύσα Παπά υποδύεται συγκλονιστικά 12 χαρακτήρες, σε έναν εκρηκτικό μονόλογο, στον οποίο με την ερμηνεία της ταράζει τα σωθικά του θεατή. Γιατί μέσα σε μιάμιση ώρα καταφέρνει να γίνεται αφηγήτρια των ιστορικών γεγονότων, να αναπηδά ακούραστα και με κομψό τρόπο από ρόλο σε ρόλο μπαίνοντας στην ψυχοσύνθεση του κάθε χαρακτήρα, την οποία αναπαριστά με τις κινήσεις του σώματός της. Μπορεί να χορεύει, να πέφτει κάτω και να οδύρεται, να εκσφενδονίζεται με δύναμη στον αέρα, Προκαλεί παράλληλα ιαχές και ήχους από την κρούση αντικειμένων επί σκηνής, δημιουργώντας έναν συνδυασμό που προκαλεί ΣΟΚ στον θεατή.

Οι χτύποι της καρδιάς συντονίζονταν με τον παλμό της υποκριτικής δεινότητας της ηθοποιού. Παντού, στις κερκίδες της μικρής σκηνής του Θεάτρου «Άνεσις» έβλεπες βλέμματα αποσβολωμένα και συγχρόνως συντονισμένα με τα μάτια της πρωταγωνίστριας, τα οποία βλέπουν την ιστορία από τη ματιά του Γαληνού Φιλονίδη, της κόρης του Λεμονιάς, της συζύγου του, Φιλάνθης, του μεγάλου του έρωτα, της Ταλίν, αλλά και του αιμοσταγούς Χαμζά Χαφίζ και όχι μόνο. Οι μαρτυρίες των εγκλημάτων προκάλεσαν σε ορισμένους αποστροφή, δεν άντεχαν να βλέπουν την πρωταγωνίστρια στη σκηνή και γυρνούσαν το κεφάλι τους, για να πάρουν μία ανάσα από τη εκκωφαντική δράση και αφήγηση. Έβλεπες μάτια υγρά και άκουγες μύτες να τρέχουν εξαιτίας της συγκίνησης.

Δύο λέξεις ξεχώρισα ανάμεσα στους ψίθυρους που «έπιασα» στον αέρα. Συγκλονιστικό και βασανιστικό.

Ξεχωριστές στιγμές στην παράσταση αποτέλεσαν ο χορός των μωμόγερων, όταν η ηθοποιός διηγείτο εκτέλεση του δρώμενου από τον Γαληνό και τους φίλους του, αλλά και της Σέρρας, την οποία απέδωσε με μοναδικό τρόπο, χάρη στην πλαστικότητα και την ευλιγισία του κορμιού της. Όλα αυτά τα στοιχεία σε συνδυασμό με τη μουσική επιμέλεια που έφερε την υπογραφή του βιρτουόζου της κεμεντζές, Matthaios Tsahouridis B, δίνουν στο έργο έναν έντονο αέρα μυσταγωγίας.

Και δύο λόγια για τον σκηνοθέτη. Ο Σωτήρης Χατζάκης κατάφερε, ένα βιβλίο 629 σελίδων με εκατοντάδες χαρακτήρες να το… ζιπάρει (για τους μυημένους στην τεχνολογία) δηλαδή να το… συμπιέσει (ελληνιστί), σε ένα «One woman show» διάρκειας 90 λεπτών, σε μία παράσταση, η οποία δεν θα είχε σε τίποτα να ζηλέψει από μία υπερπαραγωγή. Γιατί το έργο προκαλεί φοβερό αντίκτυπο, εξοικειώνει το κοινό χωροχρονικά και ιστορικά με το ζήτημα που διαπραγματεύεται. Με απλά λόγια επικοινωνεί συγκλονιστικά το θέμα της Γενοκτονίας, το οποίο είναι και το ζητούμενο, ώστε περισσότερος κόσμος να γίνει κοινωνός και γνώστης του ζητήματος, με σκοπό να επιτευχθεί άμεσα η διεθνής αναγνώρισή της, σε μία περίοδο που ο ίδιος θύτης δεν διστάζει να συνεχίζει την εγκληματική του δράση εις βάρος άλλων λαών.

Χρύσα Παπά και όσοι συμμετέχετε ως συντελεστές στην παράσταση, να είστε ευλογημένοι.