Οι ταπεινωτικές ήττες της Ρωσίας έχουν αποδυναμώσει την εξουσία του Πούτιν

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν βρίσκεται αντιμέτωπος με τη σοβαρότερη εσωτερική κρίση της 23χρονης διακυβέρνησής του: Την ολοένα και πιο δημόσια διχόνοια στο εσωτερικό της ρωσικής ελίτ για το ποιος ευθύνεται για τις ήττες στο πεδίο της μάχης στην Ουκρανία.

Από τότε που του παραδόθηκε η κορυφαία θέση στο Κρεμλίνο από τον Μπόρις Γιέλτσιν την τελευταία ημέρα του 1999, ο Πούτιν έχτισε γύρω του μια σθεναρά πιστή νέα ελίτ από πρώην κατασκόπους, επιχειρηματίες και τεχνοκράτες, οι οποίοι συμφώνησαν να επιλύουν όλε τις διαφορές κατ’ ιδίαν, όπως σημειώνει το πρακτορείο Reuters σε ανάλυσή του.

Όμως οι ταπεινωτικές ήττες της Ρωσίας από την πολύ πιο αδύναμη Ουκρανία έχουν αποδυναμώσει την εξουσία του Πούτιν και έχουν τροφοδοτήσει μια αίσθηση κρίσης στη Μόσχα που είχε να νιώσει από το χάος της δεκαετίας του 1990, το οποίο ο Πούτιν είχε τάξει να “σβήσει”.

“Το κύρος του Πούτιν πλήττεται από τις στρατιωτικές αποτυχίες στην Ουκρανία και υπάρχει μια πολύ πραγματική αίσθηση ότι μια ήττα στην Ουκρανία θα υπονομεύσει ανεπανόρθωτα το κύρος του”, δήλωσε ο Σεργκέι Ραντσένκο, ιστορικός του Ψυχρού Πολέμου στη Σχολή Προηγμένων Διεθνών Σπουδών του Johns Hopkins.

“Η Ρωσία υπό τον Πούτιν δεν έχει βρεθεί ποτέ στο παρελθόν σε κατάστασης έντονης κρίσης, αλλά τώρα υπάρχει μια  τέτοια αίσθηση κάθε μέρα, καθώς επειδή κάθε μέρα επιδεινώνεται η θέση της Ρωσίας στο μέτωπο, επιδεινώνεται και το κύρος του Πούτιν”, πρόσθεσε.

Από το 1999, ο Πούτιν έχει αντιμετωπίσει μια σειρά κρίσεων, από τη βύθιση του πυρηνικού υποβρυχίου Κουρσκ το 2000 και την κρίση ομηρίας σε θέατρο της Μόσχας το 2002 μέχρι τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις του 2011-12, αλλά καμία άλλη κατάσταση δεν ήταν τόσο απειλητική όσο η πιθανή ήττα στην Ουκρανία.

Περισσότερο από επτά μήνες αφότου ο Πούτιν διέταξε την εισβολή στην Ουκρανία, οι ήττες στα πεδία των μαχών, περίπου 1.000 χιλιόμετρα μακριά από τη Μόσχα, έχουν γυρίσει μπούμερανγκ και αποδυναμώνουν την εξουσία του Ρώσου προέδρου την ώρα που γιορτάζει σήμερα τα 70ά γενέθλιά του.

Το Κρεμλίνο δεν ανταποκρίθηκε σε αίτημα για σχολιασμό, αλλά ο Πούτιν θέτει τον πόλεμο στην Ουκρανία ως μια πολύ ευρύτερη σύγκρουση με τη Δύση, η οποία, όπως λέει, ταπείνωσε τη Ρωσία μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991 και τώρα σχεδιάζει να διαμελίσει τη Ρωσία.

Ο πόλεμος, ωστόσο, ανάγκασε τον Πούτιν να κάψει τεράστια ποσά πολιτικού, οικονομικού, διπλωματικού και στρατιωτικού κεφαλαίου. Πολλά θα εξαρτηθούν από το πώς θα τα πάει η Ρωσία αυτόν τον χειμώνα.

“Ο Πούτιν είναι όμηρος της στρατιωτικής κατάστασης”, δήλωσε η Τατιάνα Στανόβαγια, επικεφαλής της εταιρείας R.Politik. “Έγινε πολύ πιο αδύναμος μετά τις 24 Φεβρουαρίου”.

Κίνδυνος για χρήση πυρηνικών πόλεμων

Ένας σοβαρά αποδυναμωμένος ή ακόμη και απελπισμένος Πούτιν θα μπορούσε να κλιμακώσει περαιτέρω τον πόλεμο, καθώς έχει προειδοποιήσει τη Δύση ότι οποιαδήποτε επίθεση σε ρωσικό έδαφος θα μπορούσε να προκαλέσει πυρηνική απάντηση εκ μέρους της Μόσχας.

Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, δήλωσε σε δημοσιογράφους την Πέμπτη ότι η θέση της Ρωσίας – ότι δεν πρέπει ποτέ να γίνει πυρηνικός πόλεμος – δεν έχει αλλάξει.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, δήλωσε ότι οι πυρηνικές απειλές του Πούτιν έφεραν τον κόσμο πιο κοντά στον “Αρμαγεδδώνα” από οποιαδήποτε άλλη φορά μετά την κρίση των πυραύλων της Κούβας κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, όταν η Σοβιετική Ένωση και οι ΗΠΑ έφτασαν κοντά στον πυρηνικό πόλεμο.

Στο εσωτερικό, όμως, ο Πούτιν βρίσκεται αντιμέτωπος με τη διχόνοια εντός της ελίτ, η οποία σοκαρίστηκε τόσο από την εισβολή του στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου όσο και από την ανακοίνωση της επιστράτευσης στις 21 Σεπτεμβρίου -την πρώτη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο- λιγότερο από  ενάμισι χρόνο πριν από τις προεδρικές εκλογές του 2024.

Η απώλεια από τη Ρωσία της ουκρανικής πόλης Λιμάν, γεγονός που θέτει υπό απειλή τα δυτικά τμήματα της περιφέρειας Λουχάνσκ, εξόργισε δύο στενούς συμμάχους, τον Τσετσένο ηγέτη Ραμζάν Καντίροφ και τον ιδρυτή του μισθοφορικού ομίλου Wagner Group, Γιεβγκένι Πριγκόζιν.

Ο Καντίροφ και ο Πριγκόζιν γελοιοποίησαν τους ανώτατους στρατηγούς, λέγοντας ότι ο στρατός είναι γεμάτος νεποτισμό και ότι οι ανώτεροι αξιωματικοί θα έπρεπε να χάσουν τους βαθμούς τους και να σταλούν στο μέτωπο ξυπόλητοι για να εξιλεωθούν για τις αμαρτίες τους.

“Η κριτική του Καντίροφ αντανακλά πιθανότατα έναν αγώνα εξουσίας στην ίδια τη Μόσχα. Δεν είναι μόνο αυτός που εκφέρει αυτές τις απόψεις”, δήλωσε ο Ραντσένκο.

Σοϊγκού

Μια τέτοια δημόσια οργή εναντίον των κορυφαίων στρατηγών και, εμμέσως, του Ρώσου υπουργού Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού, δημιουργεί ένα πρόβλημα για τον Πούτιν: Απολύει τους κορυφαίους στρατηγούς εν μέσω ενός πολέμου και διακινδυνεύει την οργή του στρατού ή διακινδυνεύει να αναλάβει ο ίδιος την ευθύνη;

Ο Σοϊγκού, ένας από τους στενότερους συμμάχους του Πούτιν, διορίστηκε το 2012. Οι δύο άνδρες περνούσαν τακτικά τις διακοπές τους μαζί στα δάση και τα βουνά της γενέτειρας του Σόιγκου, στην περιοχή Τουβά.

Ένα άλλο επίκεντρο της κριτικής του Καντίροφ ήταν ο Βαλέρι Γκερασίμοφ, επικεφαλής του γενικού επιτελείου της Ρωσίας. Τόσο ο Σοϊγκού όσο και ο Γκεράσιμοφ θα πρέπει να συν-εγκρίνουν οποιοδήποτε ρωσικό πυρηνικό χτύπημα – όπως και οποιοδήποτε αντικαταστάτες τους.

capital.gr