Η απασχόληση γυναικών σε επαγγελματικές θέσεις, παρουσιάζει σταδιακή μείωση στην Τουρκία

Γράφει η Νάντια Νάντια Γώγουλου

Παρά την ραγδαία τεχνολογική πρόοδο και τα παγκόσμια κινήματα ανάδειξης του σπουδαίου ρόλου των γυναικών και της ισότιμης εκπροσώπησης και μεταχείρησής τους στο κοινωνικό γίγνεσθαι , η βαίνουσα όλως και μειούμενη εκπροσώπηση των γυναικών στην κοινωνικοπολιτική ζωή της Τουρκίας , είναι ένα φαινόμενο , το οποίο στην γείτονα χώρα τα τελευταία έτη επιδεινώνεται.

Στην Τουρκία, οι γυναίκες απέκτησαν δικαίωμα να ψηφίζουν , ήδη , από το 1934 , δηλαδή πολύ νωρίτερα από πολλά αναπτυγμένα ευρωπαϊκά κράτη. Εν τούτοις , αυτή η ανήκουσα στο παρελθόν πρόοδος , φαίνεται να μην συνεχίζεται καθώς η αποχώρηση της Τουρκίας από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης το 2021*, εντείνει σίγουρα τις ανησυχίες για τον παραγκωνισμό του ρόλου της γυναίκας , στο δημόσιο τουρκικό βίο.

Στο οικονομικό πεδίο, η απασχόληση γυναικών σε επαγγελματικές θέσεις, παρουσιάζει σύμφωνα με επίσημες στατιστικές μελέτες σταδιακή μείωση (ίδετε σχετικά Turkish Statistical Institute 2020 and WEF 2021), γεγονός που προβληματίζει για τις ευρωπαϊκές της προοπτικές της χώρας και τις απαιτούμενες αξιολογήσεις οπου θα χρειαστεί.

Στο πολιτικό πεδίο, μάλλον, θα γίνει λόγος για το αντιπροσωπευτικότερο πεδίο εξασθενημένης εκπροσώπησης που τείνει να μηδενιστεί, αν λάβουμε υπόψιν ότι μόλις το 3% της τουρκικής επικράτειας καταλαμβάνουν αυτοδιοικητικές θέσεις γυναίκες, 17% πολιτικών θέσεων καλύπτεται από γυναίκες, ενώ μόνο μία γυναίκα έλαβε κυβερνητική υπουργική θέση, καταδεικνύοντας ότι ο δημόσιος πολιτικός βίος δεν αφήνει περιθώρια ισότιμης γυναικείας εκπροσώπησης.

Εξαιρετικά, όμως, ανησυχητικές, είναι οι αναφορές που έρχονται για τις περιπτώσεις κακοποίησης και βίας κατα τω γυναικών, αφού σχεδόν 4/10 γυναίκες, έχουν δηλώσει κακοποιητική συμπεριφορά μία φορά στη ζωή τους ενώ η γυναικοκτονίες βαίνουν αυξανόμενες από το 2019. Οι διεθνείς δεσμεύσεις της γείτονος για πρόληψη και καταστολή αυτής της παθογένειας που εκδηλώνεται, δε φαίνονται να εφαρμόζονται αποτελεσματικά, ενώ επικρίθηκε αρνητικά από παγκόσμιους παρατηρητές για την μόλις πρόσφατη οπισθοδρομική αποχώρησή της από την αντίστοιχη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για ισότιμη μεταχείριση των γυναικών.

Τα αίτια των φαινομένων αυτών που παρατηρούνται , δε μπορεί παρά να αναζητηθούν στην διολίσθηση από σημαντικές δημοκρατικές αξίες και στην κακώς νοούμενη συντηρητική σοβαροφάνεια, που προβάλλεται στον κοινωνικό της δομικό ιστό, καθώς οι γυναίκες ταυτίζονται μόνο με τον ρόλο των συζύγων, μητέρων και των “ανατροφέων” τέκνων.

Διεξοδικότερα, η διάχυτη πατριαρχική επικράτηση παρά τα ανοίγματα της Τουρκίας σε φιλοδυτικές νοοτροπίες και εκμοντερνισμό ιδεών, παραμένει ως ιδεατή, αφού οι συντηρητικές τάσεις δείχνουν να κρατούν ασθμαίνουσα και την φιλελευθεροποίηση της οικονομίας. Στις γυναίκες δε δίδονται ίσες ευκαιρίες εργασίας, αντιμετωπίζονται με επιφυλακτικότητα καθώς ως κεντρική φιλοσοφία παραμένει ότι το ότι οι γυναίκες αντιμετωπίζονται ως μέλη οικογένειας και σε δεύτερο χρόνο ως ενεργοί πολίτες.

Σε αυτό έρχεται να προστεθεί και η βαθιά θρησκευτική πεποίθηση που θέλει τις γυναίκες να μην έχουν έντονες και ενεργές δημόσιες εμφανίσεις, αλλά πολύ αυστηρό, συγκρατημένο και ελεγχόμενο πλαίσιο κοινωνικής δράσης. Ίσως, αυτός ο παράγοντας να είναι καθοριστικός για κοινωνίες που χαρακτηρίζονται από ανελαστικές θεοκρατικές αντιλήψεις και στρατιωτικά κατευθυνόμενες αρχές.
Ενδεχομένως , οι ηχηρές παρεμβάσεις των ουκ ολίγων κινημάτων στην Τουρκία για την ισότιμη μεταχείριση των γυναικών και η προώθηση παραδειγμάτων γυναικών με πετυχημένη δημόσια ζωή, ενδυναμώσει την θέση των γυναικών και προσφέρει καταλυτικά κίνητρα για την επιθυμητή κοινωνική και πολιτική τους συμμετοχή. Άλλως αυτοί οι ενδείκτες που παρατηρούνται μέσα από τις κοινωνικές έρευνες, θα αποτελέσουν μία ακόμη τροχοπέδη για την ευρωπαϊκη ολοκλήρωση της Τουρκίας και το ευρωπαϊκό δεικτή θετικού προσανατολισμού προστασίας των δικαιωμάτων των πολιτών της.

*[Αφορά την Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης έναντι στη βία και το ρατσισμό εις βάρος των γυναικών που υπεγράφη στην Κωνσταντινούπολη το 2021].