Αρνητική εξέλιξη με πολλαπλές επιπτώσεις και στο Κυπριακό, στο ευαίσθητο κομμάτι του περιουσιακού, αποτελεί η απόφαση της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης για κλείσιμο της υπόθεσης της Τιτίνας Λοϊζίδου και παράλληλα στέλνοντας ένα προειδοποιητικό σήμα για την 4η Διακρατική Προσφυγή της Κύπρου εναντίον της Τουρκίας. Στη Λευκωσία υπάρχει εκνευρισμός για τις εξελίξεις αλλά γνωρίζουν πως τα πράγματα θα μπορούσαν να ήταν και χειρότερα εάν επιτύγχανε από τώρα ο στόχος της Γραμματείας του Συμβουλίου της Ευρώπης που ήταν και το κλείσιμο της 4ης Διακρατικής. 

Η αρνητική πορεία των γεγονότων είχε διαφανεί από νωρίς, καθώς μια ομάδα χωρών με πρωταγωνιστές την Νορβηγία και την Γερμανία είχαν κινηθεί έντονα με στόχο να επιτύχουν κλείσιμο της υπόθεσης Τιτίνας Λοϊζίδου. Έριξαν όλο τους το βάρος προς την κατεύθυνση κάποιων «ουδέτερων» χωρών προκειμένου να επιτύχουν στο στόχο τους. Ούτως ή άλλως οι ισορροπίες ήταν από καιρό εύθραυστες, πλην όμως η Κύπρος κατάφερνε να εξασφαλίζει έστω και μικρή πλειοψηφία με το μέρος της. 

Από τα γεγονότα φαίνεται πως οι Γερμανοί ήθελαν και σ’ αυτή την περίπτωση να δώσουν ένα «κυπριακό αντάλλαγμα» στην Τουρκία ως αντίδοτο για άλλες καταδίκες. Διπλωματικές πηγές στη Λευκωσία εκτιμούν ότι τόσο η Γραμματεία του Συμβουλίου της Ευρώπης όσο και ομάδα χωρών με επικεφαλής τη Γερμανία θέλησαν να δοθεί ως αντάλλαγμα στην Τουρκία το κλείσιμο της υπόθεσης Τιτίνας Λοϊζίδου για τις καταδικαστικές αποφάσεις στην υπόθεση Οσμάν Καβάλα. 

Εξέλιξη ιδιαίτερα ανησυχητική για την επικρατούσα τάση στο Βερολίνο τόσο προς την Κύπρο όσο και προς την Τουρκία. Γιατί πριν από την απόφαση της 20ης Σεπτεμβρίου είχαν προηγηθεί, ευθύς μετά την αλλαγή διακυβέρνησης στη Γερμανία, τοποθετήσεις και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως γνωστό η Γερμανία ήταν κάθετα αρνητική στο να ληφθούν μέτρα κατά της Τουρκίας για τις ενέργειές της σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. 

Το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών, κλείνοντας την πόρτα στη Λευκωσία όσον αφορά μέτρα κατά της Τουρκίας, είχε απαιτήσει την προώθηση μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Απαίτηση που έσπευσε να ικανοποιήσει ο Ιωάννης Κασουλίδης επιστρέφοντας τον περασμένο Ιανουάριο στο υπουργείο Εξωτερικών, μέσα από το πακέτο μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης που παρουσίασε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης προς την τουρκοκυπριακή κοινότητα. 

Η Γερμανία έδειξε πως όχι μόνο δεν πίεσε την τουρκική πλευρά στο θέμα των ΜΟΕ του Προέδρου Αναστασιάδη, αλλά συνέβαλε με αντιδεοντολογικές, όπως έχουν χαρακτηριστεί πράξεις, στο να φύγει ένα ακόμα βάρος από τους ώμους της Τουρκίας. 

Γι’ αυτό και μετά τις αρχικές κινήσεις που είχαν γίνει στο Στρασβούργο η Λευκωσία κινήθηκε προς την κατεύθυνση του Βερολίνου καθώς θεώρησε τη Γερμανία υπεύθυνη για τις εξελίξεις. Ζητούμενο για την κυπριακή κυβέρνηση ήταν να διατηρηθεί σε διαδικασία επιτήρησης η υπόθεση Τιτίνας Λοϊζίδου δεδομένης της πολιτικής αλλά και νομικής της σημασίας. 

>> Τα φόρτωσε στη Γραμματεία:  Το βράδυ της περασμένης Πέμπτης και έχοντας στα χέρια του μια άκρως αρνητική εξέλιξη το υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε ανακοίνωση, επιλέγοντας να στρέψει τα πυρά του προς την κατεύθυνση της Γραμματείας της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης. Κι αυτό γιατί θεωρεί πως η όλη αρνητική εξέλιξη είχε ως βασική πηγή της τη Γραμματεία. 

Στην ανακοίνωσή του το κυπριακό υπουργείο Εξωτερικών εξέφρασε απογοήτευση για την απόφαση της Επιτροπής Αναπληρωτών Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης να τερματίσει τη διαδικασία επιτήρησης και επίβλεψης του Συμβουλίου στην εφαρμογή της Απόφασης του ΕΔΑΔ, αναφορικά με την ιδιωτική προσφυγή της Τιτίνας Λοϊζίδου κατά της Τουρκίας. Το υπουργείο Εξωτερικών εξέφρασε ταυτόχρονα απογοήτευση για τον «αρνητικό ρόλο και εμπλοκή της Γραμματείας του Οργανισμού στο κλείσιμο της υπόθεσης». 

Η Τουρκία, όπως σημειώνει ο ΥΠΕΞ «παρά το ότι προχώρησε στην καταβολή μερικών αποζημιώσεων προς την κα Λοϊζίδου, συνεχίζει να μην συμμορφώνεται με την υποχρέωσή της να αποκαταστήσει το σύνολο ή μέρος της περιουσίας της κας Λοϊζίδου». Ως εκ τούτου, υπογραμμίζει το Υπουργείο, “η απόφαση για τερματισμό της επιτήρησης/επίβλεψης εφαρμογής της απόφασης από πλευράς Συμβουλίου της Ευρώπης είναι νομικά έωλη και πολιτικά προβληματική”.

“Την ίδια ώρα στέλνει λανθασμένα μηνύματα προς την Τουρκία, την οποία το ΕΔΑΔ κατέστησε ως αποκλειστικά υπεύθυνη για την αποστέρηση της περιουσίας της κας Λοϊζίδου, συνεπεία της εισβολής και της συνεχιζόμενης κατοχής του βορείου τμήματος της Κύπρου”. Το ΥΠΕΞ καταλήγει υπογραμμίζοντας πως η εν λόγω απόφαση της Επιτροπής Αναπληρωτών Υπουργών δεν συνεπάγεται σε καμιά περίπτωση άρση ή/και τερματισμό των υποχρεώσεων της Τουρκίας για αποκατάσταση της περιουσίας της κ. Λοϊζίδου.

>> Ισορροπίες τρόμου εντός του Συμβουλίου της Ευρώπης: Για οριστικό κλείσιμο μιας υπόθεσης που βρίσκεται ενώπιον της Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης για επιτήρηση απαιτούνται τουλάχιστον 24 ψήφοι. Στις προηγούμενες ψηφοφορίες κατάφερνε η Λευκωσία να αποτρέπει κάποιες χώρες και ως εκ τούτου έστω και οριακά δεν περνούσε η απόφαση για κλείσιμο. 

Αυτό όμως μέχρι και την περασμένη Πέμπτη οπόταν τα δεδομένα άλλαξαν. Σύμφωνα με πληροφορίες η πρόταση για κλείσιμο της υπόθεσης της Τιτίνας Λοϊζίδου ψηφίστηκε από 25 κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης. Συγκεκριμένα υπέρ του κλεισίματος τάχθηκαν: Βρετανία, Δανία, Ισλανδία, Βέλγιο, Κροατία, Γερμανία, Μαυροβούνιο, Ιταλία, Νορβηγία, Τσεχία, Λιθουανία, Ελβετία, Τουρκία, Αζερμπαϊτζάν, Φινλανδία, Λετονία, Ισπανία, Σουηδία, Εσθονία, Ολλανδία, Πολωνία, Πορτογαλία, Αλβανία, Βόρειος Μακεδονία και Λιχτενστάιν. Οι τέσσερις τελευταίες ήταν στην ομάδα των χωρών που τηρούσαν αποχή και ως εκ τούτου κρατούσαν την υπόθεση ζωντανή. 

Υπέρ του να κρατηθεί η υπόθεση ανοικτή τάχθηκαν μόλις πέντε χώρες. Εκτός από την Κύπρο εναντίον του κλεισίματος τοποθετήθηκαν Ελλάδα, Σερβία, Αρμενία, και Βουλγαρία. Ενώ υπήρξαν και 16 αποχές. 

Αυτά τα αρνητικά δεδομένα δημιουργούν ισορροπίες τρόμου εντός της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης ενόψει συνέχειας. Γιατί είναι σίγουρο ότι Γραμματεία μετά την επιτυχία κλεισίματος της υπόθεσης Λοϊζίδου θα κινηθεί σε μεταγενέστερο στάδιο και για κλείσιμο της 4ης Διακρατικής. Ούτως ή άλλως αυτός ήταν από την αρχή ο στόχος της Γραμματείας, να επιτύχει κλείσιμο των υποθέσεων ως «αντιστάθμισμα» για άλλες αποφάσεις που θα λάβει το Συμβούλιο της Ευρώπης κατά της Τουρκίας. Φαίνεται πως οι εξελίξεις στις υποθέσεις Καβάλα και Ντεμιρτάς είχαν αρνητική επίδραση στις κυπριακές υποθέσεις. 

Κάτι που σημαίνει ότι θα πρέπει σύντομα να αναμένονται νέες εξελίξεις στο Στρασβούργο. Γιατί αυτό που χρειάζεται για κλείσει και η 4η Διακρατική Προσφυγή της Κυπριακής Δημοκρατίας εναντίον της Τουρκίας είναι μια μικρή αλλαγή στάσης από μια χώρα. Σημειώνεται ότι από το 2019 που ξεκίνησαν αυτές οι προσπάθειες 21 χώρες στηρίζουν την τουρκική θέση για κλείσιμο των υποθέσεων με την Κύπρο ως προς το θέμα του περιουσιακού. Στην προηγούμενη ψηφοφορία η Κύπρος γλύτωσε το στραπάτσο την τελευταία στιγμή όταν μία εκ των χωρών που θα ψήφιζαν υπέρ του κλεισίματος τήρησε αποχή. Αυτά όμως μέχρι την περασμένη Πέμπτη, οπόταν τα δεδομένα έχουν αλλάξει και δημιουργείται μια νέα κατάσταση πραγμάτων. 

Πολιτικές προεκτάσεις στο περιουσιακό

Η απόφαση της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης δεν έχει να κάνει με νομικές πτυχές αλλά έχει σημαντικές πολιτικές προεκτάσεις κυρίως στο κεφάλαιο των περιουσιών. Η σύσταση της «επιτροπής ακίνητης περιουσίας» στα κατεχόμενα χρησιμοποιείται συνεχώς ως το άλλοθι προκειμένου οποιαδήποτε υπόθεση στρέφεται κατά της Τουρκίας για παραβιάσεις στην Κύπρο (στο θέμα της περιουσίας) να παραπέμπεται προς τα εκεί. 

Την ύπαρξη της «επιτροπής» χρησιμοποιεί συνεχώς και η Τουρκία ως τη δικαιολογία για να πετύχει κλείσιμο των εις βάρος της υποθέσεων που επιδικάστηκαν από το ΕΔΑΔ και ακόμα δεν έχουν εκτελεστεί. Κατ’ αυτό τον τρόπο η Τουρκία καταφέρνει να μην συμμορφώνεται στην εκτέλεση των αποφάσεων, να στέλνονται οι υποθέσεις για να λάβουν αποζημίωση από την «επιτροπή» και η οποία ως γνωστό δεν είναι σε θέση να πληρώσει καμιά αποζημίωση. 

Η Τιτίνα Λοϊζίδου στην πρώτη της αντίδραση το βράδυ της Πέμπτης δήλωσε στο ΚΥΠΕ ότι πρόκειται για απόφαση με πολιτικές προεκτάσεις: «Είναι μια απόφαση που πιστεύω είχε πολιτικές προεκτάσεις. Η Επιτροπή Υπουργών έχει την υποχρέωση να διαφυλάξει την εκτέλεση των αποφάσεων του Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων», σημείωσε, προσθέτοντας ότι η Επιτροπή είχε μπροστά της από το 2005 περιθώριο για να εφαρμόσει την αποκατάσταση της περιουσίας της. «Με την πάροδο του χρόνου δημιουργήθηκαν διάφορες άλλες παράμετροι και κατέληξε σε αυτή την απόφαση». Όπως είπε, η απόφαση έχει εφαρμοστεί στο ένα σκέλος, που αφορά την αποζημίωση για τη μη χρήση της περιουσίας και παραμένει το θέμα της ειρηνικής απόλαυσης της περιουσίας, μέσω της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, η οποία είναι υπεύθυνη και έχει την υποχρέωση, να διαφυλάξει την εκτέλεση των αποφάσεων. «Σε αυτό το σκέλος της απόφασης, η Επιτροπή Υπουργών, μετά από πολλά χρόνια που συζητείτο, επέλεξε να κλείσει την επιτήρηση της απόφασης, διότι, λέει ότι υπάρχει το ένδικο μέσο της ‘επιτροπής αποζημιώσεων’ στα κατεχόμενα» είπε, αναφερόμενη στην «επιτροπή ακίνητης περιουσίας».

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ 

Οι καλές προθέσεις δεν αποδίδουν…

Είναι εμφανές από την καθόλα αρνητική εξέλιξη στο Συμβούλιο της Ευρώπης ότι οι κινήσεις που είχαν ξεκινήσει από την Λευκωσία, από τον περασμένη Ιανουάριο και μετά, και οι οποίες κινούνταν με στόχο να δείξει η κυπριακή πλευρά τις καλές της προθέσεις, κάθε άλλο παρά αποδοτικές ήταν. 

Κρίνοντας εκ του αποτελέσματος είναι ξεκάθαρο ότι οι χειρονομίες καλής θελήσεως από κυπριακής πλευράς δεν απέδωσαν καθόλου. Αντίθετα έστειλε το μήνυμα ετοιμότητας υποχωρήσεων έναντι των τουρκικών απαιτήσεων. 

Όταν η Λευκωσία δέχθηκε να σταματήσουν να ασκούνται πιέσεις προς την Τουρκία για τις σημερινές προκλήσεις σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ήταν αναμενόμενο ότι θα άνοιγε το δρόμο  να υπάρξουν κι άλλες ανάλογες κινήσεις. Πλέον για κάθε απόφαση που θα λαμβάνεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο– Ευρωπαϊκή Ένωση ή Συμβούλιο της Ευρώπης – και θα αφορά την Τουρκία θα μπορούν να δίνουν ένα «κυπριακό αντάλλαγμα». 

Α.Π.

Φιλελεύθερος