«Αυτή η επίμονη αντίσταση που προέβαλα στο σχολικό σύστημα δεν μπορούσε να μην έχει συνέπειες. Και στο σχολείο αλλά και στο σπίτι με κατηγορούσαν γι’ αυτό. Είχε περάσει πια η εποχή που έβλεπα γύρω μου μόνο χαμογελαστά πρόσωπα και άκουγα μόνο γλυκιές, χαϊδευτικές κουβέντες. Τώρα πια όλοι με κοιτούσαν με δυσαρέσκεια, μου έκαναν συνεχώς παρατηρήσεις και προέβλεπαν τα χειρότερα για το μέλλον μου.

Μόνο ο πατέρας μου δεν έχανε τις ελπίδες του για μένα. Όχι μόνο απαντούσε με πολύ υπομονή στις ερωτήσεις μου, ικανοποιώντας την ακόρεστη περιέργειά μου, αλλά συχνά μου μιλούσε με τόση σοβαρότητα και σύνεση σαν να ήμουν ενήλικη.

Αυτές οι συζητήσεις γίνονταν συνήθως στον κήπο. Περπατώντας ανάμεσα στα παρτέρια με τα γαρίφαλα και τα τριαντάφυλλα, μου εξηγούσε τον κόσμο και αυτό που έχω κατανοήσει περισσότερο από εκείνη την εποχή, είναι ότι ο πατέρας μου είχε μέσα του πολύ έντονο το συναίσθημα της ατομικής αξιοπρέπειας. Ανεχόταν τα πάντα και δεχόταν με υπομονή, στα όρια της αδιαφορίας, κάθε είδους δυσκολίες, οικονομικές και άλλες, αρκεί να μην θιγόταν το αίσθημα της αξιοπρέπειάς του. Αυτό το είδος της βαθιάς εσωτερικής υπερηφάνειας με εντυπωσίαζε. Και ήταν αυτή η αίσθηση που κυριαρχούσε στη συμπεριφορά του απέναντι στους άλλους, διότι ενδιαφερόταν πάντα και νοιαζόταν για την αξιοπρέπεια του καθενός, και διαμαρτυρόταν έντονα όποτε θιγόταν η υπερηφάνεια κάποιου. Δεν έκανε διακρίσεις ανάμεσα στους ανθρώπους. Ούτε η οικονομική κατάσταση (ιδίως η οικονομική κατάσταση), ούτε η κοινωνική τάξη, ούτε η εθνικότητα βάραιναν στην κρίση του. Γι’ αυτόν, εκείνοι που δεν είχαν το αίσθημα της αξιοπρέπειας ήταν άξιοι περιφρόνησης. «Δεν είναι άνθρωποι», έλεγε. Αυτό ήταν το έναυσμα, η θεμελιώδης αρχή που ενέπνεε τις πράξεις του και από την οποία πήγαζαν όλες οι αντιλήψεις του.

Είναι γεγονός ότι ποτέ δεν πρόδωσε τον εαυτό του. Μέσα από κάθε είδους δοκιμασίες και δυσκολίες, διατήρησε άθικτο αυτό το περίφημο αίσθημα αξιοπρέπειας, το επέβαλε σε όλους και έτσι με το κεφάλι ψηλά, περήφανος και αγέρωχος, με το γαλήνιο πρόσωπό του και τα χαμογελαστά μάτια του, έφτασε μέχρι τα βαθιά γεράματα.

Τα λόγια του πατέρα μου που εμπνέονταν από τις ηθικές αρχές του με επηρέαζαν βαθιά. Οι εξηγήσεις και οι συμβουλές του ικανοποιούσαν απόλυτα το νεανικό μου πάθος και κατάφεραν σταδιακά να βάλουν σε τάξη αυτό το απέραντο χάος που επικρατούσε μέσα μου. Διότι ήμουν γεμάτη συγκρούσεις που οδηγούσαν σε νίκες και ήττες, οι οποίες με τη σειρά τους με έριχναν σε αντιφατικές συναισθηματικές υπερβολές, και μόνο χάρη στα λόγια του πατέρα μου έβρισκα μια κάποια αρμονία μέσα μου και έφτανα σταδιακά σε μια ψυχική ισορροπία.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μου, που ήταν πλούσια σε εμπειρίες και γεγονότα, πολλοί άνθρωποι με επηρέασαν και μερικοί μάλιστα κατάφεραν να αλλάξουν την πορεία της, αλλά κανείς δεν με έχει επηρεάσει τόσο βαθιά όσο ο πατέρας μου, με τα λόγια και ζωή του.

Κατά τους χειμερινούς μήνες, όταν ήμασταν υποχρεωμένοι να μένουμε μέσα στο σπίτι χωρίς να μπορούμε να απομονωθούμε οι δυο μας, εκείνος συνέχιζε την ευεργετική του επιρροή, εκμεταλλευόμενος κάθε γεγονός που συνέβαινε. Μερικές φορές μου μιλούσε για τα χρόνια που είχε περάσει στον Καύκασο. Μου διηγείτο διάφορα επεισόδια από τα ταξίδια που είχε κάνει, μου περιέγραφε ανθρώπους που είχε γνωρίσει, τις φορεσιές, τα έθιμα των ορεσίβιων.

Η τσαγιέρα σφύριζε πάνω στη φωτιά, η λεπτή μυρωδιά του τσαγιού απλωνόταν σε όλο το δωμάτιο κι εγώ τον άκουγα συνεπαρμένη.  

– Έχω μια επιθυμία στη ζωή μου, έλεγε ο πατέρας μου, ο οποίος ποτέ δεν εξέφραζε ανώφελες επιθυμίες. Πριν πεθάνω, θα ήθελα να ξαναδώ την Τιφλίδα.

– Να πάμε, πατερούλη, του έλεγα με τη μάταιη ελπίδα ότι ίσως αυτό μια μέρα να γινόταν.

– Αν εσύ βρεθείς μια μέρα στην Τιφλίδα, απαντούσε, δες τα όλα με τα δικά μου μάτια.

Και μια μέρα, είδα πράγματι την Τιφλίδα. Καθώς το αυτοκίνητο περνούσε πάνω από μια γέφυρα, είχα την εντύπωση ότι δεν ερχόμουν για πρώτη φορά σ’ αυτήν την άγνωστη πόλη, αλλά ότι επέστρεφα σε μια πόλη που την είχα επιθυμήσει πολύ, την οποία γνώριζα από παλιά.

Πόσο διαφορετική αποκαλυπτόταν η πραγματική ζωή από την εικόνα που είχα σχηματίσει στο μυαλό μου μέσα από τα λόγια του πατέρα μου! Όλα με πλήγωναν και προκαλούσαν κρίσεις οργής μέσα μου.

Σταδιακά, απέκτησα μια ολοένα και πιο συνειδητή περιφρόνηση για όλους αυτούς τους ανθρώπους, ειδικά για τους δασκάλους μου, στους οποίους μάταια θα αναζητούσε κανείς τις αρετές που εξέφραζε ο πατέρας μου. Ήταν σαν να υπήρχε ένα δικαστήριο μέσα μου όπου δικάζονταν συνεχώς άνθρωποι και καταστάσεις. Απεχθανόμουν την υποκρισία και τη δουλική συμπεριφορά που ήταν τόσο διαδεδομένες στο προσωπικό του σχολείου. Όταν κάποιος επίτροπος της κοινότητας ή κάποιος πλούσιος ερχόταν για επίσκεψη, έβλεπα ξεκάθαρα με τι υποκριτικά χαμόγελα και με πόση κολακεία συμπεριφέρονταν οι δάσκαλοι απέναντί του. Άκουγα αυτά που συζητούσαν, τα οποία ήξερα ότι ήταν ψέματα και αυτό ήταν αβάσταχτο για μένα. Και καθώς δεν έβρισκα τρόπο να εκφράσω την αγανάκτησή μου, ξεσπούσα σε κάθε είδους βία, το νόημα της οποίας κανείς δεν καταλάβαινε, ούτε ο πατέρας μου, και κατόπιν δεχόμουν τις συνέπειες αδιαμαρτύρητα»…

Τίτλος: «Οι Κήποι του Σιλιχντάρ»

Συγγραφέας: Ζαμπέλ Γεσαγιάν

Μετάφραση από τα αρμενικά: Οχανές-Σαρκίς Αγαμπατιάν, Ευδοκία Αγαμπατιάν

Εκδότης: ΙΝΦΟΓΝΩΜΩΝ

Φιλελλήνων 14, 10557 Αθήνα

Τ 2103316036, [email protected]

Κατηγορία: Μυθιστόρημα

Σελ.: 186

Μέγεθος: 14 Χ 21

ISBN: 978-618-5590-34-5

Ημ/νία κυκλοφορίας: 5/9/2022

Τιμή: 15 €