Το θέμα του καθεστώτος των νήσων του Αιγαίου είναι από τα σημαντικότερα ζητήματα των διμερών ελληνοτουρκικών σχέσεων. Ουδένα «πρόβλημα» ή «διαφορά» υφίσταται διότι το Διεθνές Δίκαιο και οι συνθήκες που αφορούν στις συγκεκριμένες νήσους είναι ξεκάθαρα, σαφή και νομικώς διαυγή ώστε να μην υφίσταται καμία αμφιβολία, να μην δημιουργείται το παραμικρό νομικό έρεισμα για την υιοθέτηση μίας άλλης απόψεως από την διεθνώς κρατούσα, που συμπίπτει σχεδόν απολύτως με τις ελληνικές θέσεις. Το μόνο θέμα που παραμένει σε εκκρεμότητα είναι ο καθορισμός της υφαλοκρηπίδας.

Η Άγκυρα διαστρεβλώνει την πραγματικότητα και το Διεθνές Δίκαιο, προσπαθώντας να δομήσει το πολύ αδύναμο αφήγημά της. Η Τουρκία χωρίζει τις νήσους του Αιγαίου Πελάγους σε τρεις κατηγορίες: α. σε αυτές του κεντρικού Αιγαίου, β. σε όσες βρίσκονται στην είσοδο των Στενών και σε αυτές του ΒΑ Αιγαίου και γ. στα Δωδεκάνησα. Υπενθυμίζεται ότι η Τουρκία έχει ήδη υπό την κυριαρχία της περίπου 60 νήσους και νησίδες. Στις εκβολές του ΄Εβρου, έχει χαραχθεί σύνορο για 3 ν.μ. μέσα στο Αιγαίο σε εκτέλεση της Συνθήκης της Λωζάννης του 1923.

 Το πρώτο ζήτημα που απασχολεί εντόνως την Τουρκία είναι το καθεστώς των νήσων Λήμνος και Σαμοθράκη. Η Αθήνα υποστηρίζει ότι το καθεστώς αποστρατικοποιήσεως το οποίο προέβλεπε γι’ αυτά η Σύμβαση της Λωζάννης περί των Στενών καταργήθηκε οριστικά με την Σύμβαση του Μοντραί, της 20ης Ιουλίου 1936.

Αντιθέτως, η Άγκυρα το αμφισβητεί, θεωρώντας πως το καθεστώς αυτό συνεχίζει να τελεί εν ισχύ αλλά μόνον για τις νήσους Λήμνος και Σαμοθράκη. Οι Τούρκοι εστιάζουν στο γεγονός ότι η Σύμβαση του Μοντραί δεν περιέχει ρητή διάταξη για την κατάργηση του καθεστώτος αποστρατικοποιήσεως των προαναφερθεισών ελληνικών νήσων. Επιπλέον, επικαλούνται τον σκοπό της Συμβάσεως του Μοντραί, ο οποίος (κατ’ αυτούς) είναι η προστασία της Τουρκίας.

Τα επιχειρήματα αυτά είναι λίαν ασθενή επιστημονικώς. Πράγματι, δεν υπάρχει ρητή αναφορά στη Σύμβαση του Μοντραί περί καταργήσεως του καθεστώτος αποστρατικοποιήσεως των δύο συγκεκριμένων νήσων. Υπάρχει, όμως, κάτι πολύ ισχυρότερο και αυτό είναι η σαφέστατη και ρητή διάταξη περί καταργήσεως ολοκλήρου της Συμβάσεως της Λωζάννης! Είναι δε ευρέως αποδεκτόν ότι η κατάργηση μίας συμβάσεως στο σύνολό της δίχως την παραμικρή εξαίρεση, περιορισμό ή επιφύλαξη καταργεί και όλες τις επιμέρους διατάξεις της. 

Επιπλέον, εάν η μόνη επαναστρατικοποίηση που προβλέπει η Σύμβαση του Μοντραί ήταν η τουρκική, δεν θα απαιτείτο η ρητή αναφορά της Τουρκίας στην σχετική διάταξη. Θα αρκούσε να γραφεί απλώς ότι τα Στενά δύνανται να επανοπλισθούν αμέσως. Η ρητή μνεία της Τουρκίας οφείλεται στο γεγονός ότι υπήρχε και η περίπτωση επανοπλισμού των ελληνικών νήσων Λήμνου και Σαμοθράκης. 

Για τη συνέχεια  LIberal