Ένα παλιό ψυγείο απέκτησε «ζωή» και γέμισε όχι με τρόφιμα, αλλά με βιβλία…Στα ράφια του μπορεί κανείς να βρει διάφορα λογοτεχνικά βιβλία, αποτελώντας μια μικρή κινητή βιβλιοθήκη στην Κυανή Ακτή Αλεξανδρούπολης.

Ο κ.Αθανάσιος Γιαλαμάς, ιδιοκτήτης δανειστικής βιβλιοθήκης , μίλησε στην εκπομπή «Περίμετρος» της ΕΡΤ3 για το πως προέκυψε η ιδέα και στη συνέχεια υλοποιήθηκε.

«Ήταν μια συλλογική προσπάθεια την οποία αγκάλιασε και η Ένωση Θρακών. Η Ελλάδα δεν έχει μόνο ωραίες παραλίες, αλλά και πολιτισμό και αυτό θέλουμε να αναδείξουμε παίρνοντας ένα παλιό ψυγείο, το ντύσαμε και το γεμίσαμε με βιβλία. Θα θέλαμε λόγω των επισκεπτών από Τουρκία και Βουλγαρία να έχουμε και αντίστοιχα βιβλία. Έχουμε όλη τη γκάμα βιβλίων. Μπορούν να πάρουν και βιβλία και να τα επιστρέψουν, ενώ μπορεί κάποιος και να τα κρατήσει. Ήδη έχουμε στα σκαριά να βάλουμε ακόμη ένα ψυγείο με βιβλία».

Μπορεί το Χάρβαρντ να πάψει να είναι αυτό που είναι; Η Ιστορία έχει μερικά χρήσιμα διδάγματα για το πώς μπορεί να καταστραφεί ένα πανεπιστήμιο.

Τα συμπυκνώνει, με αφορμή τη ρήξη του Τραμπ με το διάσημο ίδρυμα της Βοστώνης, ο Ουίλιαμ Κέρμπι (William C. Kirby)  καθηγητής στην έδρα Κινεζικών Σπουδών Chang του Χάρβαρντ.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στη Boston Globe (1η Ιουνίου) και ακολούθως στο Harvard Magazine με τον τίτλο This is How Universities Die.

«Το 1910, όλος ο κόσμος ζήλευε τα γερμανικά πανεπιστήμια. Εκείνα ήταν το παγκόσμιο κέντρο επιστημονικής έρευνας, όχι μόνο στις φυσικές επιστήμες αλλά και στη μελέτη της ιστορίας, της πολιτικής, της φιλοσοφίας και της λογοτεχνίας. Οι σύγχρονοι επιστημονικοί κλάδοι ορίστηκαν για πρώτη φορά στη Γερμανία.

Το 1910, το Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, που συμπλήρωνε τότε έναν αιώνα ζωής, ήταν το Χάρβαρντ της εποχής. Κάθε σοβαρό αμερικανικό πανεπιστήμιο, από το Τζον Χόπκινς μέχρι το Σικάγο, το Χάρβαρντ και το Μπέρκλεϊ, δημιουργήθηκε ή προσαρμόστηκε σύμφωνα με το «μοντέλο του Βερολίνου». (Γι΄αυτό άλλωστε και το μότο του Στάνφορντ είναι στα γερμανικά).

Η πρωτότυπη έρευνα εκτιμάτο περισσότερο από την απλή μετάδοση γνώσης. Το διδακτικό προσωπικό και οι φοιτητές μάθαιναν μαζί σε σεμινάρια και εργαστήρια. Οι καθηγητές είχαν την Lehrfreiheit, (την ελευθερία να διδάσκουν), ενώ οι φοιτητές απολάμβαναν την Lernfreiheit, την ελευθερία να μαθαίνουν. Αν και χρηματοδοτούνταν εξ ολοκλήρου από το κράτος, το ποιος θα δίδασκε και τι θα διδασκόταν το αποφάσιζαν τα ίδια τα πανεπιστήμια.

Αν το 1910 είχαμε κατατάξεις πανεπιστημίων όπως σήμερα, ίσως οκτώ από τα δέκα κορυφαία στον κόσμο να ήταν γερμανικά. Με μόνη την Οξφόρδη και το Κέιμπριτζ να τα συνοδεύουν σε αυτή την ελίτ λίστα.

Μέχρι και το 1932, το Πανεπιστήμιο του Βερολίνου παρέμενε η πιο διάσημη τοποθεσία στον κόσμο των πανεπιστημίων. Δύο χρόνια αργότερα, το 1934, είχε καταστραφεί εκ των ένδον αλλά και εξωγενώς.

Από έθνος στοχαστών, έθνος δημίων

Η μετατροπή της Γερμανίας από έθνος «ποιητών και στοχαστών» (Dichter und Denker) σε έθνος «δικαστών και δημίων» (Richter und Henker) τής κόστισε και την πρωτοπορία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ο αντίκτυπος του νέου εθνικοσοσιαλιστικού καθεστώτος που ανήλθε στην εξουσία τον Ιανουάριο του 1933 έγινε φανερός στις 10 Μαΐου του ίδιου έτους, όταν τα μέλη της Γερμανικής Φοιτητικής Ένωσης -μεταξύ των οποίων πολλοί φοιτητές του Πανεπιστημίου του Βερολίνου- στοίβαξαν δημόσια και έκαψαν βιβλία από δημόσιες βιβλιοθήκες στην Opernplatz, την πλατεία απέναντι από το κεντρικό κτίριο του πανεπιστημίου του Βερολίνου. Ένα πλήθος εβδομήντα χιλιάδων, ανάμεσά τους φοιτητές, καθηγητές και μέλη των SA και των SS -των ταγμάτων εφόδου του Εθνικοσοσιαλισμού- παρακολουθούσε χιλιάδες τόμους να πυρπολούνται.

Πολύ σύντομα, το ναζιστικό καθεστώς εκκαθάρισε τα πανεπιστήμια από τα μη… Άρια και από τα αντιφρονούντα μέλη. Κορυφαίοι ακαδημαϊκοί εγκατέλειψαν το Βερολίνο μαζικά σε μια ιστορική ακαδημαϊκή μετανάστευση προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Βρετανία και αλλού. Τα πανεπιστήμια έχασαν κάθε δυνατότητα αυτοδιοίκησης. Το Πανεπιστήμιο του Βερολίνου εγκατέλειψε τις δικές του παραδόσεις διδασκαλίας και έρευνας.

Στο κεντρικό Βερολίνο, την ναζιστική περίοδο διαδέχθηκε η ορθοδοξία του ανατολικογερμανικού κομμουνισμού και τέλος, το 1990, η απορρόφηση από την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας -με κάθε αλλαγή να συνοδεύεται από μια νέα εκκαθάριση του διδακτικού προσωπικού.

Το 2010, κατά την 200ή επέτειο του πανεπιστημίου -το οποίο τώρα ονομάζεται Πανεπιστήμιο Χούμπολτ- ο πρόεδρός του καλωσόρισε τους καλεσμένους λέγοντας: «Σήμερα κανείς, πουθενά στον κόσμο, δεν είναι διατεθειμένος να εκλάβει αυτό το πανεπιστήμιο ως πρότυπο». Πράγματι. Το Πανεπιστήμιο Χούμπολτ, που δεν είναι πλέον το κορυφαίο πανεπιστήμιο στον κόσμο, σήμερα δεν είναι καν το καλύτερο στη Γερμανία ούτε καν το καλύτερο στο Βερολίνο.

Πεκίνο. Στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα , η Κίνα ανέπτυξε ένα αξιοσημείωτο σύνολο κολεγίων και πανεπιστημίων: ένα μικρό μεν σύστημα, που σταδιακά κατέστη ένα από τα καλύτερα και πλέον καινοτόμα στον κόσμο. Τα ιδρύματά της ήταν κινεζικά και ξένα, δημόσια και ιδιωτικά. Το σύστημα αποτελούνταν από κορυφαία κρατικά πανεπιστήμια – το Πανεπιστήμιο του Πεκίνγκ στο Πεκίνο και το Εθνικό Κεντρικό Πανεπιστήμιο (βασισμένο στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου) στο Ναντζίνγκ. Τα δε κορυφαία ιδιωτικά ιδρύματα της Κίνας είχαν συχνά διεθνείς εταίρους, ακόη και χρηματοδότηση (Ιατρικό Κολλέγιο Πεκίνου) από το Ίδρυμα Ρόκφελερ.

Το Πανεπιστήμιο Tsinghua (Τσινγκχουά) στο Πεκίνο ξεκίνησε το 1911 ως προπαρασκευαστικό σχολείο που προετοίμαζε τους φοιτητές του για σπουδές στην Αμερική. Μέχρι τη δεκαετία του 1930, ήταν το κορυφαίο ερευνητικό πανεπιστήμιο της Κίνας, αφιερωμένο στην ελεύθερη και ανοιχτή έρευνα.

Όταν οι Ιάπωνες κατέλαβαν το Πεκίνο το 1937, το Τσινγκχουά ηγήθηκε της προσπάθειας για τη μεταφορά κορυφαίων κινεζικών πανεπιστημίων στα νοτιοδυτικά της Κίνας. Μερικοί από τους πιο διάσημους και καινοτόμους αποφοίτους του Tsinghua, όπως οι βραβευμένοι με Νόμπελ φυσικοί Yang Zhenning και Li Zhendao, ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Ο πρόεδρος του Τσινγκχουά και επικεφαλής του Εθνικού Νοτιοδυτικού Πανεπιστημίου, Mei Yiqi, εξακολουθεί να θυμάται σήμερα την υπεράσπιση της φιλελεύθερης εκπαίδευσης, τη θεσμική αυτονομία και την ακαδημαϊκής ελευθερία, ακόμη και στις πιο σκοτεινές στιγμές του πολέμου. Γι’ αυτό τον θυμούνται ως τον «αιώνιο πρόεδρο».  Eν ολίγοις, το Τσινγκχουά επέζησε οκτώ χρόνια εξορίας και πολέμου και στάθηκε σταθερό στις ακαδημαϊκές του αξίες.

Θάνατος με σταλινική συνταγή

Αυτό στο οποίο δεν μπόρεσε να επιβιώσει ήταν η κομμουνιστική κατάκτηση της Κίνας το 1949. Οι μακροχρόνιοι δεσμοί του Τσινγκχουά με τις Ηνωμένες Πολιτείες διεκόπησαν και δεν επαναλειτούργησαν επί τρεις δεκαετίες. Τα κινεζικά πανεπιστήμια αναδιατάχθηκαν σύμφωνα με τα σταλινικά πρότυπα και γρήγορα σοβιετοποιήθηκαν. Μια νέα πανεπιστημιούπολη του Τσινγκχουά δημιουργήθηκε δίπλα στην αρχική. Το δεκατριώροφο κεντρικό κτίριό της, ένα βάναυσο σταλινικό συγκρότημα τριών κτιρίων, κυριαρχούσε πλέον στην πανεπιστημιούπολη. Το 1952 το Τσινγκχουά έγινε πολυτεχνείο για την εκπαίδευση μηχανικών σύμφωνα με τον αυστηρό κεντρικό σχεδιασμό. Οι σχολές επιστημών και ανθρωπιστικών επιστημών, η γεωργική σχολή και η νομική καταργήθηκαν και οι καθηγητές τους διασκορπίστηκαν σε άλλα ιδρύματα. Τα μέλη που δεν ήθελαν ή δεν μπορούσαν να εργαστούν υπό το νέο καθεστώς είτε διέφυγαν στο εξωτερικό είτε εκκαθαρίστηκαν στην πατρίδα τους.

Η αδιάκοπη πολιτικοποίηση των πανεπιστημίων υπό τον Μάο Τσε Τουνγκ αρχικά αποδυνάμωσε και στη συνέχεια σχεδόν κατέστρεψε το πανεπιστήμιο.

Κατά τη διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης της δεκαετίας του 1960, έγινε τόπος αιματηρών συγκρούσεων και τελικά έκλεισε. Η Πολιτιστική Επανάσταση κατέστρεψε ακόμη και την εμβληματική πύλη του Τσινγκχουά, η οποία αντικαταστάθηκε για ένα διάστημα από ένα τεράστιο άγαλμα του Μάο, το οποίο με τη σειρά του αντικαταστάθηκε από ένα αντίγραφο της αρχικής πύλης το 1991. Το Τσινγκχουά επανέλαβε την πλήρη λειτουργία του, μόνο το 1978. Χρειάστηκε να φθάσει η εκατονταετηρίδα του πανεπιστημίου, το 2011, έως ότου να ανακτήσει το Τσινγκχουά τη θέση του ως κορυφαίου, ολοκληρωμένου, ερευνητικού πανεπιστημίου.

Βοστώνη. Το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1636 ως δημόσιο ίδρυμα. Ιδρυτής του δεν ήταν ο Τζον Χάρβαρντ, αλλά το Γενικό Δικαστήριο της Μασαχουσέτης. Τον δέκατο έβδομο αιώνα η επιβίωσή του στηριζόταν σε φόρους και «εισφορές» από τον μακρινό Νότο, όπως το Νιου Χέιβεν, οποίοι κατά καιρούς επιβάλλονταν στο καλαμπόκι και από τα έσοδα του πορθμείου του Τσάρλεσταουν που συνέδεε το Κέιμπριτζ της Μασαχουσέτης με τη Βοστώνη της ίδιας Πολιτείας, τα οποία πληρώνονταν σε γουαμπουμπίγ (το νόμισμα της Αποικίας του Κόλπου της Μασαχουσέτης).

Καίτοι ιδρυθέν 140 χρόνια πριν από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Χάρβαρντ διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στη δημιουργία του αμερικανικού έθνους. Μετά τις μάχες του Λέξινγκτον και του Κόνκορντ* τον Απρίλιο του 1775, η πανεπιστημιούπολη του Κολλεγίου στο Κέιμπριτζ συντάχθηκε με την Επανάσταση. Ο στρατηγός Τζορτζ Ουάσινγκτον εγκατέστησε το πρώτο του αρχηγείο στο Γουόντσγουορθ Χάουζ, στο Χάρβαρντ Γιάρντ. Στις 3 Ιουλίου 1775, κατευθύνθηκε στο Κέιμπριτζ Κόμον για να αναλάβει τη διοίκηση του Ηπειρωτικού Στρατού. Χίλιοι έξι εκατό αποικιακοί στρατιώτες στάθμευαν στα κτίρια του Χάρβαρντ.

Στις 3 Απριλίου 1776, αφού ο Ουάσινγκτον είχε εκδιώξει τους Βρετανούς από τη Βοστώνη, το Χάρβαρντ του απένειμε το πρώτο του διδακτορικό στη νομική.

Το Χάρβαρντ και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν έκτοτε στενά συνδεθεί. Η Αίθουσα Μνήμης ανεγέρθηκε μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο προς τιμήν των αποφοίτων και των καθηγητών του που πολέμησαν για την Ένωση. Η Εκκλησία Μνήμης αφιερώθηκε σε εκείνους τους άνδρες του Χάρβαρντ που πέθαναν για την πατρίδα τους στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και έκτοτε τιμά όλους όσους πέθαναν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στον πόλεμο της Κορέας και στον πόλεμο του Βιετνάμ.

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, στρατιώτες στεγάστηκαν ξανά στην πανεπιστημιούπολη του Χάρβαρντ και το Πανεπιστήμιο αφιερώθηκε στην πολεμική προσπάθεια. Το διδακτικό προσωπικό του Χάρβαρντ υπηρέτησε την στρατιωτική προσπάθεια με πολλαπλούς τρόπους. Ανέπτυξε προηγμένες τορπίλες για υποβρύχιο πόλεμο και τη βόμβα ναπάλμ που χρησιμοποιήθηκε στον βομβαρδισμό εχθρικών πόλεων, ενώ βοήθησε στη δημιουργία της πρώτης ατομικής βόμβας. Παρείχε επίσης υπηρεσίες στον τομέα των μυστικών υπηρεσιών. Πολυάριθμοι ακαδημαϊκοί του Χάρβαρντ εντάχθηκαν στο Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών (OSS), τον πρόδρομο της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (CIA).

Μετά τον πόλεμο, το Χάρβαρντ δημιούργησε ένα πρόγραμμα σπουδών που επικεντρώθηκε στη Γενική Εκπαίδευση για μια Ελεύθερη Κοινωνία για να δώσει στους φοιτητές «μια κοινή κατανόηση της κοινωνίας που θα έχουν συλλογικά», έννοια που θα υιοθετηθεί σε εθνικό επίπεδο.

Αν ο πόλεμος του Βιετνάμ οδήγησε, αντιθέτως, σε ένα Χάρβαρντ έντονα διχασμένο ως προς την ορθότητα αυτού του σκοπού, στο πέρασμά του το Χάρβαρντ δημιούργησε τη Σχολή Διακυβέρνησης Κένεντι (JFK School of Government) για να προετοιμάσει τους φοιτητές για σταδιοδρομίες στη δημόσια διοίκηση – ένα κορυφαίο κέντρο για τη μελέτη και την πρακτική της διακυβέρνησης.

Για σχεδόν τέσσερις αιώνες, οι αποφάσεις και οι ενέργειες του Χάρβαρντ ήταν αυτές που έδιναν τον ρυθμό στην αμερικανική τριτοβάθμια εκπαίδευση. Σήμερα, το Χάρβαρντ έχει γίνει αυτό που δεν ήταν κατά τη διάρκεια της Επανάστασης, του Εμφυλίου Πολέμου ή ακόμα και του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου: το κορυφαίο ερευνητικό πανεπιστήμιο στον κόσμο, με φήμη ίση, αν όχι μεγαλύτερη, από αυτή του Πανεπιστημίου του Βερολίνου τον δέκατο ένατο αιώνα. Καθώς αποκτούσε εθνική καταξίωση τον εικοστό αιώνα, πανεπιστήμια σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες ανταγωνίζονταν για να γίνουν το «Χάρβαρντ του Νότου» (Ντιουκ, Βάντερμπιλτ, Ράις), το «Χάρβαρντ της Μεσοδυτικής Αμερικής» (Μίσιγκαν, Νορθγουέστερν, Πανεπιστήμιο Ουάσινγκτον) και το «Χάρβαρντ της Δύσης» (Στάνφορντ).

Ωστόσο, σήμερα το Χάρβαρντ είναι ένα ίδρυμα που αποτελεί αντικείμενο θαυμασμού περισσότερο στο εξωτερικό παρά στο εσωτερικό, σε μια εποχή δημόσιας (και πολιτικοποιημένης) κριτικής της αμερικανικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Σαράντα τρεις από τις πενήντα πολιτείες των ΗΠΑ έχουν αποεπενδύσει στην τριτοβάθμια εκπαίδευση από το 2008. ενώ κορυφαία δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμια, συμπεριλαμβανομένου του Χάρβαρντ, γίνονται αλεξικέραυνα για πολιτικούς και πολιτισμικούς πολέμους της εποχής.

Αν και η πολυμέτωπη επίθεση της κυβέρνησης Τραμπ στο Χάρβαρντ μπορεί να είναι λιγότερο βίαιη (τουλάχιστον προς το παρόν) σε σύγκριση με τις αυταρχικές καταλήψεις του Πανεπιστημίου του Βερολίνου ή του Πανεπιστημίου Τσινγκχουά, δεν είναι λιγότερο επικίνδυνη. Είναι μια προσπάθεια να καταστραφούν οι ακαδημαϊκές ελευθερίες και η θεσμική αυτονομία που αποτελούν σήμα κατατεθέν κάθε μεγάλου σύγχρονου πανεπιστημίου.

Ευτυχώς, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι (ακόμα) το Βερολίνο του 1933 ή το Πεκίνο του 1950. Διατηρούν ανεξάρτητη δικαστική εξουσία και κράτος δικαίου, και διατηρούν, στο πρόσωπο του Χάρβαρντ, ένα πανεπιστήμιο με την ιστορία, τη βούληση και τους πόρους για να αντισταθούν. Στην αντίστασή του, το Χάρβαρντ έχει επιβεβαιώσει την ηγετική του θέση στην αμερικανική τριτοβάθμια εκπαίδευση όσο κανένα άλλο ίδρυμα δεν θα μπορούσε. Σε περίπτωση που αποτύχει, θα γίνουμε μάρτυρες της καταστροφής του κλάδου της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, στον οποίο αυτή η χώρα εξακολουθεί να είναι η πρώτη. Θα καταστρέψουμε την ικανότητά μας να προσλαμβάνουμε ταλέντα από παντού. Θα παρακμάσουμε. Γιατί η ιστορία δείχνει ότι τα πανεπιστήμια μπορούν να πεθάνουν και τα έθνη να παρακμάζουν.

Επιμέλεια: Γιάννης Δοδόπουλος

Με αφορμή το κείμενο του κ. Γιώργου Βενετσάνου για τις εξομολογήσεις ενός Τουρκοκύπριου κατά συρροή δολοφόνου, που προβάλει από άρθρο της Τουρκάλας δημοσιογράφου Ουζάι Μπουλούτ 14.6.2018 η Φανούλα Αργυρου μας θυμίζει ολόκληρη τη συνέντευξή του Τουρκούτ Γεναγλαρί από τα τουρκικά στα ελληνικά που την είχε δημοσιεύσει στις 4/6/2018 στο Sigmalive.

Ολόκληρη τη συνέντευξη του Τ/κ δολοφόνου Ε/κ αιχμαλώτων, που κατέβασαν οι Τούρκοι αλλά διασώθηκε από το Sigmalive, μετέφρασε η ερευνήτρια Φανούλλα Αργυρού, την οποία και παρουσίασε στην Πρώτη Εκπομπή του Ράδιο Πρώτο. Η συνέντευξη, όπως λέχθηκε, πάρθηκε πριν από περίπου ένα χρόνο, αλλά την επανέφερε στην επιφάνεια η εφημερίδα «Αφρίκα» του Τουρκοκύπριου δημοσιογράφου Σενέρ Λεβέντ. Καθώς, όμως, μόνο απομονωμένα και αποσπασματικά βρήκαμε ότι μεταδόθηκαν δηλώσεις του Τουρκούτ Γεναγλαρί και επειδή ομολόγησε παράλληλα πάρα πολλά άλλα που επιβεβαιώνουν ιστορικά γεγονότα, την μεταφράσαμε στην ολότητά της για ευρύτερη γνώση και μελέτη.

Ακολουθεί αυτούσια η συγκλονιστική, κυνική ομολογία και ο διάλογος με τον δημοσιογράφο. 

Τα Γέναγρα είναι χωριό της κατεχόμενης περιοχής Αμμοχώστου, πέντε μίλια νοτιοδυτικά του Λευκονοίκου.

Το Πρώτο Μέρος καλύπτει όσα είπε για τη ζωή του ο 84χρονος Turgut Yenaglari, από τα παιδικά του χρόνια.  Η συνέντευξη πάρθηκε στο σπίτι του (στο χωριό της μητέρας του Τσεμαλιές – το  χωριό Γέναγρα της Μεσαορίας), με σημαίες της Τουρκίας και του ψευδοκράτους και με φωτογραφία του Κεμάλ Ατατούρκ. Το επίθετό του Yenaglari, Γεναγρίτης, προφανώς από το όνομα του χωριού της μητέρας του. Ο πατέρας του καταγόταν από το χωριό Βατυλή.

Ο δημοσιογράφος ζήτησε να του μιλήσει για την Ιστορία.

Ο Τουρκούτ Γεναγλαρί, ξεκίνησε τονίζοντας υπερήφανα ότι, προτού πεθάνει, η επιθυμία του είναι να δει τη Κύπρο, που είναι των Τούρκων, που τους έμεινε από τον καιρό των Οθωμανών, να γίνεται τουρκική, για να ζήσουν σ΄αυτή οι Τούρκοι.

«Είμαι εθνικιστής και αυτό σημαίνει ότι είμαι ένας άνθρωπος που αγαπά την πατρίδα του και βοηθά τον λαό του  και αν ο θεός θα πάρει την ψυχή μου, να την πάρει μέσα στη στρατιωτική στολή, υπηρέτησα πολύ το στρατό», δήλωσε.

«Γκιαούρηδες»

Γεννήθηκε το 1934 στην περιοχή Γιεγκί Τσαμί, στον δρόμο που πάει προς το Σαράι στη Λευκωσία, ήταν έξι αδέλφια, ο πατέρας του ήταν σκαρπάρης. Θυμάται πολύ καλά τα παιδικά του χρόνια, καθώς και τον δάσκαλό του… «Στις παρακείμενες περιοχές -όπως τον Άγιο Λουκά»,  διέκοψε  ο δημοσιογράφος, «όπου υπήρχαν και Έλληνες».  Τότε ο Τουρκοκύπριος γέλασε και είπε « καλά, ας πούμε Έλληνες».

«Καλά, τι άλλο θα τους ονόμαζες;», ρώτησε ο Δημοσιογράφος. «Γκιαούρηδες θα τους ονόμαζα, τι άλλο;» για να ξαναρωτήσει ο δημοσιογράφος: « Μα γιατί εσύ με τόση εχθρότητα, μανία επιμένεις να τους ονομάζεις γκιαούρηδες;»

«Είδα πολλά κακά τους, δεν μπορείς να έχεις φιλία μαζί τους, συνεργάστηκα πολύ μαζί τους, εργάστηκα στα χωριά τους κτλ, όμως ο καλύτερός σου φίλος σε πατά στο πόδι», ήταν η απάντησή του.

Μίλησε για τους μπακάληδες της περιοχής και την περιοχή της Τσετίν Γκαγιά, και τις γειτονιές μέχρι τα τείχη, και ότι ήταν ένα κακό παιδί, ιδιότροπο, στη γειτονιά. Κάθε βράδυ περίμενε να επιστρέψει ο πατέρας του, γνωρίζοντας ότι θα έτρωγε ξύλο, ήταν εγγυημένο το ξύλο,  δεν έχασε καμία μέρα να μην φάει ξύλο και αυτό γιατί δεν περνούσε μέρα δίχως να δείρει κάποιο παιδί της γειτονιάς. Αν δεν έδερνε κάποιο, έσπαζε τη λάμπα του ηλεκτρικού της γειτονιάς. «Από τότε έχω αυτή την αρρώστια», είπε. «84 χρονών και συνεχίζετε, ο Θεός να μην σας το στερήσει», πρόσθεσε ο δημοσιογράφος.

Κατά τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, για να  αποφύγουν τυχόν βομβαρδισμούς από τους Γερμανούς, και σύμφωνα με τις οδηγίες των Βρετανών, η οικογένειά του πήγε στο χωριό της μητέρας του Τσεμαλιές στα  Γέναγρα, όπου τέλειωσε το δημοτικό και ο πατέρας του, Αλί Καλφά, άνοιξε κατάστημα και εργάστηκε σκαρπάρης και εκεί. «Στο σχολείο δεν ήμουν πρώτος, αλλά ήμουν δεύτερος», πρόσθεσε.

«Μόλις ήρθαμε στο χωριό, ο πατέρας μου με προειδοποίησε, “κοίταξε, εδώ δεν είσαι στη Λευκωσία, πρόσεξε να μην πειράξεις να μην δέρνεις κανένα”. Αλλά δεν άντεξα και το ξύλο το έτρωγα», είπε.  Μετά πήγα για ανώτερο στη Λευκωσία. Εκεί είχα τους συγγενείς από την πλευρά του πατέρα μου, θείες, θείους και παππούδες».  Εκεί και πάλι έδερνε όποιο νόμιζε ότι τον ενοχλούσε και ακόμα και να μην μας ενοχλούσε κανένας, είπε, «δέρναμε παιδιά για να ικανοποιούμαστε με τους φίλους μου». 

Στο δημοτικό, είπε, τράβηξε μαχαίρι εναντίον το δασκάλου του. Πάντα κρατούσε μαχαίρι, μέχρι σήμερα είναι οπλισμένος με μαχαίρι.

Δεν μπόρεσε να μείνει στο χωριό, δεν θέλησε να δουλέψει με τον πατέρα του και επέστρεψε στη Λευκωσία, όπου έπιασε δουλειά στον κουτσοσιέρα. (Δεν διευκρινίζεται εδώ αν  αυτός ήταν λΕλληνας της Κύπρου ή Τούρκος με παρατσούκλι).

————————————————————–

ΜΕΡΟΣ Β’

Συνεχίζεται η συνέντευξη.  «Βρισκόμαστε στη Λευκωσία, Το 1955 ξεκίνησε η ΕΟΚΑ, εσείς πώς ξεκινήσατε», ρώτησε ο δημοσιογράφος.

Τουφέκιζαν Έλληνες  το 1955…

«Εμείς ξεκινήσαμε πριν το 1955, είπε, έλεγαν για  Βολκάν, αλλά εμείς είμαστε ομάδα του Τοπάλ Μαχμούτ, είμαστε κοντά και στον Κουτσιούκ και τον Ντενκτάς». «Ποίος ήταν ο ηγέτης σας στην ομάδα Τοπάλ Μαχμούτ», ρώτησε ο δημοσιογράφος. Ο Ισμαήλ Σατίκογλου ήταν ο ηγέτης τους και πάνω από εκείνον ήταν ο Πουρχάτ Απλάτογλου. Πιο πάνω δεν υπήρχε κανένας, είπε και συμπλήρωσε: «Εμείς γίναμε ομάδα, όλοι γνωριζόμασταν και αρχηγός μας ήταν ο Σατίκογλου.  Το αρχηγείο μας ήταν εκεί που ήταν κάποτε νοσοκομείο στη Λευκωσία και η δουλειά μας ήταν να γυρίζουμε την Κύπρο και όπου υπήρχε επιθετικότητα ή οτιδήποτε εναντίον Τούρκων είτε δέρναμε είτε τουφεκίζαμε. Εκείνα που ακούς ότι γίνονταν τον τότε καιρό, εμείς τα κάναμε», αποκάλυψε ο Yenaglari.

Δημοσιογράφος – «Πέρασαν πολλά χρόνια, πρέπει να λέγονται αυτά».

Για τον «Τουρκισμό»

Τ/κ – «Δεν πρέπει να τα μιλάμε αυτά τα πράγματα βέβαια. Π.χ. ερχόταν  η πληροφορία ότι ένας ύβριζε τον Ντενκτάς στο καφενέ του χωριού του. Μαθαίναμε αμέσως σε ποιο χωριό, σε ποιο καφενείο, σε ποια μεριά του καφενείου καθόταν και πηγαίναμε, καθόμασταν στις δύο πλευρές του τραπεζιού και τον βαρούσαμε.  Πληροφορίες μάς ερχόντουσαν από παντού, σε κάθε χωριό είχαμε τον άνθρωπό μας, αλλά μας ερχόντουσαν πληροφορίες και από πάνω.  Είχαμε πέντε όπλα και μας έφερναν σφαίρες είτε από την αστυνομία είτε από εδώ είτε από εκεί τις εξασφαλίζαμε.  Ήμασταν 15 άτομα, αλλά και οι 15 τσιακούθκια. Το κάναμε  για τον Τουρκισμό», είπε.

Είπε ότι και οι ίδιοι σκόρπιζαν φυλλάδια όπως η ΕΟΚΑ, είχαν, είπε,  ένα αυτοκίνητο το οποίο είχαν κανονίσει όπως τρέχει να εκτοξεύει φυλλάδια από κάτω…

Είπε, επίσης, ότι «αν σκοτώναμε κάποιον (σε κάποιο χωριό), ο άνθρωπός μας εκεί φύλαγε το όπλο μας και μετά είτε πηγαίναμε την επομένη και το παίρναμε είτε μας το έφερνε…».

Διασκέδαζαν τις δολοφονίες

Ερωτά εδώ ο δημοσιογράφος « Μα καλά, πώς νιώθατε όταν σκοτώνατε άνθρωπο, είναι εύκολο πράγμα αυτό;»

Τ/κ –« Πολύ εύκολο,  πιο ευχάριστο πράγμα δεν υπάρχει».

Δ – «Μα να σκοτώσεις, δηλαδή, ένα άνθρωπο, δηλαδή πώς γίνεται αυτό;»

Τ/κ- «Μα εκείνος προσπαθεί να μας σκοτώσει όλους…»

Δ – «Δηλαδή δολοφονίες Ελλήνων, δολοφονίες Τούρκων…»

Τ/κ – «Δεν έχει σημασία, δεν κάνει διαφορά, έτσι ήμασταν»…

Δ- «Δηλαδή, όταν σκοτώνατε κάποιον, μετά…»

Τ/κ – «Διασκεδάζαμε μετά, το απολαμβάναμε, και όταν δεν σκοτώναμε, κτυπούσαμε ο ένας τον άλλο»!!!

Δ- «Πάντως μου φαίνεται πολύ περίεργο αυτό, τόση ηρεμία για δολοφονίες… δίχως κανένα φόβο;»

Τ/κ- «Τι φόβο ρε παιδί μου, εμείς στα χέρια μας σφάζαμε λιοντάρι…»

Δ- «Μέχρι πού πηγαίνατε για να τιμωρήσετε κάποιον;»

Τ/κ – «Μέχρι την Πάφο πηγαίναμε. Στο Καρπάσι πηγαίναμε, είχαμε τον άνθρωπό μας, τον Καρανίκι, τον πλούσιο του χωριού, στην Καντού είχαμε τον Χουσεΐν Εφέντι …».

Δ – «Ποιος έλεγε ποιος έπρεπε να τιμωρηθεί;»

Τ/κ – «Ερχόταν είδηση από το χωριό, αυτός είναι ο άνθρωπος…»

Δ – «Δηλαδή ένας Έλληνας έπαιξε έναν Τούρκο…»

Τ/κ – «Την επομένη βγαίναμε στους δρόμους».

Δ-  «Δηλαδή, αν έφταιγε ή όχι, δεν έκανε διαφορά;»

Τ/κ –«Τι και αν έφταιγε ή όχι, φτάνει που είναι γκιαούρης,  τι γυρεύεις το αν έφταιγε εφόσον είναι από το ίδιο σόι του σκύλου (κιοπέκ). Τίποτα για μας δεν έκανε διαφορά».

Ο Τ/κ πρόσθεσε ότι για βοηθούς είχαν και δύο γυναίκες που ήσαν νοσοκόμες και τους βοηθούσαν πολύ με την κάλυψη του επαγγέλματός τους και τους κουβαλούσαν όπλα… Ο Τ/κ συνεχίζει και ονομάζει άλλους της ομάδας του…

Δημ – « Μου είπαν ότι φτιάχνατε και βόμβες, ο Τουρκούτ» (ένας άλλος δικός τους που δούλευε στο δημαρχείο) «Μου είπε ότι 12, 13 βόμβες στους Έλληνες αυτός τις πέταξε (εννοώντας τον Γεναγρίτη».

Τ/κ – «Βέβαια, μάλιστα, εμείς τις κάναμε τις βόμβες».

Δημ.  «Θα ρωτήσω και κάτι και μην με παρεξηγήσεις. Τότε πίνατε και ναρκωτικά, τότε έπιναν…;»

Τ/κ –  «Τότε δεν υπήρχαν ναρκωτικά, κανναβούρι ήταν».

Δημ – « Έπιναν όλοι;» 

T/k – «΄Όχι,  δεν έπιναν όλοι. Εγώ δε στη ζωή μου ποτέ δεν ήπια, αλλά και ποτέ δεν μου πρότειναν να πιω…».

Δημ –  «Αυτά βέβαια πριν δημιουργηθεί η ΤΜΤ, όταν  δημιουργήθηκε η ΤΜΤ τι γινόταν, ποίος σας έλεγχε, ορκιστήκατε;»

Τ/κ – «  Μετά την ίδρυση της ΤΜΤ δεν γινόντουσαν αυτά, ούτε ορκιστήκαμε, αλλά όλοι μας γνωριζόμαστε, ξέραμε ο ένας τον άλλο.  Με την ίδρυση της ΤΜΤ εγώ επέστρεψα στο χωριό μεν, αλλά πηγαινοερχόμουν στην Λευκωσία, αλλά είχα εγκατασταθεί πλέον στο χωριό.  Να σας εξηγήσω και την υπόθεση με τις δύο νοσοκόμες. Π.χ. πηγαίναμε να παίξουμε έναν γκιαούρη, αλλά στον δρόμο υπήρχαν Βρετανοί στρατιώτες. Έστω και μια σφαίρα να έβρισκαν πάνω σου, είχες τιμωρία. Εμείς παίρναμε το όπλο και το βάζαμε στο στήθος της νοσοκόμας, και κανένας δεν το έπαιρνε χαμπάρι και έτσι περνούσαμε το όπλο. Οι δύο αυτές κοπέλες συνεχώς μας βοηθούσαν και μας κουβαλούσαν όπλα..».

Δημ –  «Οι Έλληνες δεν σας γνώριζαν, η ΕΟΚΑ… περνάς στην άλλη πλευρά;» (Εννοεί στα ελεύθερα μέρη της ΚΔ).

Τ/κ –  Μας γνώριζαν βέβαια, εγώ ήμουν πρώτος μεταξύ των καταζητούμενων. Όχι δεν περνώ, δεν θέλω να περάσω, δεν έχω διάθεση.

Δημ – « Εδώ στο χωριό δεν είχε Έλληνες;».

Τ/κ – « Είχε, αλλά τι θα μου έκαναν, αστειεύεσαι, εγώ οπλισμένος τι θα μου έκαναν;  Εκείνοι φοβόντουσαν από εμένα».

ΤΜΤ – Ντενκτάς και Κουτσιούκ ευχαριστιούνταν με τη  «δράση»

Μουσουλμανισμός και Κοράνι

Δημ – «Ιδρύθηκε η ΤΜΤ, υπήρξε πλέον πειθαρχία.  Ο Δρ. Κουτσιούκ και ο Ντενκτάς δεν σας υπέδειξαν ποτέ να μην κάνετε τέτοια;».

Τ/κ – «Όχι, και εκείνοι ευχαριστιούνταν. Ειδικά ο Ντενκτάς. Ο γιατρός ήταν κάπως συγκαταβατικός, αλλά δεν έβγαινε η φωνή του».

Δημ – «Μην κάνετε, δεν σας έλεγε;».

Τ/κ –« Πώς να πει ρε παιδί μου, σε άοπλο άνθρωπο άμα επιτίθενται σε ένα χωριό σε ένα δικό σου ή οπουδήποτε, εσύ θα κουνάς τα χέρια σου και δεν θα κάνεις τίποτα;  Τέτοια πράγματα δεν υπάρχουν στον μουσουλμανισμό, άμα κοιτάξεις το Κοράνι ούτε εκεί υπάρχουν» (δηλαδή να μην κάνεις τίποτα). 

Παραδοχή κρυψώνων οπλισμού – προετοιμασίας για το 1963/64

Δημ – «Τελικά ιδρύθηκε η Δημοκρατία, γίνατε συνέταιροι, ο Γιωρκάτζης, ο Παπαδόπουλος έγιναν υπουργοί, τι κάνατε;»

Τ/κ – « Μα εμείς είχαμε κρύψει τα όπλα μας.  Μετά την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας, εμείς ξεκινήσαμε να μαζεύουμε όπλα από την Τουρκία, τα οποία, όταν ερχόντουσαν, τα διανέμαμε στα χωριά και τα κρύβαμε, τα θάβαμε και καμία κρυψώνα μας δεν αποκαλύφθηκε. Τα γρασαρίζαμε, τα βάζαμε σε νάιλον και τα θάβαμε.  Σε κάθε χωριό είχαμε κρυψώνα… Και εδώ στο χωριό είχαμε και πήγα και τα πήρα μια μέρα να μην καταστραφούν, και πάλι τους σκοτώσανε τους ανθρώπους».

Δημ – « Το 1963 ήσασταν συνέταιροι…»

Τ/κ – «  Για μας και την ομάδα μας δεν υπήρξε συνεταιρισμός.  Συνεχίστηκε η αποστολή οπλισμού από την Τουρκία, αλλά ξεκινήσαμε να στέλνουμε και ομάδες  π.χ. των 50, 50 ανθρώπων στην Τουρκία για εκπαίδευση.  Εγώ πήγα και το 1958 για εκπαίδευση. Και δίναμε και 5 λίρες στον καθένα, ειδικά αν δεν ήσαν εύποροι να ζήσουν τις οικογένειές τους, εγώ πήγα δύο φορές…», είπε και μίλησε για τη συνεργασία τους με την ΜΙΤ και συνέχισε «Το 1963 εγώ κατάλαβα τι θα γινόταν και έβγαλα τα όπλα έξω από τις κρυψώνες και τα χωριά ήσαν έτοιμα… Τα χωριά που εμείς ελέγχαμε ήταν μέχρι την Αγία Χαρίτα. 

Αυτός όλος ο διάδρομος ήταν στα χέρια μας».

Συνεργασία με ανθρώπους του ΟΗΕ

Δημ – « Ήταν εύκολο να σκοτώνετε, να παίρνετε αιχμαλώτους; Δεν σας επιτέθηκαν οι Έλληνες… Τότε έγιναν τα καντόνια να πούμε».

Τ/κ – «Από ένα χωριό πιο κάτω δεν μπορούσαμε να περάσουμε, οι δρόμοι είχαν αποκοπεί. Ο Γρίβας είχε δώσει διαταγή να μας καθαρίσουν… Εγώ έβλεπα τον Γρίβα που περνούσε μέσα σε αυτοκίνητο, γιατί ένας των Ηνωμένων Εθνών μού είχε ράψει στολή των Ηνωμένων Εθνών, και με γυρνούσε με αυτοκίνητο των Ηνωμένων Εθνών και έβλεπα.  Ήμασταν τόσο πολύ φίλοι, που μου έραψε στολή και μου έδιδε και τον σοφέρ του, αυτός πήγαινε μπροστά με το αυτοκίνητό του και εγώ πίσω να με έβλεπες, κόρδωνα με τη φορεσιά του ΟΗΕ και το καπέλο. Αλλά, εγώ κάθε εβδομάδα τούς έστελνα ένα αρνί και φαγητά να διασκεδάζουν. Μέχρι που ένα βράδυ σε αυτό το σπίτι, τούς έφερα και δύο γυναίκες από το Βαρώσι, ζήτησα μία, μου έστειλαν δύο…  Με τους γκιαούρηδες έτσι τα βγάζεις πέρα», ομολόγησε δίχως κανένα δισταγμό.

Διηγήθηκε στη συνέχεια πως ένα βράδυ ξεκίνησαν μάχη σε όλη την περιοχή. « Ήμασταν, όμως, και κλέφτες, κλέβαμε και τα τηλέφωνα και από τους Βρετανούς και από τους γκιαούρηδες και από μουσουλμάνους…», είπε.

Δημ – «Λέγεται ότι συλλάβατε και 60  Έλληνες…»

Τ/κ – Τι 60,  δεν ήταν τόσοι. Μου ήλθε η πληροφορία ότι σε κάποιο σημείο το βράδυ εισχωρούσαν στρατιώτες γκιαούρηδες  για να κατασκοπεύουν. Πήγα εκεί ένα βράδυ και βρήκα αποτσίγαρα κτλ και το επιβεβαίωσα. 450 Έλληνες, τους μάζεψα και τους εγκλώβισα… Πήρα τρεις από τους γκιαούρηδες και τους έστειλα να ειδοποιήσουν ότι τους έχουμε στο χέρι. Οι γκιαούρηδες πετροβόλησαν την αστυνομία και τους είπαν ‘εσείς φταίτε που μας συνέλαβαν’. Έγινε το σώσε, ήλθαν όλοι, Κληρίδης, Ντενκτάς, ο Τσάντ (ΟΗΕ) και άλλοι και τους πήραν. Τους αφήσαμε…

Στη συνέχεια εξιστόρησε πώς εξασφάλισε ηλεκτρικό ρεύμα από την κυπριακή δημοκρατία, με απειλή ότι θα ανατίναζε τις εγκαταστάσεις… Είπε ότι δεν δέχθηκε τιμές και θέσεις, για να είναι ελεύθερος να μιλά…

Δημ – «Εντάξει, το 1974 τι έγινε;» ρώτησε.

τ/κ –… Έδωσα εντολή να μην πυροβολούν, για να κάνουμε οικονομία στις σφαίρες μας, «αν θα κτυπήσετε κάποιο, τότε να πυροβολήσετε στα σίγουρα» τους είπα.. ‘Όταν ο στρατός (τουρκικός) ήλθε στο προηγούμενο χωριό, με ειδοποίησαν να πάω αμέσως εκεί. Και πήγα. 

Δημ – « Οι Έλληνες είχαν ήδη φύγει βέβαια».

Τ/κ – «Ναι, είχαν φύγει.  Μέχρι τη μύτη της Καρπασίας πήγα μαζί τους, να τους δείξω τον δρόμο.  Στο Καρπάσι, όταν φθάσαμε, τι να δω, γεμάτο  νεαρούς,  σαν το ρόδι, αιχμαλώτους. Τι ευτυχία, είπα.  Μεγάλη υπόθεση αυτή, είπα, απόψε θα κάνουμε μεγάλη δουλειά».

Δημ – «Δηλαδή θα τους σκοτώνατε;».

Τ/κ – «Μα βέβαια, αυτή είναι η δουλειά μου. Το επάγγελμά μου».

Δημ – «Δηλαδή, τους περισσότερους δεν είναι οι Τούρκοι στρατιώτες που τους δολοφόνησαν, αλλά οι Τούρκοι της Κύπρου».

Τ/κ – «Έτσι φαίνεται»,  λέγει μισογελώντας. Και προσθέτει ότι «ένας Μεχμετσίκ πήγε και είπε στον αξιωματικό τον Μπορατάς ότι εγώ είχα πρόθεση να τους καθαρίσω».

Με φώναξε ο Τούρκος αξιωματικός και μου είπε « Έστω και ένα βήμα να κάνεις από κοντά μου, θα σε τουφεκίσω εγώ. Γιατί εγώ γυρνούσα και αυτές τις δουλειές έκανα», είπε,  υπονοώντας ότι δολοφονούσε Έλληνες. « Οπότε, δεν κατάφερα να κάνω τίποτα, γι΄ αυτό καίγεται η καρδιά μου».

Δημ – « Ευτυχώς που δεν το έκανες».

Τ/κ – «. Έλα καλέ και εσύ. Και εκείνοι είναι αγνοούμενοι».

Δημ – « Μα είναι εύκολο να σκοτώνεις, όταν σε κοιτάζει ο άλλος στα μάτια, πώς γίνεται, είναι εύκολη υπόθεση;»

Τ/κ- « Εκείνος έκανε σε μένα. Εκείνος κάνει σε μένα».

Δημ – «Κάνε σε εκείνο που σου έκανε».

Τ/κ – « Και πού να τον βρω εκείνο που μου έκανε; Είναι από το ίδιο σόι του σκύλου».

Δημ – «Ερχόμαστε στο σήμερα, αυτή η πατρίδα μπορεί να κυβερνηθεί;»

Τ/κ – «Όχι. Για να κυβερνηθεί η πατρίδα, πρέπει να είσαι καλός εθνικιστής. Και να αγαπάς την πατρίδα σου…».

Δημ – «Εδώ είδα ότι έχεις πολλούς γάτους, (15 τού λέγει ο Τ/κ), δηλαδή από τη μια σκοτώνεις κόσμο και από την άλλη τόσους γάτους όπου φτάσεις τους ταΐζεις, όποιο γάτο βρεις τον κοιτάζεις, αυτό δεν είναι οξύμωρο;».

Τ/κ – «΄Όχι δεν είναι. Είναι για άφεση αμαρτιών». Και ολοκληρώνεται η συνέντευξη, με τον Γεναγρίτη να δηλώνει ότι, όταν πέθανε η γυναίκα του, τέλειωσε ο κόσμος του, ήταν ένας άνθρωπος που ποτέ στη ζωή του δεν είχε κάνει χουβαρταλίκια, δεν αγάπησε άλλη γυναίκα εκτός εκείνη, ούτε ξαναπαντρεύτηκε. 

Έκλεισε τη συνέντευξη ο δημοσιογράφος ευχαριστώντας τον και λέγοντας ότι πέρασαν χρόνια έκτοτε και ότι όλοι όσοι γνωρίζουν κάτι πρέπει να τα λένε και του ζήτησε να ονομάσει τρία άτομα που θεωρεί ως δυνατούς άνδρες που προσέφεραν μεγάλες υπηρεσίες.

« 1) Ο Πουχράν, 2) ο Ντενκτάς,  εκείνος που μας άνοιξε τα μάτια και που αφιέρωσε τη ζωή του και 3) ο Ισμέτ Κοτάκ», είπε ο Γεναγρίτης. 

  Ο Ted Macey

Σημειώσεις της ερευνήτριας Φανούλλας Αργυρού:

– 1) Πολύ πιθανόν ο Γεναγρίτης, ως τον συνεργάτη του αξιωματικό του ΟΗΕ,  να εννοούσε τον  Βρετανό Ταγματάρχη Ted  Macey, ο οποίος  ήταν των βρετανικών Μυστικών Υπηρεσιών, υπηρετούσε τότε ως «Συμφιλιωτής- Conciliator » (αλλά πληρωνόταν από την κυβέρνηση της Αυτού Μεγαλειότητας)  με τα Ηνωμένα Έθνη (μετά την ίδρυση της Ειρηνευτικής Δύναμης) διορισμένος στο γραφείο του Δρ. Φ. Κουτσιούκ, αλλά πρακτόρευε και υπέρ των Τούρκων. Γνώριζε ελληνικά και τουρκικά, δολοφονήθηκε μαζί με τον οδηγό του (L. Platt) από Ελληνοκύπριους αρχές Ιουνίου του 1964, ακριβώς γιατί οι τελευταίοι είχαν πληροφορίες για τη συνεργασία του με τους Τούρκους. Την περίοδο εκείνη είχαν αποκαλυφθεί και συλληφθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία και άλλοι Βρετανοί στρατιωτικοί για συνεργασία με τους Τούρκους, έγραψε ο κυπριακός Τύπος της εποχής…  (Βλέπε δίγλωσσο βιβλίο «Αιματηρή Αλήθεια – Bloody Truth» σελ. 161-163 στο ελληνικό μέρος και 339-340 στο αγγλικό).

2) Ο Δημοσιογράφος Hasan Hasturer, σύμφωνα με το BBC, 1.4.2004, υποστήριζε το «Σχέδιο Ανάν»  και καλούσε τον Ραούφ Ντενκτάς να το δεχθεί και την «ελληνική κυπριακή πλευρά» να ετοιμαστεί για το δημοψήφισμα.  http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/3589739.stm

3) Για τις τουρκικές προετοιμασίες, εκπαιδεύσεις, λαθραίες μεταφορές οπλισμού στην Κύπρο  από την Τουρκία κτλ, βλέπε και πάλι δίγλωσσο βιβλίο «Αιματηρή Αλήθεια – BloodyTruth».

4) Να σημειώσω, επίσης, ότι ακόμα να απαντήσουν ο Πρόεδρος  Νίκος Αναστασιάδης και ο Έλληνας Υπ. Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς στις 10 ερωτήσεις που τους υπέβαλε σε επιστολές του ο  Δρ. Κλέαρχος Α. Κυριακίδης  και δημοσιεύθηκαν και στην ιστοσελίδα www.agora-dialogue.com στις 2, 5 Ιανουαρίου και 17 Ιουνίου του 2017, αντίστοιχα, μεταξύ των οποίων ορισμένες σχετίζονται με την ατιμωρησία εγκλημάτων και όλες με την 4η Σύμβαση της Γενεύης του 1949, τίτλος  ‘The Search for Security via Answers to Questions onLaw, Criminal Justice and Impunity‘(published at http://agora-dialogue.com/wp-content/uploads/2017/06/K.-A.-Kyriakides-Working-Paper-for-Agora-Dialogue-as-at-17.06.17-as-amended-on-19.06.2017.pdf).

Μετάφραση Φανούλα Αργυρού, Ερευνήτρια/δημοσιογράφος/συγγραφέας – Λονδίνο 4.6.2018

https://www.sigmalive.com/news/local/512225/graptos-olokliri-i-synentefksi-tou-tk-dolofonou-ek-amaxon

Επίσης εδώ 4.6.2018  – http://www.onisilos.gr/?p=18189

Θα ακούσετε και στο βίντεο τις ανατριχιαστικές του ομολογίες, στο ειδικό πρόγραμμα του Ράδιο Πρώτο των  συναδέλφων  Λάζαρου  Μαύρου  και Μάριου  Πούλλαδου  στις 4/6/2018 όπου εξηγείται και πως διασώθηκε η συνέντευξη.

Πρώτη Εκπομπή Ράδιο Πρώτο  Δευτέρα 4/6/2018 Η Φανούλα Αργυρού στο Ράδιο Πρώτο.

Φανούλα Αργυρού

Ερευνήτρια/δημοσιογράφος