Σε ποιες περιοχές θέλει να κάνει γεωτρήσεις η Άγκυρα

γράφει ο Γιάννος Χαραλαμπίδης*

• Ποιες περιοχές θέλει να τρυπήσει η Άγκυρα και πώς ο Τατάρ προτείνει να γίνει η Κύπρος τουρκική επαρχία
• Πώς μπορεί ν’ αντιμετωπιστεί ο τουρκικός αναθεωρητισμός όταν η ομοσπονδία είναι τμήμα του, και η αντίληψη του ΝΑΤΟ ως πολιτικής για την απαλλαγή από Αττίλα και εγγυήσεις
• Πώς ο Μπάιντεν προσδοκά να διατηρήσει ήρεμα τα νερά του Αιγαίου
• Η διαφορά του ΝΑΤΟϊκού συλλογικού συστήματος ασφάλειας με το ΣΑ

Γιατί μια εναλλακτική στρατηγική και δη ΝΑΤΟϊκή δεν μπορεί να έχει στόχο τη διχοτομική ομοσπονδία

Μετά τη σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, ο Ταγίπ Ερντογάν παίζει με το γεωτρύπανο, το οποίο αφήνεται να νοηθεί ότι θα βγει στη θάλασσα περί τα μέσα Ιουλίου και, ταυτοχρόνως, χορεύει, εσωτερικά, με τους Γκρίζους Λύκους του Μπαχτσελί ενώ τελεί υπό την πίεση των Κεμαλιστών, οι οποίοι τον κατηγορούν δημόσια ότι, αντί να πάρει τα ελληνικά νησιά που τελούν υπό κατοχή, παριστάνει απλώς τον νταή! Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δημιουργεί προσδοκίες στον Ερντογάν για τον εκσυγχρονισμό και την πώληση των F-16 στην Άγκυρα, ζητώντας, όμως, να μείνουν ήρεμα τα νερά του Αιγαίου και το ΝΑΤΟ σε συνοχή, διότι κοινός εχθρός, όπως θεωρεί η Συμμαχία, είναι η Ρωσία.

Η επαρχία της Τουρκίας

Την επομένη, όμως, της Συνόδου του ΝΑΤΟ, οι Τούρκοι κτύπησαν και στο Αιγαίο και στην Κύπρο. Πρώτον, ο Ερντογάν συνέχισε την πολεμική του ρητορική σε βάρος της Ελλάδας αναφερόμενος σε νέα Μικρασιατική Καταστροφή. Δεύτερον, ο κατοχικός ηγέτης Ερσίν Τατάρ υπέβαλε προτάσεις για το Κυπριακό, που συνιστούν στην ουσία απάντηση στα ΜΟΕ της ελληνοκυπριακής πλευράς, και στηρίζονται μεν στη λογική των δύο κρατών, αλλά έχουν απώτερο στόχο τη μετατροπή ολόκληρης της Κύπρου πριν από και μετά τη λύση, σε επαρχία της Τουρκίας, δηλαδή σε προτεκτοράτο. Και αυτό προκύπτει διότι:

α) Σύνδεση και εξάρτηση ολόκληρης της Κύπρου από νερό που έρχεται από την Τουρκία.

β) Ηλεκτρική και ενεργειακή σύνδεση των κατεχομένων και όλης της Κύπρου με την ΕΕ μέσω Τουρκίας.

Σε αυτό προστίθεται: Ο διαμερισμός του φυσικού αερίου μεταξύ των «δυο κρατών», η συνεκμετάλλευσή του με την ενεργό συμμετοχή και δη κατά μεγάλο βαθμό από την Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίου και το πέρασμα αγωγού προς τα τουρκικά παράλια. Εάν λάβει κάποιος υπόψη τι οι συγκλίσεις αναφέρουν και την επιμονή στη διατήρηση μιας παραλλαγής του υφιστάμενου συστήματος εγγυήσεων, κατανοεί ότι οι εξαρτήσεις έναντι της Τουρκίας καθιστούν ολόκληρη την Κύπρο σε προτεκτοράτα της Άγκυρας.

Οι θαλάσσιες επιλογές της Άγκυρας

Σύμφωνα με στρατιωτικές και διπλωματικές πηγές, οι πιθανές περιοχές όπου θα κατευθυνθεί το τουρκικό γεωτρύπανο, εάν ο Ερντογάν αποφασίσει να το βγάλει στη θάλασσα, είναι οι εξής:

Πρώτη, νότια του Καστελορίζου και ανατολικά της Ρόδου.

Δεύτερη, στα ανατολικά της Κρήτης, στην ίδια περιοχή με την πρώτη εντός του τουρκολιβυκού μνημονίου. Πολύ λιγότερες πιθανότητες υπάρχουν να κατευθυνθεί το γεωτρύπανο στο κεντρικό και βόρειο Αιγαίο.

Τρίτη, στα νότια της Κύπρου εάν κατευθυνθεί προς δική μας πλευρά και αν ο στόχος της Άγκυρας είναι η ανάδειξη της κρατικής οντότητας του ψευδοκράτους. Μια τέτοια κίνηση αφορά τμήματα οικοπέδων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ήδη έχει βγάλει γεωτρύπανο στην κατεχόμενη περιοχή της Καρπασίας για έρευνες.

Τέταρτη, στα ανοικτά της Πάφου, προς την περιοχή του Καστελορίζου, όπου η Άγκυρα ισχυρίζεται ότι βρίσκεται η δική της υφαλοκρηπίδα.

Οι κινήσεις αυτές είναι συνάρτηση:

Α) Των εσωτερικών πιέσεων που δέχεται ο Ερντογάν και από τον εταίρο του, τον Μπαχτσελί, και από την Κεμαλική αντιπολίτευση να προχωρήσει σε κρίση, ακόμη και σε αρπαγή νησιών.

Β) Των όποιων δεσμεύσεων ανέλαβε έναντι των ΗΠΑ για τα ανταλλάγματα που πήρε για την άρση του βέτο του στη διεύρυνση του ΝΑΤΟ και με την προσδοκία εκσυγχρονισμού των F-16.

Εάν δεν γινόταν αυτή η συνδιαλλαγή, η Άγκυρα θα κλιμάκωνε την ένταση στο Αιγαίο. Τώρα, ακόμη και αν ισχυριστεί κάποιος ότι δεν θα την κλιμακώσει, ουδόλως μπορεί να πει ότι θα μειώσει σε τέτοιο βαθμό τις προκλήσεις της που θα μπορούν όλοι να αισθάνονται… πραγματικοί σύμμαχοι.

Απάντηση και αποτροπή στην απειλή

Εφόσον η τουρκική απειλή είναι ενιαία σε βάρος Κύπρου και Ελλάδος, και η απάντηση θα πρέπει να είναι ενιαία. Συνεπώς, στο πλαίσιο μια νέας στρατηγικής για τη διάσωση της Κυπριακής Δημοκρατίας και την ενίσχυση της κυριαρχίας της καθώς και της Ελλάδας, θα πρέπει να γίνουν οι εξής κινήσεις:

1. Σύγκληση Πανεθνικής μετά τις ελληνικές και κυπριακές εκλογές για τα θέματα της ασφάλειας.
2. Κοινή στρατηγική σε ΕΕ και σύνδεση με το ΝΑΤΟ, το οποίο κυριαρχεί στην Ευρώπη ειδικώς μετά το νέο στρατηγικό δόγμα της Συμμαχίας που καθορίζει ως άμεση απειλή τη Ρωσία, με ταυτόχρονη ενίσχυση των στρατιωτικών δυνάμεων των ΗΠΑ στη Γηραιά Ήπειρο. Ταυτοχρόνως, η ΕΕ εξαρτάται εκ των πραγμάτων από το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ. Υπό αυτές τις συνθήκες, η Τουρκία ενισχύεται, διότι διαθέτει τον μεγαλύτερο μετά από αυτόν της Αμερικής στρατό στο ΝΑΤΟ και συνδέεται στρατηγικά με την ανάσχεση της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα και στον Καύκασο, καθώς και με το θέμα των σιτηρών και των στενών. Συνεπώς, ανεξαρτήτως εάν μας αρέσει ή όχι το ΝΑΤΟ, από στρατηγικής απόψεως η αίτηση ένταξης εξουδετερώνει την τουρκική πολιτική υπό την εξής έννοια:

Α) Εφόσον ο ελληνικός στρατός και η ΕΦ δεν μπορούν να εκδιώξουν τον τουρκικό στρατό, θα πρέπει να εξευρεθεί μια άλλη μεγαλύτερη δύναμη και αυτή είναι το ΝΑΤΟ. Διότι, τι θα πει η Άγκυρα εάν της ζητηθεί να αποσύρει τον στρατό της και να ενταχθεί η Κύπρος στο ΝΑΤΟ; Ότι θα απειλείται από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους της μέσω Κύπρου; Και αν το πει, αυτή θα πρέπει να δίνει εξηγήσεις. Αυτή θα είναι αρνητική. Β) Γιατί η Τουρκία μάς θέλει εκτός ΝΑΤΟ; Διότι η Κύπρος είναι de facto ΝΑΤΟ, λόγω ΕΛΔΥΚ, ΤΟΥΡΔΥΚ, Αττίλα και Βρετανικών Βάσεων, πλην του επίσημου κράτους, το οποίο όμως αφειδώς προσφέρει διευκολύνσεις στη Συμμαχία, χωρίς να λαμβάνει ανάλογα ανταλλάγματα και χωρίς να έχει λόγο. Όλοι παίρνουν ανταλλάγματα και οφέλη. Εμείς, ως ιδιοκτήτες, είτε δεν λαμβάνουμε, αλλά και αν λαμβάνουμε κάποια κατά καιρούς, είναι λιγότερα από εκείνα που θα έπρεπε. Γ) Επιλύεται το πρόβλημα της αποχώρησης του Αττίλα και του νέου συστήματος εγγυήσεων. Γιατί; Διότι η πρόταση θα πρέπει να προϋποθέτει την πλήρη αποχώρηση του τουρκικού στρατού. Το ΝΑΤΟ είναι το πλέον αξιόπιστο σύστημα ασφάλειας στην παρούσα φάση και τα επόμενα χρόνια. Συνεπώς, εάν η Κύπρος ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, εκτός του ότι δεν θα υπάρχει ανάγκη της παρουσίας του τουρκικού στρατού κατοχής, δεν θα υπάρχει ανάγκη ούτε του υφιστάμενου συστήματος εγγυήσεων. Το νέο σύστημα εγγυήσεων θα είναι η συμμαχική σχέση όλων των εμπλεκομένων μέσω ενός συλλογικού συστήματος ασφάλειας, δηλαδή του ΝΑΤΟ, που συνδέεται απευθείας με την ΕΕ, ακόμη και με τη στρατηγική πυξίδα που περιλαμβάνεται στον σχεδιασμό των Βρυξελλών και καλύπτει την Ανατολική Μεσόγειο.

ΝΑΤΟ Vs Συμβούλιο Ασφαλείας

Βεβαίως, η Σύνοδος του ΝΑΤΟ δεν τερμάτισε την επεκτατική πολιτική του Ερντογάν στο Αιγαίο και στην Κύπρο. Ειδικά ως προς το Κυπριακό η επίλυση του προβλήματος είναι συνδεδεμένη με τα ζητήματα της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Κάποιος, μάλιστα, μπορεί να ισχυριστεί ότι υπάρχει και το συλλογικό σύστημα ασφάλειας του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, το οποίο όμως: Πρώτον, παρέλυσε στον πόλεμο της Ουκρανίας λόγω του ρωσικού βέτο. Δεύτερον, για να ενεργοποιηθεί και να λειτουργήσει στη βάση του κεφαλαίου 7, ώστε να ληφθούν κυρώσεις και δη στρατιωτικές σε βάρος κάποιου κράτους που κρίνεται ότι αποτελεί απειλή για την περιφερειακή και παγκόσμια ειρήνη, θα πρέπει τουλάχιστον ένα από τα μόνιμα κράτη – μέλη του Σ.Α. να είναι έτοιμο να εμπλακεί σε πόλεμο με την Τουρκία. Γιατί; Διότι ο ΟΗΕ δεν έχει δικό του στρατό και, ως εκ τούτου, μία εκ των Μεγάλων Δυνάμεων θα πρέπει μαζί με άλλα κράτη να συνάψει συμμαχία σε βάρος της Άγκυρας για να την τιμωρήσει διά της χρήσης ισχύος και να την επαναφέρει στην τάξη. Ποιος θα το πράξει; Από την άλλη, εντός του ΝΑΤΟ μπορεί να προκύψουν άλλοι μηχανισμοί αποτροπής κρίσης. Τώρα, εάν ένα κράτος δεν είναι ικανό να προβεί σε τέτοια διαπραγμάτευση, όπως συνέβη παλαιότερα με την Ελλάδα, για την προστασία των συμφερόντων του, δεν ευθύνεται μόνο το ΝΑΤΟ, αλλά και τα κράτη και δη εκείνα που έχουν την ψευδαίσθηση ότι το Δίκαιο μπορεί να εφαρμοστεί χωρίς τη συνοδεία μιας εκ των προτέρων συμμαχικής στήριξης, που θα στηρίζεται σε σύγκλιση συμφερόντων και αυτοδύναμη ισχύ.

Χίλια τουρκικά βέτο…

Είναι πάντως δυνατό να λεχθεί ότι η Τουρκία θα ασκήσει βέτο σε περίπτωση αίτησης για ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ. Ας ασκήσει χίλια βέτο. Αυτό προσφέρει τη δυνατότητα στην Κυπριακή Δημοκρατία και στην Ελλάδα να ασκούν άλλα χίλια βέτο επί τουρκικών αξιώσεων είτε στην ΕΕ είτε αλλού. Συν του ότι η Άγκυρα είναι αυτή που φορτώνεται τις ευθύνες και το κόστος από την αδυναμία συναίνεσης όπως συμμετάσχουμε σε ένα συλλογικό σύστημα ασφάλειας, για να υπάρξει λύση του Κυπριακού και των λοιπών προβλημάτων ασφάλειας στην περιοχή μας. Για παράδειγμα: Η Τουρκία επιδιώκει να μπει από το παράθυρο στην PESCO, όπου υπάρχουν πολλά χρήματα για τις πολεμικές βιομηχανίες στην πρακτική των συμπαραγωγών. Στη συμφωνία που υπεγράφη με τη Σουηδία και τη Φινλανδία, η Άγκυρα περιέλαβε και την PESCO για να χρησιμοποιήσει τις δυο αυτές χώρες της ΕΕ ως μορφή Δούρειου Ίππου στη λογική των κοινών οικονομικών και εξοπλιστικών συμφερόντων. Ένα βέτο της Τουρκίας επί μιας ένταξης της Κυπριακής Δημοκρατίας στο ΝΑΤΟ, θα διευκολύνει το δικό μας βέτο στην PESCO και αλλού. Μας απαλλάσσει, δε, από τις ευθύνες που συχνά μας καταλογίζονται, ακόμη και εντός της ΕΕ, ότι το άλυτο κυπριακό πρόβλημα προκαλεί προβλήματα στις σχέσεις ΕΕ και ΝΑΤΟ.

Η λογική της εναλλακτικής στρατηγικής

Υπάρχει ακόμη ένας λογικοφανής ισχυρισμός: Αφού δεν δέχεται η Τουρκία την ένταξή μας τι το συζητούμε; Υπό αυτήν την έννοια θα πρέπει να αποσύρουμε ή να μην προβάλλουμε τις όποιες θέσεις δεν αρέσουν στην Άγκυρα, οπότε το επόμενο στάδιο είναι να της πούμε να φέρει τη λύση την οποία επιθυμεί για να την υπογράψουμε. Υπό αυτήν την έννοια θα πρέπει να αποδεχθούμε ότι θα πρέπει να διαλυθεί η Κυπριακή Δημοκρατία διότι αυτό θεωρεί ως ορθό να συμβεί στη λύση του Κυπριακού η Τουρκία. Αυτή είναι η πολιτική της παράδοσης και όχι της εναλλακτικής πρότασης για αποφυγή των τετελεσμένων της εισβολής.

Επί των ανωτέρω θα πρέπει να επισημανθούν τα εξής: Η αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ συνιστά εναλλακτική στρατηγική για λύση άλλη από αυτήν της ομοσπονδίας των δυο ισότιμων συνιστώντων κρατών που οδήγησε στα δυο κράτη και σήμερα η Άγκυρα από τα δύο κράτη κινείται με τις προτάσεις Τατάρ στη μετατροπή ολόκληρης της Κύπρου σε επαρχία της Τουρκίας. Δεν μπορεί μια εναλλακτική στρατηγική να είναι ενταγμένη στην υλοποίηση της τουρκικής αναθεωρητικής πολιτικής της νέας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Γαλάζιας Πατρίδας. Η ομοσπονδία είναι τμήμα της αναθεωρητικής πολιτικής της Τουρκίας αφού αλλάζει τη νομική και γεωπολιτική της σχέση με την Κύπρο, καθότι συνιστά έναν από τους βασικούς στόχους της Άγκυρας όπως καθορίστηκαν από το 1956 για τη διχοτόμηση και την τουρκοποίηση της Κύπρου. Συνεπώς, μια εναλλακτική στρατηγική με ή χωρίς ΝΑΤΟ δεν μπορεί να έχει ως στόχο την όποια ομοσπονδία και δη των δύο ισότιμων συνιστώντων κρατών, αλλά την επανενσωμάτωση των Τουρκοκυπρίων στην Κυπριακή Δημοκρατία με βάση λύσης τις δημοκρατικές αρχές και αξίες της ΕΕ και τις συνταγματικές αλλαγές ώστε το πολιτειακό σύστημα να συνιστά κανονικό κράτος και όχι προτεκτοράτο της Τουρκίας.

Το δίλημμα και η ισχύς…

Το δίλημμα δεν είναι εάν θα συνεχιστεί η αποτυχημένη εξευμενιστική πολιτική, που μας οδήγησε από την ομοσπονδία των δυο ισότιμων συνιστώντων κρατών στα δύο κράτη, αλλά εάν θα περάσουμε σε μια εναλλακτική στρατηγική, μακριά από τα σύνδρομα του παρελθόντος για την εξουδετέρωση των τουρκικών επιχειρημάτων και πολιτικών επιλογών, που τροφοδοτούν την αδιαλλαξία της Άγκυρας και τις κρίσεις, όπως αυτήν με την οποία προσδοκά να παίξει ο Ερντογάν με το γεωτρύπανο που ετοιμάζει να βγάλει στις θάλασσές μας, τις οποίες θέλει να θέσει υπό την κυριαρχία του με τη σκιά και μόνο της ισχύος του.

*Δρ των Διεθνών Σχέσεων

ΠΗΓΗ: Σημερινή