Το επιχείρημα ότι “οι κυρώσεις και όχι οι ρωσικοί αποκλεισμοί προκαλούν ελλείψεις σιτηρών και λιπασμάτων στην Αφρική” βρίσκει ευήκοα ώτα

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν θορυβηθεί από μια ρωσική εκστρατεία παραπληροφόρησης που προσπαθεί να αποπροσανατολίσει την κριτική ότι ο πόλεμος του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν με την Ουκρανία κινδυνεύει να αφήσει εκατομμύρια ανθρώπους στην Αφρική να αντιμετωπίσουν λιμό, αναφέρει το Bloomberg.

Οι Ρώσοι διπλωμάτες έχουν προχωρήσει σε επίθεση στα μέσα ενημέρωσης τους τελευταίους μήνες για να προωθήσουν την αφήγηση ότι οι κυρώσεις και όχι οι ρωσικοί αποκλεισμοί προκαλούν ελλείψεις σιτηρών και λιπασμάτων στην Αφρική. Η επίθεση δημοσίων σχέσεων δείχνει πώς ο πολύμηνος πόλεμος στην Ουκρανία μετατρέπεται σε παγκόσμια μάχη προπαγάνδας, καθώς οι τιμές των τροφίμων, των καυσίμων και των θρεπτικών συστατικών αυξάνονται κατακόρυφα.

Αξιωματούχοι της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου που συναντήθηκαν πρόσφατα με τους Αφρικανούς ομολόγους τους σε συναντήσεις στη Νέα Υόρκη και τη Ρουάντα εξέφρασαν την ανησυχία τους ότι το ρωσικό μήνυμα κερδίζει έδαφος, δήλωσαν ανώτεροι Ευρωπαίοι διπλωμάτες που ζήτησαν να μην κατονομαστούν. Σε απάντηση, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αυξάνουν τη δέσμευσή τους με τους ηγέτες στην ήπειρο και ενισχύουν τις δικές τους εκστρατείες ενημέρωσης για να αντιμετωπίσουν τη ρωσική αφήγηση, δήλωσαν οι διπλωμάτες.

Ένας ανώτερος αξιωματικός των ευρωπαϊκών μυστικών υπηρεσιών δήλωσε ότι το Κρεμλίνο κατασκεύασε τη συζήτηση ως μέσο για να επιτύχει την άρση των κυρώσεων και είχε την πρόθεση να χρησιμοποιήσει την απειλή της παγκόσμιας πείνας ως διαπραγματευτικό εργαλείο σε τυχόν μελλοντικές ειρηνευτικές συνομιλίες. Η Μόσχα έχει επικεντρώσει μεγάλο μέρος των επιχειρήσεων επιρροής της στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή, δήλωσε ο αξιωματούχος.

Οι ΗΠΑ και η ΕΕ δεν έχουν επιβάλει κυρώσεις σε ρωσικά γεωργικά προϊόντα και λένε ότι δεν υπάρχει καμία σύνδεση μεταξύ των κυρώσεων κατά της Μόσχας και των εξαγωγών σιτηρών ή λιπασμάτων από τη Ρωσία ή την Ουκρανία.

Αυτό δεν εμπόδισε τους αξιωματούχους των ρωσικών πρεσβειών σε όλη την Αφρική να επιρρίπτουν την ευθύνη για την κρίση στη Δύση. Πρόσφατα παραδείγματα περιλαμβάνουν τον πρεσβευτή της Ρωσίας στο Τζιμπουτί να αναρτά ένα γραφικό στο Twitter κατηγορώντας την ΕΕ ότι λέει ψέματα για τις ελλείψεις φυσικού αερίου και τροφίμων, ενώ ένας Ρώσος διπλωμάτης στη Νότια Αφρική έγραψε ένα κύριο άρθρο στην εφημερίδα Mail & Guardian με τίτλο “Η ρωσική πρεσβεία απορρίπτει την κατηγορία ότι “προκαλεί παγκόσμιο λιμό” που διαδίδεται από τη δυτική προπαγάνδα”.

Οι διαδικτυακές κοινότητες συνωμοσίας στη Νότια Αφρική έχουν επίσης στοχοποιηθεί, είπε.

Ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών, David Beasley, δήλωσε ότι ο αποκλεισμός των ουκρανικών λιμανιών από τη Ρωσία αποτελεί “κήρυξη πολέμου” για την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια, με 49 εκατομμύρια ανθρώπους σε 43 χώρες να αντιμετωπίζουν λιμό.

“Από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία, η τιμή των τροφίμων και των καυσίμων έχει αυξηθεί δραματικά σε χώρες σε όλο τον κόσμο”, δήλωσε στις 24 Ιουνίου. “Τώρα, εκατομμύρια άνθρωποι μπορεί να λιμοκτονήσουν”.

Οι παγκόσμιες τιμές των τροφίμων εκτινάχθηκαν σε ρεκόρ μετά την εισβολή της Ρωσίας στις 24 Φεβρουαρίου, η οποία διέκοψε τις εξαγωγές σιτηρών και φυτικών ελαίων μέσω των λιμανιών της Μαύρης Θάλασσας της Ουκρανίας, προσθέτοντας πιέσεις στο κόστος από τις εμπλοκές στα logistics και την ανάκαμψη της καταναλωτικής ζήτησης μετά την πανδημία του κοροναϊού. Αυτό επιδείνωσε την κρίση πείνας που πλήττει χώρες όπως η Αιθιοπία, η Κένυα και η Σομαλία.

Ενώ η Ουκρανία και οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί της κατηγορούν τη Ρωσία για το μπλοκάρισμα των εξαγωγών και η Μόσχα δείχνει με το δάχτυλο το Κίεβο, οι συνομιλίες υπό την αιγίδα του ΟΗΕ δεν έχουν μέχρι στιγμής καταλήξει σε συμβιβασμό για την επανάληψη των παραδόσεων.

Πριν από τον πόλεμο, η Ρωσία και η Ουκρανία αντιπροσώπευαν τα τρία τέταρτα των παγκόσμιων εξαγωγών ηλιέλαιου, περίπου το 30% του σιταριού και το 15% του καλαμποκιού, σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ. Οι ελλείψεις σε σιτηρά έχουν οδηγήσει τις τιμές σε άνοδο, με τα παγκόσμια σημεία αναφοράς για το σιτάρι και το καλαμπόκι να αυξάνονται κατά 22% και 12% αντίστοιχα φέτος.

“Η κρίση προκαλείται από τη Ρωσία. Χωρίς αυτή την εισβολή δεν θα βρισκόμασταν στην κατάσταση που βρισκόμαστε”, δήλωσε ο Wandile Sihlobo, επικεφαλής οικονομολόγος του Επιμελητηρίου Αγροτικών Επιχειρήσεων της Νότιας Αφρικής. “Το σοκ των τιμών είναι αναπόφευκτο και αυτό σχετίζεται άμεσα με τον πόλεμο”.

Το κόστος των τροφίμων αντιπροσωπεύει το 40% των καταναλωτικών δαπανών στην υποσαχάρια Αφρική, σε σύγκριση με το 17% στις προηγμένες οικονομίες.

Το 2020, η Αφρική εισήγαγε αγροτικά προϊόντα αξίας 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τη Ρωσία, με το 90% αυτών να είναι σιτάρι, ενώ 2,9 δισεκατομμύρια δολάρια σε σιτάρι, καλαμπόκι, ηλιέλαιο, κριθάρι και σόγια προήλθαν από την Ουκρανία, σύμφωνα με τον Sihlobo. Τα στοιχεία του FAO δείχνουν ότι η Ερυθραία και η Σομαλία εξαρτιόνταν σχεδόν εξ ολοκλήρου από τη Ρωσία και την Ουκρανία για τις προμήθειες σιταριού πέρυσι, ενώ η Τανζανία, η Ναμίμπια και η Μαδαγασκάρη βασίζονταν σε αυτές για περισσότερο από το 60% των προμηθειών.

Οι ρωσικές και ουκρανικές συγκομιδές και εξαγωγές έχουν αυξηθεί κατακόρυφα την τελευταία δεκαετία και οι αγρότες της περιοχής παράγουν συνήθως με χαμηλότερο κόστος από τους πιο παραδοσιακούς προμηθευτές, όπως ο Καναδάς και οι ΗΠΑ, γεγονός που έχει συμβάλει στη διατήρηση των τιμών του σιταριού σε χαμηλότερα επίπεδα. Η γειτνίασή τους με τη Βόρεια Αφρική μειώνει επίσης το κόστος μεταφοράς σε σχέση με τους προμηθευτές που βρίσκονται πιο μακριά.

Μέρος της προσπάθειας προπαγάνδας της Ρωσίας ήταν να ενισχύσει τις δηλώσεις αφρικανών αξιωματούχων που μπορούν να θεωρηθούν ως υποστηρικτικές του επιχειρήματος της Ρωσίας. Αφού ο πρόεδρος της Αφρικανικής Ένωσης Macky Sall συναντήθηκε με τον Πούτιν για συνομιλίες στις 3 Ιουνίου στο θέρετρο του Σότσι, ο Sall δήλωσε ότι οι κυρώσεις επιδείνωσαν την επισιτιστική κρίση.

“Οι αντιρωσικές κυρώσεις έχουν επιδεινώσει την κατάσταση και τώρα δεν έχουμε πρόσβαση σε σιτηρά από τη Ρωσία, κυρίως σε σιτάρι”, δήλωσε ο Sall . “Και, το πιο σημαντικό, δεν έχουμε πρόσβαση σε λιπάσματα. Η κατάσταση ήταν κακή και τώρα έχει γίνει χειρότερη, δημιουργώντας απειλή για την επισιτιστική ασφάλεια στην Αφρική”.

Αποικιακή κληρονομιά

Η Ρωσία μπορεί να αξιοποιήσει τον ιστορικό της ρόλο, καθώς υποστήριξε τα απελευθερωτικά κινήματα σε μέρη της Αφρικής κατά τη διάρκεια των πολέμων και των αγώνων κατά της αποικιοκρατίας και της κυριαρχίας μόνο των λευκών – υποστήριξη που βοήθησε την πρώην Σοβιετική Ένωση να υπονομεύσει τις ΗΠΑ και την Ευρώπη ως μέρος της στρατηγικής της στον Ψυχρό Πόλεμο για να αποκτήσει επιρροή στην Αφρική. Αντίθετα, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία, ως πρώην αποικιοκρατικές δυνάμεις, εξακολουθούν να προσελκύουν την καχυποψία.

“Αυτό που βλέπουμε είναι αφηγήσεις που επικεντρώνονται πολύ συγκεκριμένα στο πώς οι ΗΠΑ ενορχηστρώνουν αυτή τη σύγκρουση μαζί με το ΝΑΤΟ προκειμένου να λιμοκτονήσει ο πλανήτης”, δήλωσε ο Ayad. “Η αποικιοκρατία πρέπει να ληφθεί υπόψη με την αφρικανική παραπληροφόρηση. Αυτό είναι που υπολογίζει το Κρεμλίνο: να καλέσει τα δυτικά κράτη και όχι το Κρεμλίνο ως αυτοκρατορική δύναμη”.

Ο κίνδυνος είναι “πολύ μεγάλος” ότι ο Πούτιν θα επιχειρήσει να εδραιώσει μια αφήγηση ότι η Δύση ευθύνεται για τον λιμό που απειλεί την Αφρική, δήλωσε στις 3 Ιουνίου η εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών Αντρέα Στράσσε. “Αυτή είναι μια αφήγηση στην οποία θέλουμε να αντισταθούμε σθεναρά”, δήλωσε η ίδια.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε την περασμένη εβδομάδα στη σύνοδο κορυφής των ηγετών της Ομάδας των Επτά στις Βαυαρικές Άλπεις ότι θα ανακοινώσει μέτρα τον Σεπτέμβριο για την εντατικοποίηση της “καταπολέμησης της παραπληροφόρησης”. Σε συνέντευξη Τύπου, αναφέρθηκε στις προσπάθειες της Ρωσίας να συνδέσει την επισιτιστική κρίση με τις κυρώσεις ως “ψεύτικες ειδήσεις”.

Η ρωσική εκστρατεία προπαγάνδας έχει μπει στο πετσί των Αμερικανών.

“Οι προσπάθειες της ρωσικής κυβέρνησης να αποσείσει την ευθύνη για τις ενέργειές της, κατηγορώντας άλλους για την επιδεινούμενη κρίση στο παγκόσμιο σύστημα τροφίμων, είναι καταδικαστέες”, ανέφερε το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών σε μια δήλωση της 22ας Ιουνίου με τίτλο “Ψέματα στον κόσμο για την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια”. “Η ρωσική κυβέρνηση θα πρέπει να σταματήσει να οπλοποιεί τα τρόφιμα και να επιτρέψει στην Ουκρανία να στείλει με ασφάλεια τα σιτηρά της, ώστε να μπορέσουν να τραφούν εκατομμύρια πεινασμένοι άνθρωποι στη Μέση Ανατολή και την Αφρική”.

capital.gr