Ο ρόλος του στρατού στην αναθέρμανση των σχέσεων Τουρκίας – Αραβικού Κόσμου

Από τον Σάββα Καλεντερίδη

Η Τουρκία από τα μέσα του 2021 αποφάσισε να κάνει μια στροφή 180 μοιρών στην εξωτερική της πολιτική όσον αφορά τις χώρες της Μέσης Ανατολής με τις οποίες οι σχέσεις της είχαν στην ουσία παγώσει λόγω της πολιτικής που ασκούσε η Τουρκία ως ηγέτιδα δύναμη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας.

Η Τουρκία, εξ αυτού του λόγου, ήταν σε πλήρη απομόνωση και, όταν είδε να συνάπτονται οι «Συμφωνίες του Αβραάμ» αλλά και οι συμφωνίες της Ελλάδας με τις χώρες της περιοχής, αποφάσισε να εγκαταλείψει, τουλάχιστον στο φαίνεσθαι, τον ηγετικό ρόλο στη Μουσουλμανική Αδελφότητα και άρχισε να καταβάλλει εργώδεις προσπάθειες για να αναθερμάνει τι σχέσεις της με το Ισραήλ, την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία.

Με αφορμή την επίσκεψη του πανίσχυρου διαδόχου Μπιν Σαλμάν στην Αγκυρα, ο αρθρογράφος της εφημερίδας «Γενί Σαφάκ» Mehmet Acet έγραψε ένα ενδιαφέρον άρθρο για το θέμα, στο οποίο εμπλέκει και την Ελλάδα όπου αναφέρει:.

Το άρθρο

Ας αρχίσουμε το άρθρο μας με την απάντηση του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν σε ερώτηση για τις σχέσεις με την Αίγυπτο, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας. Ηταν τον Μάρτιο του 2021, τις μέρες που ελληνικά πολεμικά αεροσκάφη και αεροσκάφη F-15 της πολεμικής αεροπορίας της Σαουδικής Αραβίας πετούσαν δίπλα δίπλα στην ίδια άσκηση στο νησί της Κρήτης. Οταν ρωτήθηκε τότε για αυτό το θέμα μετά την προσευχή της Παρασκευής, ο Ερντογάν είπε:

«Αποκλείεται να βάλεις τον αιγυπτιακό λαό δίπλα στην Ελλάδα. Θα θέλαμε να δούμε τον αιγυπτιακό λαό στην πλευρά που πρέπει να είναι. Μας λυπεί επίσης το γεγονός ότι η Σαουδική Αραβία συμμετέχει σε κοινή άσκηση με την Ελλάδα. Δεν περιμέναμε να δούμε τη Σαουδική Αραβία να λαμβάνει μια τέτοια απόφαση. Θα το δούμε και αυτό, πιστεύουμε ότι αυτό δεν έπρεπε να συμβεί».

Υπάρχει και αυτό: Το γεγονός ότι οι σχέσεις μεταξύ των κυβερνήσεων των αραβικών χωρών και της Τουρκίας βρίσκονται σε «περίοδο εξομάλυνσης» δεν οφείλεται μόνο στην πολιτική και τη διπλωματία, αλλά και στον στρατό. Υπάρχει μια τέτοια συνάφεια, αν όχι από οποιαδήποτε άλλη άποψη, αλλά λόγω του ελληνικού παράγοντα.

Πριν από περίπου έξι μήνες, κατά τη διάρκεια συνομιλίας με υψηλόβαθμο στρατιωτικό, μου μίλησε για τη διαδικασία εξομάλυνσης των σχέσεων της Τουρκίας με την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία, λέγοντας: «Η Ελλάδα θα χάσει το έδαφος κάτω από τα πόδια της». Τα τελευταία χρόνια η Αθήνα έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι της για να εκμεταλλευτεί την επιδείνωση των σχέσεων της Αγκυρας με τις κυβερνήσεις των αραβικών χωρών. Πραγματοποιήθηκαν αμοιβαίες επισκέψεις, συμφωνίες, κοινές στρατιωτικές ασκήσεις.

Ωστόσο, μετά τις εκλογές που έγιναν στις ΗΠΑ τον Νοέμβριο του 2020, νέα δυναμική μπήκε στην εξίσωση με την αλλαγή της διοίκησης εκεί.

Όταν έγινε σαφές ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν θα έπαιρνε μια αποστασιοποιημένη στάση απέναντι στις χώρες του Κόλπου, ενώ από την άλλη θα έπαιρνε μέτρα για την προσέγγιση με το Ιράν, οι συνθήκες άλλαξαν.

Η Άγκυρα εξέφρασε επίσης την επιθυμία της, φυσικά, αλλά και από την άλλη πλευρά, ειδικά στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, έχει προκύψει μια νέα βούληση όσον αφορά την εκ νέου ανάπτυξη των σχέσεων με την Τουρκία. Μετά την επίσκεψη του προέδρου Ερντογάν το Ραμαζάνι στη Σαουδική Αραβία, ακολούθησε η χθεσινή επίσκεψη του πρίγκιπα διαδόχου της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν στην Αγκυρα.

Έπειτα από αυτή την επίσκεψη αναμένεται να αρθούν ορισμένες απαγορεύσεις, εμπάργκο σε τουρκικά προϊόντα και να ληφθούν μέτρα για την αναζωογόνηση των οικονομικών σχέσεων. Πριν από περίπου δύο μήνες άκουσα δηλώσεις από ανώτερο Τούρκο αξιωματούχο ότι η διαδικασία εξομάλυνσης των σχέσεων με τη Σαουδική Αραβία θα προχωρήσει επίσης με έναν συμφωνημένο «οδικό χάρτη». Μάλλον η διαδικασία θα προχωρήσει σε τέτοια πορεία.

Η αντιπολίτευση στην Τουρκία ενώ οι σχέσεις ήταν κακές, ασκούσε κριτική στην κυβέρνηση, λέγοντας ότι «η Τουρκία έχει απομονωθεί στην εξωτερική πολιτική», τώρα που οι σχέσεις βελτιώθηκαν, ασκεί και πάλι κριτική, λέγοντας «ήσουν εχθρός χθες, πώς έγινες φίλος σήμερα;».

Απαντώντας στις επικρίσεις σε αυτό το πλαίσιο, ο πρόεδρος Ερντογάν είπε: «Τέτοιες αλλαγές στις σχέσεις μεταξύ κρατών, τέτοια σκαμπανεβάσματα μπορούν να συμβούν και αυτό έγινε και τώρα».Επιτρέψτε μου να σας υπενθυμίσω άλλη μια περίπτωση…

Όταν διαπράχθηκε η δολοφονία Κασόγκι στην Κωνσταντινούπολη, στις αρχές Οκτωβρίου του 2018, τη μεγαλύτερη προσοχή στα στοιχεία που βρέθηκαν από τις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες έδειξαν οι Αρχές των ΗΠΑ.

Τι έγινε μετά;

Η «σκληρή πραγματικότητα» ήρθε στο προσκήνιο, η αμερικανική διοίκηση έτεινε να απέχει από κάθε βήμα που θα μπορούσε να σημαίνει αποστασιοποίηση με τη Σαουδική Αραβία.

Η Ελλάδα, η Τουρκία και η Σαουδική Αραβία