REAL TIME |

Weather Icon

Η διεύρυνση της ΕΕ θα είναι αποτελεσματική μόνο εάν βρει τι θα κάνει με τις χώρες των Βαλκανίων

Η διεύρυνση της ΕΕ θα είναι αποτελεσματική μόνο εάν βρει τι θα κάνει με τις χώρες των Βαλκανίων

Διεύρυνση και πολιτική για τη Ρωσία

Της Engjellushe Morina

Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει αναγκάσει την Ευρωπαϊκή Ένωση να επανεξετάσει επειγόντως την γεωπολιτική στη γειτονιά της. Καθώς τα κράτη-μέλη συζητούν το θέμα, θα πρέπει να θυμούνται ότι η διεύρυνση είναι η πιο κατάλληλη διαδικασία για την αντιμετώπιση πολλών από τις προκλήσεις τις οποίες πρέπει να διαχειριστεί και για την ενίσχυση της πολιτικής επιρροής και της επιρροής ασφάλειας της ΕΕ στις γειτονικές χώρες. Η διαδικασία έχει προσελκύσει πολλές χώρες σε μια ενιαία ευρωπαϊκή κοινότητα. Η πρόοδος στις μεταρρυθμίσεις διακυβέρνησης και στην οικονομική ανάπτυξη που έγινε από τις χώρες της Βαλτικής, την Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία, είναι ενδεικτική της επιτυχίας.

Παρόλα αυτά, οι πρόσφατες αιτήσεις για ένταξη από την Ουκρανία, τη Γεωργία και τη Μολδαβία, έχουν εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη διάρκεια και τη βιωσιμότητα της διαδικασίας -στην οποία οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων συμμετέχουν από τις αρχές της δεκαετίας του 2000- καθώς και για την ανάγκη για μια οραματική αλλά ρεαλιστική προσέγγιση σε αυτό. Υπάρχει επίσης επίμονη διαμάχη σχετικά με την εσωτερική μεταρρύθμιση της ΕΕ: πώς, όχι μόνο να μεγαλώσει η διαδικασία διεύρυνσης αλλά επίσηςκαι να βαθύνει.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε στις 24 Ιουνίου ότι η Ουκρανία και η Μολδαβία θα λάβουν καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας και ότι η αίτηση της Γεωργίας θα επανεξεταστεί κάποια στιγμή στο μέλλον. Για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων που ζητούν ένταξη στην ΕΕ, τα συμπεράσματα του Συμβουλίου ήταν στην καλύτερη περίπτωση συντριπτικά. Για άλλη μια φορά ανέβαλε τις αποφάσεις για την Κομισιόν, χωρίς να δεσμευτεί για να ανοίξει συνομιλίες ένταξης με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία -κυρίως εξαιτίας των διμερών διαφωνιών της τελευταίας με τη Βουλγαρία. Το Συμβούλιο ζήτησε από το Κοσσυφοπέδιο και τη Σερβία να βρουν άμεσα μια λύση στις συνεχιζόμενες διαφωνίες τους και κάλεσαν τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη να “ολοκληρώσει επειγόντως τη συνταγματική και εκλογική μεταρρύθμιση” ως προϋπόθεση για την επανεξέταση της αίτησης της χώρας για το καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας που είχε υποβάλει το 2016. Το Συμβούλιο δεν έκανε καμία αναφορά στην Τουρκία ή στο Μαυροβούνιο. Ούτε πίεσε τη Σερβία να υποστηρίξει τις ευρωπαϊκές και αμερικανικές κυρώσεις για τη Ρωσία.

Γεωπολιτική στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο

Όπως δήλωσε προσφάτως ο πρώην Γερμανός Αντικαγκελάριος Γιόσκα Φίσλερ, “η Ευρώπη πρέπει να αποδεχθεί ότι ζει σε μια επικίνδυνη γειτονιά”. Αυτή η δήλωση δεν αφορά μόνο στα ανατολικά αλλά επίσης και στον νότο. Ενώ η ΕΕ έχει χορηγήσει καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας σε δύο χώρες που εμπλέκονται σε εδαφικές διαφορές με τη Ρωσία, αυτό δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι είναι έτοιμη να είναι ισχυρός γεωπολιτικός παράγοντας ή ότι έχει σαφές όραμα για το πώς να οικοδομήσει μια νέα διεθνή τάξη (ακόμη και τη δική της ήπειρο).

Για να διασφαλίσει ότι η διεύρυνση θα παραμείνει ένα αποτελεσματικό μέσο σε μια περίοδο εντεινόμενου ανταγωνισμού μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων, η ΕΕ θα χρειαστεί να διαχειριστεί με σύνεση τις απογοητεύσεις στα ανατολικά της και στα Δυτικά Βαλκάνια. Ωστόσο, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι μια τέτοια διαχείριση θα είναι δυνατή με την τρέχουσα δομή της ΕΕ, η οποία απαιτεί συναίνεση μεταξύ και των 27 κρατών-μελών σχετικά με τις αποφάσεις της εξωτερικής πολιτικής.

Αυτός είναι εν μέρει ένας λόγος για τον οποίο η διαδικασία διεύρυνσης έχει χάσει μεγάλο μέρος της έλξης της στα Δυτικά Βαλκάνια. Η εσωτερική δομή της ΕΕ έχει πιο πρόσφατα, επιτρέψει στη Βουλγαρία να ασκήσει βέτο στις διαπραγματεύσεις ένταξης με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία. Και τα συμπεράσματα του Συμβουλίου στις αρχές του μήνα πρόσθεσαν την ταπείνωση -με τη μορφή αδράνειας σε όλους τους τομείς ολοκλήρωσης- στη λίστα των απογοητεύσεων για την περιοχή. Εκτός και αν η ¨Ένωση αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα, θα υποχρεωθεί να αντιμετωπίσει αυξανόμενους πολιτικούς κινδύνους και κινδύνους για την ασφάλεια στη νότια γειτονιά της, καθώς και χρόνια δαπανηρής διαχείρισης κρίσης και απώλεια επιρροής εκεί.

Διεύρυνση και πολιτική για τη Ρωσία

Ασφαλώς, το μέλλον της πολιτικής διεύρυνσης της ΕΕ θα εξαρτηθεί επίσης από το αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία. Επομένως, αυτή η πολιτική θα πρέπει να ευθυγραμμιστεί με τις ευρωπαϊκές προσπάθειες να αποτραπεί η Ρωσία. Εάν η Ουκρανία διώξει τις ρωσικές δυνάμεις από την περιοχή της, αυτό θα έχει επιπτώσεις για την ασφάλεια στα Δυτικά Βαλκάνια. Για παράδειγμα, θα επηρεάσει την στάση του Milorad Dodik, ο οποίος ηγείται του Republica Srpska -μιας από τις οντότητες που συνιστούν τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη- και δρα σαν ρωσικός αντιπρόσωπος, εργαζόμενη συνεχώς για να υπονομεύει τις λειτουργίες του κράτους.

Ομοίως, ο Σέρβος πρόεδρος Αλεξάντερ Βουτσιτς, μπορεί να μην ενεργεί ως πληρεξούσιος της Ρωσίας, αλλά συχνά έχει προστατεύσει τα συμφέροντα της Ρωσίας στην περιοχή. Δεν ενδιαφέρεται να βάλει τη Σερβία στην ΕΕ -την οποία βλέπει ως χρήσιμη πηγή επενδύσεων και άλλης χρηματοδότησης που μπορεί να ενισχύσει την οικονομία της χώρας- ή να αντιμετωπίσει την πρόσφατη κάμψη των δημοκρατικών αξιών στη χώρα. Επιμένει ότι οι δεσμοί της Σερβίας με τη Ρωσία είναι ζωτικής σημασίας για την εθνική της ασφάλεια -αναφερόμενη στο ρωσικό βέτο για την αναγνώριση του Κόσσοβου στα Ηνωμένα Έθνη. Εάν η Ρωσία κατακτήσει την Ουκρανία, αυτό θα απειλήσει την κρατική υπόσταση του Κόσσοβου και την ακεραιότητα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.

Διατλαντική συνεργασία

Εάν η ΕΕ θέλει να τραβήξει χώρες στη γειτονιά της έξω από την τροχιά της Ρωσίας, θα χρειαστεί τη στήριξη των ΗΠΑ. Η Ουάσιγκτον παραδοσιακά παρακολουθεί την πολιτική σταθερότητα και την ασφάλεια στη γειτονιά, ιδιαίτερα στα Βαλκάνια. Και με την κυβέρνηση Μπάιντεν, οι ΗΠΑ και η ΕΕ έχουν ευθυγραμμίσει την πολιτική τους στα Βαλκάνια -ακόμη και αν υπήρξε μικρή πρόοδος στη δημοκρατική ενοποίηση, στην οικονομική εξέλιξη ή στην επίλυση των διμερών διαφωνιών στην περιοχή τα τελευταία χρόνια.

Η Ουάσιγκτον υποστηρίζει τις χώρες των Βαλκανίων διμερώς σε πολλούς τομείς. Για παράδειγμα, έχει προσπαθήσει να πείσει τη Σοφία να τερματίσει το βέτο της για την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας, ξεκίνησε έναν στρατηγικό διάλογο με τα Σκοπιά και συνέχισε να υποστηρίζει τις προσπάθειες της ΕΕ να διευκολύνει τον διάλογο Κοσσυφοπεδίου Σερβίας.

Το στρατηγικό φόρους των ΗΠΑ στην Ευρώπη, μπορεί τώρα να βρίσκεται στον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά θα συνεχίσει να περιμένει από την ΕΕ να σημειώσει πρόοδο στην ενοποίηση με τα Δυτικά Βαλκάνια (αν και δεν διαθέτει τα μέσα για να ασκήσει πίεση στα κράτη-μέλη σε αυτόν τον τομέα). Εάν η σύγκρουση δεν πείσει τελικά την ΕΕ να ενσωματώσει την περιοχή στην ευρωατλαντική κοινότητα, δεν ξέρουμε τι θα το κάνει.

Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ

Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Facebook

Ακολουθήστε τον Σάββα Καλεντερίδη στο Facebook

Ακολουθήστε τον Σάββα Καλεντερίδη στο Twitter

Εγγραφείτε στο κανάλι του infognomonpolitics.gr στο Youtube

Εγγραφείτε στο κανάλι του Σάββα Καλεντερίδη στο Youtube