Δηλαδή, η ελληνική κυβέρνηση έχει έξι-επτά εβδομάδες παράθυρο ευκαιρίας για το ευρωπαϊκό-θεσμικό της προγεφύρωμα …

Γράφουν οι διδάκτορες του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Γιώργος Μπάλτος και Ιωάννης Βιδάκης

Για μια ακόμη φορά οι γεωπολιτικές, γεωενεργειακές και γεωοικονομικές εξελίξεις στην γειτονιά μας έχουν ξυπνήσει αντανακλαστικά των συνήθως ληθαργούντων ή περί άλλων τυρβαζόντων Ελλήνων πολιτικών ηγετών. Στο παρασκήνιο του στρατιωτικού πολέμου στην Ουκρανία, η Ρωσία ανταποδίδει τα πλήγματα των δυτικών κυρώσεων εντός του αντίστοιχου οικονομικού παγκόσμιου πολέμου, απειλεί ότι θα κλείσει τις στρόφιγγες και την ροή της ενέργειας προς την Ευρώπη, και η τελευταία συνειδητοποιεί με τον πιο άτεγκτο τρόπο ότι πρέπει να απεξαρτηθεί απόλυτα και να αποσείσει τη νιρβάνα που η Γερμανία της κας Μέρκελ επί εικοσαετία είχε εμπνεύσει ως προς την επικινδυνότητα της εξάρτησής από την Ρωσία.

Η αφύπνιση της Ευρώπης συνεγείρει κατ΄ ελπίδα και την ελληνική πολιτική ηγεσία. Όπως άδραξε την ευκαιρία για τη στρατηγική ελληνο-γαλλική συμμαχία στον αντίκτυπο της συμφωνίας AUKUS (Australia, United Kingdom, United States), ευχόμαστε και προσευχόμαστε στον Θεό της Ελλάδας να ξεκλειδώσει διά της επιφοίτησης της Ευρώπης το κουτί της ελληνικής ενεργειακής Πανδώρας. Μετράμε ήδη 2-3 βαριές γνώμες ειδικών και άλλες τόσες βαρυσήμαντες κυβερνητικές ανακοινώσεις προθέσεων, αλλά χρήζει πολλαπλάσιας δράσης και αποφασιστικότητας. Αυτό το σημείωμα ως κατακλείδα θα προσθέσει ένα λιθαράκι στα όσα ήδη συζητιούνται, τα οποία συνοπτικά είναι:

1. Με προεξάρχουσες τις αναλύσεις ειδικών όπως ο κ. Κονοφάγος και ο κ. Τσακίρης, είναι καταφανές ότι η Ελλάδα δύναται, ακόμη και με μηδενικό ή σε κάθε περίπτωση ελεγχόμενο κίνδυνο να πυροδοτήσει τουρκική αντίδραση, να εξέλθει από την «ενεργειακή ύπνωση» επενδύοντας στον υποθαλάσσιο ορυκτό πλούτο, στο Ιόνιο και δυτικά της Κρήτης, προσφέροντας διέξοδο για την ενεργειακή ομηρία της Ευρώπης.
2. Παρά τις πολυάριθμες επιστημονικές αναλύσεις, όπως των εταιρειών PGS και Spectrum στο διεθνές Συνέδριο του Γεωλογικού Κέντρου Ερευνών του Λονδίνου (London Geological Society) το 2016, αλλά και την προηγηθείσα παρουσίαση το καλοκαίρι του 2014 ενώπιον 500 εκπροσώπων πετρελαϊκών εταιρειών, πρεσβειών και ενεργειακών κολοσσών των αποτελεσμάτων των σεισμικών ερευνών που εκτέλεσε η νορβηγική PGS σε Ιόνιο και νότια Κρήτη …
3. Παρά την γνώση, την πρωτοβουλία και την επιμονή του κ. Μανιάτη, που οδήγησε και στο Ν. 4001/2011 και παρεπιμπτόντως στον παρακάτω χάρτη, ο οποίος δημοσιεύθηκε το 2011 στην Εφημερίδα της Ε.Ε., άρα στο πιο επίσημο ευρωπαϊκό όργανο δημοσιότητας, και με βάση αυτόν στη συνέχεια ορίστηκαν 20 θαλάσσια οικόπεδα, τα οποία προκηρύχθηκαν στο μεγάλο διεθνή γύρο παραχωρήσεων του 2014, για να βαλτώσουν εντέλει εμπρός στην επέλαση προς την χρεωκοπία το 2015 …
4.  

Εικόνα 1: Χάρτης παραχωρούμενων περιοχών για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ – ΑΙΓΑΙΟ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

4. … ούτε ένα θαλάσσιο γεωτρύπανο δεν άνοιξε μια τρύπα για την τυπική πιστοποίηση των κοιτασμάτων νότια της Κρήτης, παρόλη την πλήρη χαρτογράφησή τους. Έτι περαιτέρω, έκπληξη έχουν προκαλέσει οι δηλώσεις του κ. Δένδια, ενός από τους πλέον επιτυχημένους και ικανούς Υπουργούς Εξωτερικών κατά τις τελευταίες δεκαετίες, κατά την διάρκεια συνέντευξης στο Arab News: «Η Ελλάδα πιστεύει στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και δεν πρόκειται να αρχίσει να σκάβει τον βυθό της Μεσογείου για να βρει αέριο και πετρέλαιο, για έναν πολύ απλό λόγο … Χρειαζόμαστε 10 με 20 χρόνια για να το βρούμε και να το εκμεταλλευτούμε, και από οικονομική άποψη θα ήταν πολύ πιο ακριβό για παράδειγμα από το δικό σας, της Σαουδικής Αραβίας. Έτσι, οικονομικά δεν οραματίζομαι την Ελλάδα να γίνει χώρα παραγωγής πετρελαίου … Η Ελλάδα δεν σχεδιάζει στο άμεσο μέλλον να γίνει χώρα παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου …».
5. Είναι προφανές ότι η προαναφερθείσα γεωενεργειακή στρατηγική της Ελλάδας για τυφλή κι αλόγιστη πίστη στα ΑΠΕ ή/και απόρριψη της εγχώριας παραγωγής, αν ισχύει …, θα αλλάξει, όσο ταχύτερα τόσο πιο αποτελεσματικά. Κι εδώ το παρόν σημείωμα επαυξάνει τονίζοντας την ένταξη της εν λόγω αναδρομολόγησης, βέβαια, διά της Ευρωατλαντικής και Μεσανατολικής συμμαχίας, αλλά και απολύτως, όσον αφορά την θεσμική έκφρασή της, διά της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Θεσμικό προγεφύρωμα

Όσο πιο απλουστευτικά μπορεί να ειπωθεί, … η Γαλλία είναι για τρεις ακόμη μήνες στην προεδρία της ΕΕ. Οι θεσμοί της θα αποφασίσουν σε δύο μήνες τη νέα ενεργειακή τάξη πραγμάτων και τα μέτρα διαχείρισης της κρίσης. Δηλαδή, η ελληνική κυβέρνηση, φερόμενη εθνικά υπεύθυνα, έχει δυο-τρεις μήνες να περιλάβει τον νόμο Μανιάτη (4001/2011) για τον πλούτο του Ιονίου και της Ν. Κρήτης στα πρακτικά, στα κείμενα και στις επικείμενες αποφάσεις της ΕΕ, καταγράφοντας και χαρτογραφώντας, εξειδικεύοντας ευρωπαϊκά-θεσμικά τα επόμενα βήματα ανάθεσης-εξόρυξης-εκμετάλλευσης στο πλαίσιο κατοχύρωσης των ευρωπαϊκών κυριαρχικών δικαιωμάτων στις θαλάσσιες αποκλειστικές οικονομικές ζώνες ή μήπως στην ενιαία ΑΟΖ της ΕΕ.

Και για όσους σκιάζονται, λίγο ή πολύ, δικαίως ή αδίκως … έχουμε ως και πολυτέλεια επιλογής και βαθμού προώθησης των εθνικών συμφερόντων:

• Η εκμετάλλευση του Ιονίου επιφέρει μηδενική τουρκική αντίδραση.
• Η εκμετάλλευση δυτικά της Κρήτης επιφέρει μηδενική τουρκική αντίδραση … και σε υποστηριζόμενη από την ΕΕ συνάρτηση με παράλληλη ικανοποίηση ιταλικών και λιβυκών συμφερόντων στο συγκεκριμένο θαλάσσιο τριεθνές σημείο.
• Η εκμετάλλευση νότια της Κρήτης επιφέρει τουρκική αντίδραση μέσω του τουρκολιβυκού μνημονίου, αλλά προσέξτε με ποιους όρους: α) θεσμική εμπλοκή της ΕΕ, β) θεσμική κατοχύρωση της ΕΕ εναντίον του τουρκολιβυκού μνημονίου … και σε υποστηριζόμενη από την ΕΕ συνάρτηση με παράλληλη ικανοποίηση αιγυπτιακών και λιβυκών συμφερόντων στο αντίστοιχο θαλάσσιο τριεθνές σημείο.
• Κι αν δεν είναι δυνατό, προφανώς, σε δυο μήνες να ρυθμιστεί και η εκμετάλλευση ανατολικά της Κρήτης…με ζωηρά επιστρέφουσα την ολική επαναφορά του EastMed ή ακόμη και την επίλυση του Κυπριακού στον ορίζοντα…αρκεί να επιστρέψει στα κιτάπια της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας και στις συζητήσεις στους διαδρόμους των Βρυξελλών ο Χάρτης της Σεβίλλης ως ελάχιστο θεσμικό προγεφύρωμα…κι αφήστε τα συμφέροντα και την επερχόμενη ευρωπαϊκή πείνα για ενέργεια, στη συνέχεια, να πατρονάρουν και να δρομολογήσουν τις εξελίξεις για λογαριασμό μας…

Εικόνα 2:  ΑΟΖ της ΕΕ το 2011

Πηγή: Who cares about the map of Seville – Here are the official maps of the EU – slpress.gr