Η ρωσική άσκηση στη θαλάσσια περιοχή στις νήσους Κουρίλλες, έφερε κοντά Ιαπωνία-ΗΠΑ

Ηλίας Τασόπουλος

Η προειδοποίηση από το Τόκιο για τη χρήση πυρηνικών από τη Ρωσία και η ανακοίνωση διεξαγωγής στρατιωτικών ασκήσεων στις Κουρίλες νήσους δείχνουν το τεταμένο κλίμα στις σχέσεις στον Ειρηνικό. Η εμμονή του Κρεμλίνου για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία μεταφέρει την ένταση της ανατολικής Ευρώπης σε εστίες που παρέμεναν ανενεργές από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Από την πρώτη στιγμή της ρωσικής εισβολής της 24ης Φεβρουαρίου, η Μόσχα ξεκίνησε επαφές, ώστε πολλές χώρες να μην υιοθετήσουν τις κυρώσεις απέναντι της. Προσπαθώντας να παρουσιάσει τη νέα κατάσταση μετά την εισβολή σαν απλή κανονικότητα, το Κρεμλίνο πόνταρε στα επί μέρους συμφέροντα κάθε χώρας, ώστε να μην εφαρμοστούν οι κυρώσεις εναντίον της. Δεν ήταν βέβαια απλά άσκηση επί χάρτου, καθώς η Τουρκία για παράδειγμα δεν συζητά καν το ενδεχόμενο κυρώσεων, ενώ ακόμα κι η «μεγαλύτερη δημοκρατία του κόσμου» και στενή σύμμαχος των ΗΠΑ, Ινδία απέχει. Η Ιαπωνία από την πρώτη στιγμή, τάχθηκε στο πλευρό της Δύσης, απέναντι στη ρωσική εισβολή.

Το Τόκιο άλλωστε αισθάνεται ιδιαίτερες απειλές στον περίγυρο της, όχι μόνο από τη Ρωσία, αλλά και από την Κίνα. Στην Ιαπωνία νιώθουν ακόμα την καυτή ανάσα του ολοκληρωτικού καθεστώτος της Βόρειας Κορέας, που δοκιμάζει περιοδικά νέα όπλα, όπως φάνηκε με την πρόσφατη εκτόξευση ενός νέου διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου. Γι’ αυτό η Ιαπωνία θεωρεί βασική τη συμμαχία της με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ως μέσο προστασίας και ένιωσε άμεσα την ανάγκη να καταδικάσει τη ρωσική εισβολή, ώστε να εμφανιστεί συνεπής διεθνώς.

Το Κρεμλίνο βέβαια δεν είδε με καθόλου καλό μάτι την ενίσχυση του αμερικανοιαπωνικού άξονα και στο πλαίσιο των αντίποινων του για τις ιαπωνικές κυρώσεις, διέκοψε τις ειρηνευτικές συνομιλίες με την Ιαπωνία για τις Κουρίλες νήσους. Την ίδια στιγμή στο εσωτερικό της Ιαπωνίας υπήρχαν αναφορές στον δημόσιο λόγο, που επανέφεραν τις ιαπωνικές διεκδικήσεις για τις νήσους, που αποτελούν αντικείμενο διαμάχης με τη Ρωσία.

Αφού η Ρωσία αποχώρησε από τις συνομιλίες και πάγωσε τα κοινά οικονομικά έργα για τις νήσους, η Ιαπωνία αντέδρασε με μία οργισμένη απάντηση. Η Ρωσία κλιμάκωσε την αντιπαράθεση ανακοινώνοντας πως θα διεξάγει στρατιωτικές ασκήσεις σε νησιά που αμφισβητεί η Ιαπωνία ως απάντηση στην απόφαση του Τόκιο να επιβάλει κυρώσεις στη χώρα για την εισβολή της στην Ουκρανία.

Έχοντας διαλέξει πλευρά στον πόλεμο της Ουκρανίας, το Τόκιο κατάφερε ένα συμβολικό χτύπημα στη Ρωσία, καθώς υποδέχθηκε τον Αμερικανό πρεσβευτή στη Χιροσίμα, ενώ η συζήτηση για τη χρήση όπλων μαζικής καταστροφής από τη Ρωσία μαίνεται διεθνώς. Καθώς η Ιαπωνία παραμένει η μοναδική χώρα που έχει πέσει θύμα επίθεσης με πυρηνικά όπλα, από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο λόγος της στο ζήτημα βαραίνει πολύ. Εκεί άλλωστε ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας Φούμιο Κισίντα τόνισε πως η προοπτική να χρησιμοποιήσει η Ρωσία πυρηνικά όπλα γίνεται όλο και πιο αληθινή.

Τα νησιά των Κουρίλων αποτελούν ένα μέτωπο όπου η ένταση κλιμακώνεται, ακόμα και πριν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Η Μόσχα έχει εντείνει τη στρατιωτική της δραστηριότητα στην περιοχή, ακόμα και πριν την ανακοίνωση της διεξαγωγής γυμνασίων, ενώ οι οικονομικές πρωτοβουλίες για την ενοποίηση των νήσων με τη Ρωσία, προκαλώντας τη μήνη της Ιαπωνίας.

Φυσικά, δεν είναι πιθανό η Ιαπωνία να εισβάλει για την ανακατάληψη των νήσων, όπως υπονοούν τα ρωσικά στρατιωτικά γυμνάσια, καθώς η κυβέρνηση στο Τόκιο δεν είναι σαν το καθεστώς του Κρεμλίνου. Από την άλλη πλευρά, το Τόκιο πλέον ονομάζει κατεχόμενα εδάφη τις νήσους, εγείροντας προφανώς αξιώσεις, έχοντας διασφαλίσει την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών για αυτή την κίνηση, κάτι που σημαίνει πως η ένταση θα συνεχίστει.