Για πολλές δεκαετίες η Φινλανδία έζησε ως ανεξάρτητη δημοκρατική χώρα στη σκιά της ΕΣΣΔ, επιτρέποντας στο Κρεμλίνο να ασκεί σημαντική επιρροή στα πολιτικά της πράγματα και διατηρώντας τη δύσκολη αυτή ισορροπία στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου. Το πρότυπο αυτό, γνωστό ως φινλανδοποίηση, ανασύρεται τώρα για να εμφανισθεί ως πιθανή λύση για την ουκρανική κρίση, που θα επέτρεπε την εξουδετέρωση της ουκρανικής εθνικής κυριαρχίας και τη δημιουργία νέας ζώνης ρωσικής επιρροής.

Για τους Φινλανδούς –και τους Ουκρανούς– όμως, η πρόταση αυτή αποτελεί προσβλητική επάνοδο σε αυταρχικές διπλωματικές μεθόδους του 19ου αιώνα, όταν μικρά κράτη μετατρέπονταν σε πιόνια των μεγάλων δυνάμεων.

«Η φινλανδοποίηση ηχεί άσχημα γιατί έχει να κάνει με δύσκολη περίοδο στην ιστορία της χώρας», λέει ο Μίκα Ολτόλα, επικεφαλής του φινλανδικού Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων.

Παρότι η χώρα απέφυγε τη μοίρα των κρατών του Συμφώνου της Βαρσοβίας, η φινλανδική ανεξαρτησία εξασφαλίστηκε με μεγάλο κόστος, όπως την αυτολογοκρισία και την ασφυκτική –αν και έμμεση– ρωσική επιρροή.

Τα πράγματα άλλαξαν μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, με τον όρο φινλανδοποίηση να εξαφανίζεται από το γεωπολιτικό λεξιλόγιο. Η σύγχρονη Φινλανδία θεωρείται ένα από τα λιγότερο διεφθαρμένα κράτη στον κόσμο, με γενναιόδωρη κοινωνική πρόνοια και στενές σχέσεις με τη Δύση και το ΝΑΤΟ.

Ο όρος επικράτησε στον Ψυχρό Πόλεμο, υποδηλώνοντας την υπό σοβιετικούς όρους ανεξαρτησία της χώρας.

Σκέψεις για το ΝΑΤΟ

Η ρωσική απειλή προς την Ουκρανία οδήγησε μέρος της φινλανδικής κοινής γνώμης να εξετάζει την αξία ένταξης της χώρας στο ΝΑΤΟ. Οι Φινλανδοί συνειδητοποιούν ωστόσο ότι οφείλουν να χειριστούν τη Ρωσία με προσοχή και να μην προκαλούν χωρίς αιτία τον πρόεδρο Πούτιν.

Το πρότυπο της επιτυχούς φινλανδοποίησης, εξηγούν Φινλανδοί ιστορικοί, είναι παραπλανητικό. Στον Ψυχρό Πόλεμο το πρότυπο αυτό οδηγούσε συστηματικά στην ανταμοιβή πολιτικών, οι οποίοι υπάκουαν στις εντολές της Μόσχας, ενώ δίκτυο Σοβιετικών κατασκόπων εισήλθε στη Φινλανδία για να συνεργαστεί στενά με την άρχουσα τάξη της χώρας.

Τη δεκαετία του 1950, οι νέοι Φινλανδοί συνειδητοποιούσαν ότι όφειλαν να αποκρύπτουν τις αρνητικές τους απόψεις για τη Ρωσία, ενώ η δημόσια κριτική κατά της Μόσχας, αν και νόμιμη, θεωρείτο ταμπού. Ο Ολτόλα εκτιμά ότι η φινλανδοποίηση δεν πρόκειται να ωφελήσει την Ουκρανία, όπως δεν βοήθησε και τη Φινλανδία.

Πηγές: THE NEW YORK TIMES, Καθημερινή