Ο διευθύνων σύμβουλος του αγωγού East Med το 2021 παρουσίασε μελέτη με βάση την οποία ο αγωγός είναι απολύτως βιώσιμος οικονομικά και οικονομικά συγκρίσιμος με το LNG της Αιγύπτου

Ανάλυση του Χρήστος Δημοσθένους 

Τα  λόγια του Σόλωνα ταιριάζουν απόλυτα στην περίπτωση μας για τον αγωγό East Med και θα παραθέσω ορισμένα γεγονότα που υποστηρίζουν τούτο.

Από το 2012 η Ε.Ε. κατέταξε τον East Med ως έργο κοινού ενδιαφέροντος και ο μεγαλύτερος Ευρωπαϊκός κολοσσός ενέργειας στην Ευρώπη, η Ιταλική Edisson, παρουσίασε το Project East Med στην Ελλάδα, Κύπρο, Ισραήλ.  Ένα έργο γεωπολιτικής και στρατηγικής σημασίας για την απεξάρτηση όσο το δυνατό της Ευρώπης από την Ρωσία, αφού είναι ο κύριος προμηθευτής της σε φυσικό αέριο.  Στην συνέχεια η ίδια η Ευρώπη χρηματοδότησε την μελέτη για την οποία από το 2018-2021 έγινε το μεγαλύτερο μέρος της και απομένουν οι λεπτομέρειες της, οπότε και θα ολοκληρωθεί μέχρι το καλοκαίρι.

Οι ΗΠΑ πρόσφατα με την εκλογή Biden και μέσω του γερουσιαστή Menendez, όρισαν τον East Med Act ως προτεραιότητα τους και παρουσιάζονται στην όλη προσπάθεια ως παρατηρητής με το 3+1, ή θα έλεγα καλύτερα ότι αυτές ήταν ο υποκινητής της όλης προσπάθειας, γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ μα ποτέ ότι οι ΗΠΑ ένα μόνο εχθρό έχουν, την Ρωσία, και προσπαθούν με κάθε τρόπο να της επιβληθούν με όλα τα μέσα.  Επομένως διερωτάται κάποιος που παρακολουθεί το θέμα, πως είναι δυνατόν ο κ. Amos Hochstein, σύμβουλος ενέργειας του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, που επί χρόνια τόνιζε κάθε μέρα την αξία της πραγματοποίησης αυτού του αγωγού, ξαφνικά μια μέρα να μας λέει ότι ο αγωγός είναι μη βιώσιμος και (πεδίο έντασης στην περιοχή) και ότι βλέπουν θετικά τον αγωγό, με ηλεκτρική σύνδεση Euroconnector Ισραήλ-Κύπρος-Ελλάδα και τον Eurasia connector Ελλάδας-Αιγύπτου.  Τι άλλαξε;   Εκτιμάται ότι γνώριζαν ως υπερδύναμη ότι θα αντιδρούσε η Τουρκία.  Γιατί πριν την ολοκλήρωση των λεπτομερειών της μελέτης λένε οι ΗΠΑ ότι είναι μη βιώσιμος και πεδίο έντασης;  Τι τρέχει;

Παρακάτω θα σας παραθέσω στοιχεία τα οποία διαμορφώνουν την κατάσταση μέχρι τώρα για το φυσικό αέριο, τα οποία δεν ταιριάζουν με την δήλωση του κ. Amos Hochstein.

Το μη βιώσιμο του αγωγού δεν συνάδει με τα τεράστια αποθέματα των κοιτασμάτων φυσικού αερίου που ανευρέθηκαν.  Ο πλούτος με την εξόρυξη είναι ανυπολόγιστος.

Το φυσικό αέριο είναι το ορυκτό καύσιμο που θα μεταπηδήσει η ανθρωπότητα μέχρι το 2050 προς την πράσινη μετάβαση.

Το περιβάλλον σήμερα με τις τιμές στα ύψη του φυσικού αερίου, δεν δικαιολογούν μια τέτοια τοποθέτηση.

Είναι δυνατόν οι εταιρείες που συμμετείχαν στους διαγωνισμούς για τις ΑΟΖ στην Κύπρο-Ελλάδα-Ισραήλ να σκόρπισαν  τα εκατομμύρια τους στον αέρα, απλώς για να εντοπίσουν τα κοιτάσματα και μετά τι θα κάνουν; θα φύγουν; Που πάει η παράμετρος κόστος-όφελος;

Την συγκεκριμένη δήλωση των ΗΠΑ θα την παρουσίαζα ότι δεν έχει καμία σχέση με την αποτύπωση των γεωπολιτικών-στρατηγικών στόχων όλων των εμπλεκομένων  στην παγκόσμια σκακιέρα της διεθνούς πολιτικής εκτος από την Τουρκία και μένει να αιωρείται αναζητώντας μια εξήγηση.

Πριν την προσπάθεια να δώσουμε κάποια στοιχεία για να εξηγήσουμε την στάση αυτή, θεωρώ ότι η άποψη των ΗΠΑ δεν υποστηρίζει την Τουρκία, για τους παρακάτω λόγους:

H Ιταλική Edisson, ο Ευρωπαϊκός κολοσσός ενέργειας, από την αρχή διευκρίνισε ότι δεν θέλει ο αγωγός να διέρχεται από την Τουρκία διότι:

• Η Τουρκία θεωρείται χώρα με ασταθές πολιτικό και στρατιωτικό περιβάλλον.
• Η Τουρκία θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί το γεγονός για τους δικούς της γεωπολιτικούς-στρατηγικούς σκοπούς.
• Η Τουρκία βρίσκεται σε ένα ιστορικά σεισμικό περιβάλλον.

Μετά από τα παραπάνω, ας βρούμε απαντήσεις στην όλη δημιουργηθείσα κατάσταση, μέσα από δεδομένα και γεγονότα των τελευταίων χρόνων και να εκτιμήσουμε την παραπέρα πορεία του θέματος.

Το κράτος του Ισραήλ ως γνωστό, ιδρύθηκε το 1948 και έκτοτε αγωνίζεται συνέχεια για την ύπαρξη του στηριζόμενο από τις ΗΠΑ.

Το Ισραήλ είναι η μεγάλη δύναμη της Μεσογείου με 80 πυρηνικές κεφαλές, 700 μαχητικά Αφή, 3.500 άρματα, όλα τελευταίας τεχνολογίας.

Το Ισραήλ έχει όμως ένα μεγάλο μειονέκτημα.  Δεν έχει στρατηγικό βάθος, δηλαδή  ο χώρος των διαστάσεων του σαν κράτος δεν είναι μεγάλος, με αποτέλεσμα δεν έχει  βάθος, γι’ αυτό νοιώθει τους εχθρούς του  όχι στο υπογάστριο του μόνο, αλλά πολύ πλησίον, σε απόσταση αναπνοής, γιατί όλοι όσοι το περιβάλλουν είναι εχθροί του, πολύ δε περισσότερο είναι περικυκλωμένο από 300 εκ. ΄Αραβες.  Η μόνη δε διέξοδος του είναι προς την δυτική προέκταση του, που είναι η θάλασσα της Μεσογείου.  Στρατηγικό βάθος εννοούμε ότι σε περίπτωση πολέμου η χώρα, δεν έχει αρκετές γραμμές άμυνας, γιατί οι διαστάσεις της δεν βοηθούν προς τούτο.

Για τον σκοπό αυτό, αλλά και για την επιβίωση του την τελευταία δεκαετία, το Ισραήλ έκανε την στρατηγική συμφωνία με την Αίγυπτο και Ιορδανία και στις 27/9/2020 στις ΗΠΑ επί προεδρίας Donald Trump, υπογράφηκε η συμφωνία του Αβραάμ μεταξύ Η.Α.Ε. και Μπαχρέιν, προκειμένου να μειώσει την απειλή που νοιώθει εδώ και δεκαετίες από τον Μουσουλμανικό κόσμο.

Παράλληλα όμως με το στρατηγικό του βάθος προς δυσμάς, που επεκτείνεται προς την Μεσόγειο, με την εύρεση κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην ΑΟΖ του, για το Ισραήλ έχει μεγάλη στρατηγική σημασία, τόσο για την ενεργειακή ασφάλεια του, όσο και για την αυτονομία του καθως και για την απεξαρτηση του από τον κύριο προμηθευτή του σε ενέργεια, που είναι η Τουρκία.

Έτσι γεννήθηκε από την ανατολική Μεσόγειο στρατηγικά, σύμφωνα με τα προαναφερόμενα, η ιδέα του East Med, γιατί εξασφαλίζει την ενεργειακή ασφάλεια του Ισραήλ, το κάνει αυτόνομο και χωρίς εξαρτήσεις προμήθειας ορυκτών καυσίμων από καμία χώρα και ειδικά από την Τουρκία και επεκτείνεται προς τα δυτικά που βρίσκεται η Ευρώπη, ώστε να απεξαρτηθεί και αυτή από τα κοιτάσματα της Ρωσίας. Θα έλεγα ότι είναι ένας άξονας ενεργειακός που αρχίζει από την Μέση Ανατολή μέχρι την Δυτική Ευρώπη.

Στην ιδέα του αγωγού που ξεκινά από Ισραήλ, προστέθηκε και η Κύπρος και η Ελλάδα, αφού ανευρέθηκαν κοιτάσματα τα οποία μπορούν να ανεφοδιάζουν την Ε.Ε. με φυσικό αέριο.  Δηλαδή η εξίσωση του φυσικού αερίου στην Μεσόγειο ακολουθεί την πορεία των κοιτασμάτων Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας και ο ίδιος ο αγωγός στηρίζεται σε αυτό τον άξονα.

Η Τουρκία όμως αντιτάσσεται στην δημιουργία αυτής της συνεργασίας και αυτού του αγωγού και θέλει πάση θυσία να περάσει από αυτή διότι:

• Η μη όδευση του αγωγού από αυτή, της αφαιρεί την γεωπολιτική και στρατηγική σημασία της ως χώρα.
• Την επιπλέον γεωπολιτική-στρατηγική αξία την θέλει πάση θυσία η Τουρκία, διότι αντί αυτής την αποκτούν το Ισραήλ, η Κύπρος και η Ελλάδα, γεγονός που δεν επιθυμεί.
• Η Τουρκία έχει τεράστιο πρόβλημα στην εξασφάλιση των αναγκαίων ποσοτήτων φυσικού αερίου για τις ανάγκες του Τουρκικού έθνους των 82 εκατομμυρίων κατοίκων, τις οποίες δεν διαθέτει, ενώ με την έλευση του αγωγού το επιλύει.
• Παράλληλα με την στρατηγική επιθυμία της και την επεκτατική της πολιτική, η τυχόν διέλευση των αγωγών την αναδεικνύει αρκετά ισχυρή και διαμορφωτή πολιτικών συσχετισμών στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.
• Θα μπορούσε να κρατά ίσως «όμηρο» την Ε.Ε., αφού όλο το φυσικό αέριο προς αυτήν θα διέρχετο από την Τουρκία.

Άρα προς τι η δήλωση του Αμερικανού κ. Amos Hochstein; Το γεγονός ότι το Ισραήλ και η Κύπρος είναι πολύ προχωρημένοι στον εντοπισμό και αξιοποίηση των κοιτασμάτων, εκτός και το επαναλαμβάνω εκτός, από την Ελλάδα, η οποία δεν έχει προχωρήσει όπως το Ισραήλ και η Κύπρος θα έλεγα απέχει πολύ χρονικά στην επιβεβαίωση των μεγάλων της κοιτασμάτων, τα οποία βρίσκονται νοτίως της Κρήτης και επεκτείνονται ΝΔ προς Ιόνιο.  Επιπρόσθετα ειδικά για το 2022, παρουσιάζεται μεγάλη καθυστέρηση στην διενέργεια γεωτρήσεων/ερευνών από τις ανάδοχες εταιρείες Exxon Mobil-Total, διότι άλλες εταιρείες της Ελλάδας, προσέφυγαν στο Συμβούλιο Επικρατείας εναντίον τους και η αναβολή των ερευνών είναι μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022, οπόταν και θα εξεταστούν οι αγωγές από το Συμβούλιο Επικρατείας.

Συμπερασματικά υπάρχει ένα μεγάλο χρονικό κενό, το οποίο επηρεάζει την κατασκευή του αγωγού, διότι τα κοιτάσματα του φυσικού αερίου της Ελλάδας, δεν έχουν επιβεβαιωθεί ακόμη και πολύ περισσότερο οι ποσότητες φυσικού αερίου που θα παρέχονται προς τον East Med, διότι ο αγωγός για να γίνει, θα πρέπει να μεταφέρει φυσικό αέριο και της Ελλάδας.

Το Ισραήλ με το κοίτασμα Λεβιάθαν και η Κύπρος με το Αφροδίτη και αν επιβεβαιωθεί και το κοίτασμα Γλαύκος, θα μπορούσαν να προωθούν φυσικό αέριο στον East Med από τώρα.  Όταν φθάνει όμως ο αγωγός στην Κρήτη, Πελοπόννησο, ΄Ήπειρο και μετά με τον αγωγό Ποσειδών στην Ιταλία, και στην συνέχεια προς την Ευρώπη τι θα μεταφέρει από την Ελλάδα, πόσο φυσικό αέριο και από ποια κοιτάσματα;

Τον Ιούλιο του 2021 στο μεγάλο διεθνές συνέδριο του Economist που έγινε στην Αθήνα, ο διευθύνων σύμβουλος του αγωγού East Med παρουσίασε μελέτη με βάση την οποία ο αγωγός είναι απολύτως βιώσιμος οικονομικά και οικονομικά συγκρίσιμος με το LNG της Αιγύπτου.

 Η Ε.Ε. με την ενεργειακή κρίση που βιώνουμε εμείς οι πολίτες της, θα καταβάλουμε λόγω αυτής σύμφωνα με επίσημα στοιχεία 1 τρις. Ευρώ, δηλαδή 1.000 δις. ευρώ και αυτός ο απίστευτος πλούτος θα διατεθεί από τις κοινωνίες της Ε.Ε. προς τις εταιρείες προμήθειας φυσικού αερίου που προμηθεύουν την Ε.Ε.  Άρα είναι ξεκάθαρο ότι η μη ύπαρξη ακόμη του αγωγού East Med έχει να κάνει και με το συμφέρον των εταιρειών και των μεταξύ τους ανταγωνισμό και όχι με το αιτιολογικό του κ. Amos Hochstein ότι είναι μη βιώσιμος  να γίνει, αφού πρόσφατες επίσημες εκτιμήσεις που κατατέθηκαν στο Ελληνικό κράτος, ανεβάζουν το κόστος κατασκευής του στα 5.2 δις. ευρώ.

Οι ανάγκες της Ε.Ε. κατ’ έτος είναι 40 ΒCM, με αποτέλεσμα αν υπήρχε σήμερα ο East Med θα κάλυπτε τα 20 BCM, άρα μισή ζημιά για τις κοινωνίες της Ε.Ε.  Ως έχει σήμερα η κατάσταση, με την ανυπαρξία του East Med, οι προμηθεύουσες εταιρείες έχουν τεράστια κέρδη, από τα οποία τα περισσότερα ανήκουν στην Ρωσική Gazprom, γι’ αυτό και η δήλωση του κ. Amos Hochstein, είναι σχήμα οξύμωρο, αφού φαίνεται από τα δεδομένα ότι οι ΗΠΑ βοηθούν οικονομικά την Ρωσία.

Και πως λύνεται αυτό;  Θα λυθεί όταν οι χώρες που προσυπόγραψαν για τον East Med, Ισραήλ, Κύπρος, Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Ιταλία, Σερβία, Β. Μακεδονία εντείνουν τις προσπάθειες τους για την ολοκλήρωση του αγωγού το συντομότερο δυνατόν για την ελάφρυνση των κοινωνιών της Ευρώπης από το μεγάλο οικονομικό τίμημα. Υπόψη, ότι το περισσότερο φυσικό αέριο το οποίο προμηθεύεται η Ε.Ε. είναι σε πολύ υψηλές τιμές, καθώς φαίνεται να διαδραματίζει καθοριστικό παράγοντα η μεγάλη απόσταση που διανύει από Ρωσία μέχρι να φθάσει στην Ευρώπη. Σε αντίθεση, με το φυσικό αέριο μέσο του East Med, που θα είναι σε πολύ χαμηλότερες τιμές λόγω των μικρών αποστάσεων που θα διανύει από τα κοιτάσματα της ΝΑ Μεσογειου προς την Ε.Ε.

Αγαπητοί, η Αμερική δεν υπέγραψε καμία συμφωνία για τον East Med.  Εξέδωσε ένα non paper που δεν είναι επίσημο έγγραφο, αλλά θα μπορούσε να ήταν επίσημο, εάν ήταν ξεκάθαρη ότι δεν ικανοποιεί τους δικούς της γεωπολιτικούς-στρατιωτικούς σκοπούς.

Ο East Med εξαρτάται αποκλειστικά από την Ε.Ε. εάν θα πραγματοποιηθεί.  Εκτιμάται όμως ότι, επειδή ο συγκεκριμένος αγωγός στρέφεται εναντίον της Ρωσίας, ίσως σε κάποια στιγμή να τον επαναφέρουν οι ΗΠΑ, αφού για αυτούς η συγκεκριμένη χώρα θεωρείται εχθρός.  Η κατασκευή του αγωγού θα μειώσει την εξάρτηση της Ευρώπης σε φυσικό αέριο από την Ρωσία και πολύ περισσότερο θα την αποδυναμώσει οικονομικά.                                       

Καταληκτικά, η δημοσίευση του non paper των ΗΠΑ αυτήν την χρονική περίοδο, μπορεί και να αποσκοπεί παράλληλα, ώστε να δοθεί πίστωση χρόνου για να διαφανεί που σκοπεύει να κατευθυνθεί τελικα η Τουρκία π.χ. ανατολικά, δυτικά, ή αυτόνομη και στην συνέχεια οι ΗΠΑ να πράξουν ανάλογα, διότι σήμερα στο εσωτερικό της Τουρκίας υπάρχει ρευστό πολιτικό τοπίο και ίσως υπάρξουν διάφορες ουσιαστικές ανακατατάξεις ως προς την διακυβέρνηση της. Μηδενα προ του τελους μακάριζε Το εγγύς μέλλον θα δείξει. 

Πηγή: Φιλελεύθερος