Ο όρος-κλειδί για την κατανόηση της εξωτερικής πολιτικής της Γερμανίας και κυρίως τη στάση της στην Ουκρανική κρίση είναι η “Ostpolitik” (ανατολική πολιτική).

Ο όρος έχει τις ρίζες του στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου και αφορά σε μια στρατηγική με στόχο την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Γερμανίας και Ανατολικού Μπλοκ, υπό το σύνθημα “αλλαγή μέσω της προσέγγισης”. Επί Willy Brandt, η Δυτική Γερμανία ήταν μια δύναμη που αμφισβητούσε στο status-quo, επιδιώκοντας την επανένωσή της με την Ανατολική Γερμανία.

Ωστόσο σήμερα παρατηρείται αλλαγή του γεωπολιτικού πλαισίου και κατ’ επέκταση των γερμανικών επιδιώξεων. Η σημερινή Γερμανία συνιστά μια δύναμη-υπέρμαχο της διατήρησης του status-quo, με τη Ρωσία να διαδραματίζει πλέον το ρόλο του αναθεωρητή.

Κρίσιμη παράμετρος που διευκόλυνε την Ostpolitik είναι το λεγόμενο Osthandel (ανατολικό εμπόριο), το οποίο συνέβαλε στην εντατικοποίηση και συστηματικοποίηση των γερμανορωσικών οικονομικών -και κυρίως ενεργειακών- σχέσεων. Η σημερινή ενεργειακή εξάρτηση της Γερμανίας από τη Ρωσία αποτελεί συνέπεια αυτής της πολιτικής. Αυτό εν πολλοίς εξηγεί γιατί ο Καγκελάριος Σολτς απέφυγε να δηλώσει δημοσίως ότι σε περίπτωση ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, ο αγωγός Nord Stream II θα αποτελέσει παρελθόν. Επιπλέον, η ευθυγράμμιση Κίνας-Ρωσίας αποκλείει το ενδεχόμενο μιας “νέας Οστπολιτίκ” κατευθυνόμενη προς την Άπω Ανατολή, καθώς η εξαγωγική εξάρτηση της Γερμανίας από την Κίνα είναι εξίσου έντονη, όσο και η ενεργειακή από τη Ρωσία.

Σύγκρουση συμφερόντων Γερμανίας και εταίρων της

Οι οικονομικές κυρώσεις έναντι της Ρωσίας είναι ένα από τα βασικά εργαλεία συλλογικής απάντησης που διαθέτει η Δύση σε περίπτωση εισβολής στην Ουκρανία. Τι γίνεται όμως όταν τα συμφέροντα της Γερμανίας συγκρούονται με εκείνα των εταίρων της; Η γενικότερη τάση στον επιχειρηματικό κόσμο της Γερμανίας είναι μια αντίσταση στην εφαρμογή οικονομικών κυρώσεων στη Ρωσία, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την έκκληση του Ρ.Ζέελε -επικεφαλής του Ρωσογερμανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου Εξωτερικού- να διατηρηθούν οπωσδήποτε οι γερμανορωσικές οικονομικές σχέσεις.

Το ενδεχόμενο εφαρμογής του αποκλεισμού της Ρωσίας από το διεθνές σύστημα πληρωμών SWIFT (Κοινότητα για την Παγκόσμια Διατραπεζική Οικονομική Επικοινωνία), σηματοδοτεί την αποσύνδεση της Μόσχας από την παγκόσμια αγορά. Απ’ την άλλη πλευρά, ομάδες συμφερόντων και γενικότερα ο επιχειρηματικός κόσμος της Γερμανίας επιμένουν στο σύνθημα “όχι κυρώσεις”. Κι αυτό διότι ένας αποκλεισμός της Ρωσίας απο το SWIFT ισοδυναμεί με μια ταυτόχρονη παύση πληρωμών μεταξύ ρωσικών και γερμανικών εταιρειών, αλλά και δάνεια που εξυπηρετούνται σε τράπεζες των αντίστοιχων χωρών. Εξίσου σημαντικό είναι και ενδεχόμενο απώλειας ενεργειακών προμηθειών προς τη Γερμανία, με τις πληρωμές να πραγματοποιούνται επίσης μέσω συστήματος SWIFT, γεγονός που θα συνέβαλε σε άνοδο των ήδη υψηλών τιμών στην αγορά καυσίμων, σύμφωνα με το Der Spiegel.

Ο Αγωγός Nord Stream II

Το Ρωσικό φυσικό αέριο διαδραματίζει καίριο ρόλο για την Πράσινη Μετάβαση της Ευρώπης. Συγκεκριμένα, το φυσικό αέριο συνιστά το καύσιμο-γέφυρα για τη Γερμανία κατά τη διαδικασία της ενεργειακής μετάβασης της χώρας από τα ορυκτά καύσιμα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθιστώντας την σημαντικό πελάτη της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Αυτό ισχύει και για άλλες χώρες της Γηραιάς Ηπείρου, όπως η Ιταλία. Φυσικά υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές τόσο για την Ευρώπη γενικότερα -και τη Γερμανία ειδικότερα- όπως η αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τις ΗΠΑ.

Για τη συνέχεια  Liberal