Πυρηνική ενέργεια: Σε λάθος δρόμο ΗΠΑ και κυρίως Ευρώπη 

Της Συντακτικής Ομάδας του Bloomberg Opinion

Μετά τις καταστροφές στο Τσερνόμπιλ το 1986 και στη Φουκουσίμα το 2011, η απομάκρυνση από την πυρηνική ενέργεια φάνταζε συνετή ως κίνηση. Πλέον φαντάζει σαν σοβαρό σφάλμα – και όχι μόνο επειδή το ενεργειακό κόστος παγκοσμίως τυχαίνει να αυξάνεται αυτή την περίοδο.

Τις επόμενες δεκαετίες, μια συντεταγμένη, οικονομικά προσιτή και πολιτικά βιώσιμη μετάβαση σε παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με μηδενικές εκπομπές άνθρακα είναι πιθανό να απαιτήσει έναν πολύ μεγαλύτερο πυρηνικό παραγωγικό “στόλο”.

Σύμφωνα με εύλογες εκτιμήσεις, η πυρηνική ενέργεια είναι περίπου τόσο καθαρή και ασφαλής όσο η αιολική ή η ηλιακή – και πολύ καθαρότερη και ασφαλέστερη από τη βιομάζα, το φυσικό αέριο, το πετρέλαιο ή τον άνθρακα. Όπως κάθε τέτοια τεχνολογία, θέτει φυσικά προκλήσεις, ωστόσο με επαρκή δέσμευση προσπάθειας και πόρων, αυτές μπορούν να ξεπεραστούν. Όσο πιο γρήγορα γίνει κατανοητή αυτή η πραγματικότητα, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες του κόσμου να κερδίσει τον πόλεμο κατά της κλιματικής αλλαγής.

Σε λάθος δρόμο ΗΠΑ και κυρίως Ευρώπη

Οι ΗΠΑ και ειδικά η Ευρώπη δεν επέλεξαν απλώς να επενδύσουν λιγότερα στην κατασκευή νέων πυρηνικών σταθμών. Προώθησαν πρόωρα και ταχύτερα την απόσυρση εγκαταστάσεων που στην πραγματικότητα παρείχαν φθηνή, μη ρυπογόνα ενέργεια.

Καθυστερημένα, ο κόσμος έχει καταλάβει ότι οι προσπάθειες για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου πρέπει να επιταχυνθούν. Ταυτόχρονα, ωστόσο, το κόστος για να γίνει κάτι τέτοιο γίνεται επίσης όλο και πιο ξεκάθαρο. Εάν η μετάβαση σε μηδενικές εκπομπές άνθρακα καταστεί αδικαιολόγητα αποδιοργανωτική για τη ζωή των ανθρώπων ή θεωρηθεί μεγάλη απειλή για το βιοτικό επίπεδό τους, η υποστήριξη για την προσπάθεια αυτή θα μπορούσε να καταρρεύσει. Υπό αυτό το πρίσμα, η απόσυρση πυρηνικών σταθμών νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα ζωής τους αποτελεί κυριολεκτικά τρέλλα.

Οι άμεσες συνέπειες της απομάκρυνσης της Ευρώπης από την πυρηνική ενέργεια αποδεικνύουν την ορθότητα των παραπάνω επιχειρημάτων. Οι τιμές χονδρικής της ενέργειας αυξήθηκαν κατά τέσσερις φορές από την έναρξη της πανδημίας μέχρι σήμερα και τα χειρότερα ενδεχομένως να βρίσκονται μπροστά.

Σημειώστε ότι η Γερμανία ηγείται αυτής της απομάκρυνσης. Η χώρα θα κλείσει τους τελευταίους πυρηνικούς σταθμούς της εντός του 2022. Εκτός από το σοκ του υψηλότερου κόστους, η ξαφνική εξάρτηση της Γερμανίας από φυσικό αέριο το οποίο έρχεται από τη Ρωσία έχει υπονομεύσει τη δυτική συμμαχία και έχει οδηγήσει τη γερμανική κυβέρνηση σε σχεδόν ανοικτά κατευναστική πολιτική έναντι του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, την ώρα που ο τελευταίος απειλεί με πόλεμο κατά της Ουκρανίας.

 Νέα πυρηνική τεχνολογία

Η διατήρηση σε λειτουργία των υφιστάμενων πυρηνικών σταθμών είναι ένα πράγμα – τι γίνεται ωστόσο με την κατασκευή νέων πυρηνικών μονάδων;

Οι σκεπτικιστές λένε ότι οι επενδύσεις σε αιολική και ηλιακή ενέργεια θα την καταστήσουν περιττή. Ίσως, αλλά πρόκειται για στοίχημα το οποίο μπορεί να αποδεχθεί επιτυχημένο, μπορεί όμως και όχι. Για να αποδειχθεί αποδοτικό, η αιολική και η ηλιακή ενέργεια θα πρέπει να συνεχίσουν να γίνονται σταθερά φθηνότερες – και ο κόσμος θα χρειαστεί γι’ αυτό τον σκοπό ριζικά βελτιωμένες τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας.

Δεδομένου του τι διακυβεύεται, θα ήταν λάθος να απορρίψουμε εναλλακτικές λύσεις – όχι μόνο τα πυρηνικά, τα οποία είναι αποδεδειγμένης αποδοτικότητας, αλλά και την τεχνολογία δέσμευση ρύπων άνθρακα και άλλες δυνητικά χρήσιμες τεχνολογίες.

Οι αντίπαλοι της πυρηνικής ενέργειας λένε επίσης ότι θα χρειαστεί πολύς χρόνος προκειμένου οι νέοι πυρηνικοί σταθμοί να κάνουν κάποια ουσιαστική διαφορά στο συνολικό ενεργειακό μείγμα και ότι οι νέοι σταθμοί είναι ακριβοί, δύσκολοι στο να κατασκευαστούν και υποκείμενοι σε ανάγκη μακροχρόνιου σχεδιασμού, καθώς και σε άλλες καθυστερήσεις.

Όλες αυτές οι δυσκολίες είναι πραγματικές, δεδομένου όμως ότι είναι εν μέρει αποτέλεσμα της ακολουθούμενης πολιτικής, μια καλύτερα σχεδιασμένη νέα πολιτική μπορεί να τις αντιμετωπίσει.

Η πυρηνική ενέργεια είναι λιγότερο ακριβή από ό,τι μοιάζει, εάν ληφθεί υπόψη το υψηλό κοινωνικό κόστος του άνθρακα. Όσο περισσότερο οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα σκέφτονται υπό το πρίσμα μιας αποτελεσματικής τιμολόγησης και ιδανικά θα στρέφονται προς έναν εμφατικό φόρο στον άνθρακα, τόσο πιο εύκολο θα είναι να συγκρίνουν το κόστος με έξυπνο τρόπο.

Η αιολική και η ηλιακή ενέργεια, καθώς και οι επενδύσεις στην ενεργειακή αποδοτικότητα μπορεί να είναι ακόμη φθηνότερες – όλες οι παραπάνω χρειάζονται – ωστόσο η παραγωγή αιολικής και ηλιακής ενέργειας έχει ευρύτατη διακύμανση και μεταβλητότητα, ενώ η πυρηνική ενέργεια παρέχει αξιόπιστη ισχύ βασικού φορτίου.

Οι πυρηνικοί σταθμοί είναι δύσκολο να κατασκευαστούν, εν μέρει επειδή η αναγκαστική παρακμή που επιβλήθηκε στον κλάδο έχει προκαλέσει ατροφία των σχετικών δεξιοτήτων και της αντίστοιχης εμπειρίας.

Η “επανάσταση” των SMR

Χρησιμοποιώντας μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες (SMR) – τους οποίους τα κράτη θα μπορούσαν να υποστηρίξουν με φορολογικά και άλλα κίνητρα – περισσότερα από τα εξαρτήματα θα μπορούσαν να κατασκευάζονται σε εργοστασιακές μονάδες και όχι επιτόπου, επιταχύνοντας έτσι την κατασκευή και μειώνοντας το κόστος.

Οι καθυστερήσεις σχεδιασμού, όπως εκφράζονται με τις ατελείωτες νέες γραφειοκρατικές διαδικασίες, αντικατοπτρίζουν τη συναίνεση η οποία διαμορφώθηκε μετά τη Φουκουσίμα ότι η προσθήκη νέων πυρηνικών δυνατοτήτων θα ήταν ανόητη. Εάν αυτή η προκατάληψη είναι λανθασμένη – και γίνει αποδεκτό ότι είναι – οι κανόνες αυτοί μπορούν να αλλάξουν.

Η προκατάληψη κατά της πυρηνικής ενέργειας είναι πράγματι λάθος – και μάλιστα επικίνδυνα λάθος. Η πυρηνική ενέργεια μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση, οι κυβερνήσεις πρέπει να αναγνωρίσουν αυτήν την αλήθεια και να ενεργήσουν επί τη βάσει της.

capital.gr