Το ρητορικό ερώτημα «θέλετε να σωθεί η Αμμόχωστος;», που διατύπωσε ο υπουργός Εξωτερικών, για να επαναφέρει το πακέτο των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, θέτει εκ νέου μια πραγματικότητα. Ότι υπάρχει έλλειψη ιδεών στο Κυπριακό και λίγο-πολύ οι διαχειριστές «βράζουν» στο… ζουμί τους. Τα συγκεκριμένα ΜΟΕ είναι ένα ξαναζεσταμένο φαγητό, το οποίο έχει ξινίσει από τις αλλεπάλληλες «πρωτοβουλίες». Προφανώς και η προσφυγή στα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης επιβεβαιώνει διαχρονικά τις δυσκολίες που υπάρχουν για να προχωρήσουν οι προσπάθειες για επίτευξη συνολικής συμφωνίας. Αλλά αυτό το εγχείρημα όχι μόνο έχει δοκιμαστεί και απέτυχε, αλλά εμπεριέχει και κινδύνους. 

Θα μπορούσε κανείς να ξεκινήσει με το βασικό, το κυρίαρχο ζήτημα, απαντώντας στο εξής ερώτημα: Είναι το Κυπριακό θέμα διαφοράς και ένα ζήτημα έλλειψης εμπιστοσύνης μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων; Όχι. Είναι ένα ζήτημα εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής. Εάν θα μπορούσε να συζητηθεί ένα ΜΟΕ, θα ήταν με τα κατοχικά στρατεύματα και κινήσεις μείωσής τους. Θα ήταν ένα πρώτο βήμα καλής θέλησης. Όπως και η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των εγκλωβισμένων. Ή το σβήσιμο της κατοχικής σημαίας στον Πενταδάκτυλο.

Αλλά τα ΜΟΕ, 48 χρόνια μετά, δεν είναι διέξοδος. Είναι αποτέλεσμα των πολιτικών αδιεξόδων που έχουν οι εμπλεκόμενοι και βολεύει όσους δεν θέλουν να «αγγίξουν» την ουσία του Κυπριακού. Η Λευκωσία θεωρεί πως με τέτοιες κινήσεις θα σταματήσουν οι Τούρκοι την επιβολή τετελεσμένων. Θεωρούν στην ελληνική πλευρά, παρά τα πολλά παθήματα που δεν έγιναν μαθήματα, ότι με την έναρξη συζητήσεων για ΜΟΕ, ενδεχομένως και της εφαρμογής τους, η κατοχική δύναμη θα σταματήσει κάθε παράνομη ενέργειά της. Ψευδαισθήσεις, που έχουν ξαναδοκιμαστεί. Η Τουρκία βολεύεται μόνο και μόνο με τη συζήτησή τους, γιατί κερδίζει χρόνο. Αλλά και στο προτεινόμενο πακέτο, που επαναφέρει η Λευκωσία, έχει δώρα προς την τουρκική πλευρά, που είναι, μεταξύ άλλων, το αεροδρόμιο της Τύμπου. Η λειτουργία ενός αεροδρομίου είναι άμεσα συνδεδεμένη με την άσκηση κυριαρχίας και σε αυτό επενδύει η Άγκυρα. Η τουρκική πλευρά θεωρεί και το απέδειξε πως με τα ΜΟΕ ροκανίζει τον χρόνο. 

Τα ΜΟΕ βολεύουν και τους εταίρους μας στην Ε.Ε., αλλά και τον ΟΗΕ. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι βασικοί παίκτες, κυρίως οι Γερμανοί, ευνοούν ΜΟΕ για να μην συζητούνται κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας. Αλλά και ο ΟΗΕ, μέσω των Τεχνικών Επιτροπών, υποβαθμίζει την ουσία του προβλήματος και προωθεί συζητήσεις μεταξύ «δύο οντοτήτων». 

Μέσα σε αυτές τις συζητήσεις, τις πρωτοβουλίες χάνεται ο στόχος, που είναι η επίτευξη συμφωνίας, εξαφανίζεται και η ουσία του Κυπριακού. Στην ελληνική πλευρά δεν συμφέρουν ούτε ΜΟΕ, ούτε ενδιάμεσες, στρατηγικές συμφωνίες, καθώς υπάρχει πάντα ο κίνδυνος αυτά να είναι και η… λύση. Και η… λύση θα συνιστά ομαλοποίηση της κατοχής. Συνεργασία, δηλαδή, δύο «οντοτήτων». Αν ο στρατηγικός μας στόχος είναι η άρση της κατοχής και της διαίρεσης, αν η πολιτική μας είναι η αποκατάσταση της ενότητας στην εδαφική επικράτεια της Κύπρου και όχι μια λύση με νομιμοποίηση των πλείστων τετελεσμένων, τότε πρέπει να εγκαταλειφθούν πολιτικές που εδραιώνουν τα κατοχικά δεδομένα. Να μην δίνεται η εντύπωση πως στα κατεχόμενα λειτουργεί μια οιονεί κρατική οντότητα. 

Η Τουρκία κατέχει έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας, συστηματικά αμφισβητεί την κυριαρχία της, κάνει γεωτρήσεις στην ΑΟΖ, κάνει έργα στην περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου, προελαύνει στη νεκρή ζώνη και στη Λευκωσία προωθούν ευφάνταστα ΜΟΕ…

Την ώρα κατά την οποία το Κυπριακό βρίσκεται σε παρατεταμένο αδιέξοδο, αυτό που χρειάζεται είναι ένα ταρακούνημα και μια επανεκκίνηση. Χρειάζονται πρωτοβουλίες για την ουσία του ζητήματος και όχι να αναζητούνται τρόποι καλοπιάσματος της κατοχικής Τουρκίας, καθώς αυτό δοκιμάσθηκε και αποδεικνύεται ότι η Άγκυρα αποθρασύνεται. Χρειάζονται διπλωματικές πρωτοβουλίες, που να έχουν έναν στόχο: Την ανάδειξη του πυρήνα του ζητήματος, που είναι η κατοχή. Δεν συζητάμε ΜΟΕ, αλλά ανατροπή των κατοχικών δεδομένων. Αυτό δεν τέθηκε ευθέως σχεδόν ποτέ. Η ελληνική πλευρά εξαρχής σύρθηκε σε ένα δικοινοτικό διάλογο, ως και το πρόβλημα να είναι μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Με αυτή τη διαδικασία όχι μόνο δόθηκε άλλοθι στην κατοχική δύναμη, αλλά εδραιώνεται και μια λογική διαλόγου μεταξύ «δύο οντοτήτων». Όσοι προτάσσουν το γεγονός ότι πέρασαν 48 σχεδόν χρόνια, υπάρχουν αποφάσεις και «δεσμεύσεις», προφανώς δεν βλέπουν κατάφατσα τη διχοτόμηση. Το δίλημμα είναι διχοτόμηση, είτε με συμφωνία είτε όχι ή ανάληψη πρωτοβουλιών και εκστρατειών για ανάδειξη της κατοχής. Η άλλη οδός δοκιμάσθηκε και απέτυχε διά της αναβάθμισης των τουρκικών αξιώσεων και εδραίωσης των κατοχικών δεδομένων. Μένει, έστω και στο παρά πέντε, να γίνει μια προσπάθεια ανατροπής των αδιέξοδων πολιτικών και έναρξης νέων διπλωματικών πρωτοβουλιών για διεκδίκηση του αυτονόητου, της αποκατάστασης της ενότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας, της απελευθέρωσης. Διεκδικούμε! Δεν εγκαταλείπουμε επειδή θεωρούν ότι «δεν μπορούμε».

Φιλελεύθερος