O πόλεμος έρχεται – ένας όχι και τόσο μεγάλος πόλεμος του Βορρά.

Αιφνιδιασμός; Όχι ακριβώς

Εκείνο που πλησιάζει είναι το αντίθετο μιας αιφνιδιαστικής επίθεσης – αν και χωρίς αμφιβολία, όταν συμβεί, ο Μπάιντεν θα επιμείνει ότι, όπως με την μετάλλαξη Όμικρον του κορονοϊού, κανείς δεν θα μπορούσε να το είχε προβλέψει.

Τον Ιούλιο, ο Πούτιν δημοσίευσε ένα εκτενές δοκίμιο, “Σχετικά με την Ιστορική Ενότητα των Ρώσων και των Ουκρανών“, στο οποίο υποστήριξε με ένταση ότι η ανεξαρτησία της Ουκρανίας ήταν μια μη βιώσιμη ιστορική ανωμαλία. Κατέστησε έτσι απολύτως σαφές ότι εξετάζει την κατάληψη της χώρας αυτής με πρότυπο το Anschluss της Αυστρίας το 1938 από πλευράς της ναζιστικής Γερμανίας. Ακόμη και πριν κάνει την εμφάνισή του στη δημόσια σφαίρα το δοκίμιο του Πούτιν, η Ρωσία είχε αναπτύξει περίπου 100.000 στρατιώτες κοντά στα βόρεια, ανατολικά και νότια σύνορα της Ουκρανίας.

Οι ειδήσεις αυτές τις ημέρες μού θυμίζουν δυσάρεστα το έργο του Άγγλου ιστορικού A.J.P. Taylor “Origins of the Second World War”, το οποίο ανιχνεύει τα διπλωματικά βήματα που οδήγησαν από τον κατευνασμό στο ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το 1938 και το 1939.

Επανειλημμένα τον τελευταίο χρόνο, ο Ρώσος πρόεδρος έχει προειδοποιήσει περί “κόκκινων γραμμών” σε σχέση με την ασφάλεια της Ρωσίας, η υπέρβαση των οποίων θα προκαλούσε “ασύμμετρη απάντηση”. Στις 30 Νοεμβρίου, για παράδειγμα, δήλωσε ότι “εάν εμφανιστούν κάποιου είδους συστήματα κρούσης στο έδαφος της Ουκρανίας… θα πρέπει να δημιουργήσουμε κάτι αντίστοιχο σε σχέση με εκείνους που μας απειλούν”.

Στις 17 Δεκεμβρίου, η Ρωσία εξέδωσε άτυπο τελεσίγραφο προς τις ΗΠΑ και τον Οργανισμό του Συμφώνου του Βορείου Ατλαντικού (ΝΑΤΟ), θεμέλιο λίθο της ευρωπαϊκής ασφάλειας από την ίδρυσή του το 1949, δημοσιεύοντας δύο προσχέδια συμφωνιών ασφαλείας, το ένα ως διμερή Συνθήκη ΗΠΑ-Ρωσίας και το άλλο ως πολυμερή Συμφωνία ΝΑΤΟ-Ρωσίας. Τα έγγραφα θέτουν έξι βασικά αιτήματα:

-Το ΝΑΤΟ δεν πρέπει να κάνει δεκτά νέα μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας.
-Οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ δεν πρέπει να αναπτύξουν πυραύλους μικρού ή μέσου βεληνεκούς εντός της εμβέλειας του ρωσικού εδάφους.
-Οι ΗΠΑ δεν πρέπει να τοποθετούν πυρηνικά όπλα στο εξωτερικό.
-Το ΝΑΤΟ δεν πρέπει να αναπτύξει δυνάμεις ή όπλα σε κράτη-μέλη που εντάχθηκαν σε αυτό μετά τη λεγόμενη Ιδρυτική Πράξη Κατανόησης ΝΑΤΟ-Ρωσίας του Μαΐου 1997. Αυτό περιλαμβάνει όλα τα πρώην κράτη του Συμφώνου της Βαρσοβίας, όπως π.χ. την Πολωνία, καθώς και τα πρώην σοβιετικά κράτη της Βαλτικής.
-Το ΝΑΤΟ δεν πρέπει να διεξάγει στρατιωτικές ασκήσεις πάνω από το επίπεδο μιας ταξιαρχίας (3.000 έως 5.000 στρατιώτες) εντός μιας συμφωνημένης ζώνης ασφαλείας.
-Οι ΗΠΑ πρέπει να συμφωνήσουν να μην συνεργάζονται στρατιωτικά με χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.

Αναζωογόνηση

Είναι αλήθεια ότι ορισμένες από τις απαιτήσεις της Ρωσίας ισοδυναμούν με την αναζωογόνηση διακανονισμών ασφαλείας που είχαν υπογράψει στο παρελθόν το ΝΑΤΟ και η Μόσχα. Μια απαγόρευση ανάπτυξης πυραύλων μικρού ή μέσου βεληνεκούς, για παράδειγμα, θα έμοιαζε με την αναβίωση της Συνθήκης για τις Πυρηνικές Δυνάμεις Μέσου Βεληνεκούς, η οποία κατέρρευσε το 2019 μετά τους ισχυρισμούς των ΗΠΑ περί ρωσικών παραβιάσεων.

Μια συμφωνία για τη μη ανάπτυξη δυνάμεων του ΝΑΤΟ σε πρώην κράτη-μέλη του Συμφώνου της Βαρσοβίας θα επαναφέρει την προ 25ετίας Ιδρυτική Πράξη Κατανόησης ΝΑΤΟ-Ρωσίας, την οποία το ΝΑΤΟ πάγωσε εν μέρει μετά την προσάρτηση της ουκρανικής Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014. Το ΝΑΤΟ εξακολουθεί να μην εγκαθιστά μόνιμα στρατεύματα στην Ανατολική Ευρώπη επειδή ποτέ δεν κατήργησε επίσημα τη συγκεκριμένη Πράξη. Τα όρια που προτείνει η Ρωσία στις στρατιωτικές ασκήσεις θυμίζουν ομοίως τη Συνθήκη για τις Συμβατικές Ένοπλες Δυνάμεις στην Ευρώπη, της οποίας την ισχύ ανέστειλε η Μόσχα το 2007.

Για τη συνέχεια CApital