Η Ε.Ε. είναι μία από τις τρεις μεγαλύτερες οικονομίες στον κόσμο αλλά δεν έχει διαμορφώσει συνεκτική εξωτερική και αμυντική πολιτική. Η «ταπείνωση» από Ουάσιγκτον-Μόσχα στην ουκρανική κρίση και ο εκφοβισμός της Λιθουανίας από το Πεκίνο.

Είναι οι Ευρωπαίοι καταδικασμένοι να περάσουν τον 21ο αιώνα δεχόμενοι εκφοβισμούς από εξωτερικές δυνάμεις; Στις Βρυξέλλες, τους αρέσει να υποστηρίζουν ότι η συλλογική ισχύς της Ε.Ε. είναι ο μόνος τρόπος για να σωθεί η γηραιά ήπειρος από αυτή την επαίσχυντη μοίρα.

Παρόλο που καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν μπορεί να αναμετρηθεί με τις ΗΠΑ ή την Κίνα, η Ε.Ε. κατατάσσεται συλλογικά ως μία από τις τρεις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου. Αλλά η ιδέα ότι το οικονομικό βάρος της Ε.Ε. μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε γεωπολιτική ισχύς είναι μια υπόθεση που δεν επιβεβαιώνεται καθόλου από τα γεγονότα.

Η Ε.Ε. οδηγήθηκε στο περιθώριο των εξελίξεων στην ουκρανική κρίση. Εν τω μεταξύ, η Κίνα έχει επιβάλει ανεπίσημες οικονομικές κυρώσεις στη Λιθουανία, μέλος της Ε.Ε. — και οι Βρυξέλλες αγωνίζονται να βρουν την κατάλληλη απάντηση. Αν τα πράγματα εξελιχθούν με άσχημο τρόπο για την Ε.Ε. τις επόμενες εβδομάδες και μήνες, η συζήτηση για μια «γεωπολιτική» Ευρώπη θα ακούγεται όλο και πιο γελοία. Αλλά είναι επίσης πιθανό οι τρέχουσες κρίσεις -ιδίως η λιθουανική πρόκληση- να δώσουν ώθηση στην ικανότητα της Ε.Ε. να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της στην παγκόσμια σκηνή.

Η ουκρανική κρίση απειλεί την ειρήνη στην ευρωπαϊκή ήπειρο, και όπως είναι λογικό κάποιοι αξιωματούχοι της Ε.Ε. νιώθουν ταπεινωμένοι που δεν έλαβαν απευθείας μέρος στις πρόσφατες διαπραγματεύσεις.  Αλλά δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη ότι οι Βρυξέλλες βρέθηκαν στο περιθώριο. Η Ε.Ε. δεν είναι στρατιωτική δύναμη και μπορεί να μην γίνει ποτέ. Και η Ουκρανία δεν είναι μέλος της Ε.Ε.

Η Λιθουανία, αντίθετα, είναι μία από τις 27 χώρες της Ε.Ε. Εμπλέκεται επίσης σε μια εμπορική διαμάχη — και το εμπόριο είναι ένας από τους λίγους τομείς όπου η Ε.Ε. είναι ήδη παγκόσμια υπερδύναμη. Έτσι, οι Ευρωπαίοι έχουν τόσο μια ευκαιρία. όσο και μια υποχρέωση να συνεννοηθούν.

Η κυβέρνηση της Λιθουανίας τιμωρήθηκε από την Κίνα επειδή αναβάθμισε τις σχέσεις της με την Ταϊβάν, ένα αυτοδιοικούμενο δημοκρατικό νησί που το Πεκίνο επιμένει ότι είναι μια εξεγερμένη κινεζική επαρχία. Η Λιθουανία είχε νωρίτερα αποσυρθεί από τους 17+1, μια ομάδα διαπραγμάτευσης που δημιούργησε το Πεκίνο.

Ως απάντηση, το Πεκίνο εφάρμοσε μεθόδους που ο Γκαμπρίλιους Λαντμπέργκις, ο υπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας, συγκρίνει με την «Ισπανική Ιερά Εξέταση» – θέλοντας ίσως να τιμήσει τους Monty Python, ο Λαντμπέργκις πρόσθεσε ότι «κανείς δεν περίμενε» την Ισπανική Ιερά Εξέταση (σ.σ. αναφορά στο ομώνυμο κωμικό σκετς των Monty Python).

Η Κίνα δεν έχει απλώς μπλοκάρει όλο το εμπόριο με τη Λιθουανία. Μπλόκαρε επίσης όλα τα προϊόντα που περιέχουν συστατικά κατασκευασμένα στη Λιθουανία, προκαλώντας τεράστιο πονοκέφαλο στους ξένους επενδυτές στη χώρα.

Το Πεκίνο επέλεξε μια έξυπνη τακτική. Οι Γερμανοί επενδυτές στη Λιθουανία πιστεύεται ότι προτρέπουν την κυβέρνηση να υποχωρήσει, ενώ οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η λιθουανική κοινή γνώμη έχει στραφεί ενάντια στην κυβερνητική πολιτική στην υπόθεση της Ταϊβάν.

Αλλά η πολιτική της Κίνας περιέχει και κινδύνους που το Πεκίνο μπορεί να μην έχει πλήρως υπολογίσει. Βάζοντας στο στόχαστρο την αλυσίδα εφοδιασμού της Ε.Ε., οι Κινέζοι θέλουν να πλήξουν την ακεραιότητα της ευρωπαϊκής ενιαίας αγοράς, η οποία είναι κομβικής σημασίας για την οικονομία και τις στρατηγικές φιλοδοξίες της Ε.Ε. Όπως αναφέρει η Τζάνκα Ερτέλ του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων: «Προσδίδοντας ευρωπαϊκή διάσταση στο πρόβλημα, η Κίνα το έχει μετατρέψει σε δοκιμασία για ολόκληρη την Ε.Ε».

Αυτό δεν είναι απλώς ένα θεωρητικό ζήτημα. Ορισμένοι Ευρωπαίοι φοβούνται ότι η επόμενη χώρα που θα μπει στο στόχαστρο της Κίνας θα είναι η Τσεχία, της οποίας η κυβέρνηση και οι πολιτικοί ήταν επίσης φιλικοί προς την Ταϊβάν. Τα τσεχικά εργοστάσια διαδραματίζουν κομβικό ρόλο στην αλυσίδα εφοδιασμού της ΕΕ, επομένως η στόχευση εξαρτημάτων τσεχικής κατασκευής θα μπορούσε να δημιουργήσει όλεθρο στην ενιαία αγορά.

Ορισμένοι ευρωπαίοι πολιτικοί έχουν εκφράσει παράπονα κεκλεισμένων των θυρών που οι Λιθουανοί ενήργησαν χωρίς να συμβουλευτούν την υπόλοιπη ΕΕ. Αλλά οι Λιθουανοί δεν έχουν παραβιάσει την πολιτική της Ε.Ε. για την «μία Κίνα». Και η υποστήριξη της δημοκρατίας και η προστασία των μικρών εθνών υποτίθεται ότι είναι θεμελιώδεις ευρωπαϊκές αξίες.

Για τη συνέχεια Euro2Day