Συγκλονιστικό ντοκουμέντο | Η επιστροφή στο Μελί προσφύγων Α’ γενιάς, 61 χρόνια μετά την Μικρασιατική καταστροφή

Το ντοκουμέντο δημοσίευσε στις 5 Δεκεμβρίου 2020 ο δημοσιογράφος Χρήστος Κωνσταντινίδης σε συνεργασία με τον πρόεδρο του μικρασιατικού συλλόγου “Ρίζες” Χαλανδρίου, Νίκου Καραμπουρνιώτη, ο οποίος το εξασφάλισε προς δημοσίευση ύστερα από συντονισμένες προσπάθειες.

Συντονιστείτε στο κανάλι του Σάββα Καλεντερίδη στο Youtube:

Το σημείωμα

Ο δημοσιογράφος αναφέρει στο σημείωμα που συνόδευε την ανάρτησή του για το συγκλονιστικό ντοκουμέντο:

Πάνω από 37 χρόνια φυλασσόταν σαν κόρη οφθαλμών στα αρχεία του Προοδευτικός και Πολιτιστικός Σύλλογος Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος . Ο λόγος για το βίντεο της επιστροφής των Μελιωτών στα πατρογονικά τους εδάφη, τα οποία άφησαν μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την υπογραφή της ανταλλαγής πληθυσμών.

Η ήρθε ώρα και η στιγμή όμως να δει το φως της δημοσιότητας. Με προτροπή του ΡΙΖΕΣ (Σύνδεσμος Μικρασιατών Κωνσταντινουπολιτών) Χαλανδρίου οι μνήμες ζωντανεύουν. Το ταξίδι ξεκινά από την παράθεση παλιών φωτογραφιών. Ο αφηγητής Μανώλης Βαγιανός συγκινεί με τα λόγια του στο οδοιπορικό που καταγράφηκε μέσα από την κάμερα του Δάνου Μιχαήλογλου.

«Παρασκευή 12 Αυγούστου 1983! Μετά από 61 χρόνια νοσταλγίας και μνήμης η κρυφή ελπίδα για προσκύνημα στα άγια χώματα του Μελιού παίρνει σάρκα και οστά.

Μελιώτες ξεκίνησαν να πάνε για ευλαβικό προσκύνημα στα άγια χώματα της πατρίδας τους. Στα ιερά και στους τάφους των προγόνων μας. Εκεί που για 3000 χρόνια έζησε και μεγαλούργησε το αθάνατο ιωνικό πνεύμα», αναφέρει μεταξύ άλλων επισημαίνοντας, ότι το ταξίδι αυτό ξεκίνησε με τις ευχές των προγόνων που γεννήθηκαν εκεί και αναπαύονται στην Ελλάδα με τη νοσταλγία του γυρισμού.

Συγκίνηση και ρίγος διαπερνά τα σώματα των επισκεπτών κατά την επιστροφή. Τραγουδούν τραγούδια του τόπου τους. Γέροι και νεώτεροι δένουν τα χέρια τους, σχηματίζουν κύκλους και χορεύουν. Ανάμεσα τους 9 πρόσφυγες πρώτης γενιάς, οι οποίοι αντίκρισαν τα ερείπια των σπιτιών τους και υλοποίησαν την υπόσχεση της επιστροφής στην πατρίδα τους.

Στο Μελί ταξίδεψαν τότε οι:

Μαρκέλλα Καλλιπόζη (Μελί 1901)
Καλλιόπη Μονιού (Μελί 1904)
Ευτυχία Σβίγγου
Μαρούκα Σβίγγου (Μελί 1910)
Καλλιόπη Γιαλλούρη
Χρυσή Πασσαλή

Δημήτρης Μονιός (Μελί 1904)
Θοδωρής Καλαϊτζής (Μελί 1906)
Κωστής Πασσαλής (Μελί 1906)
Μιχάλης Πιππής (Μελί 1907)
Κωστής Γιαλλούρης (Μελί 1915)
Αδελφοί Πλατουνάρη (Μελί)

Ευφροσύνη Μιχαήλογλου
Κατερίνα Βαγιανού

Μανώλης Βαγιανός
Γιώργος Πασσαλής
Δημήτρης Πασσαλής
Δάνος Μιχαήλογλου

Ευχαριστώ τον Νίκο Καραμπουρνιώτη για την εμπιστοσύνη που έδειξε στο πρόσωπό μου για τη δημοσίευση του υλικού.

Λίγα λόγια για το Μελί

Το Μελί, ήταν μια σπουδαία κωμόπολη 5.000 κατοίκων κατά τη Μικρασιατική καταστροφή του 1922. Οι κάτοικοί της ήταν εξολοκλήρου Ελληνόφωνοι, σε αντίθεση με αρκετά χωριά της ευρύτερης περιοχής των Καραπούρνων, που είχαν μεικτούς πληθυσμούς. Η επαρχία Καραπούρνων υπαγόταν διοικητικά στη Σμύρνη και το γλωσσικό ιδίωμα της περιοχής μοιάζει κυρίως με τα ιδιώματα της Χίου, των Οινουσσών, της Δωδεκανήσου, της δυτικής Καππαδοκίας.

To Μελί βρίσκεται στην χερσόνησο της Ερυθραίας, ακριβώς απέναντι από τις Οινούσσες ανατολικά της Χίου και δυτικά της Σμύρνης. Από την Αθήνα μπορεί κανείς να φτάσει με καράβι ή αεροπλάνο μέχρι τη Χίο κι έπειτα να επιβιβαστεί στα μικρά καραβάκια που φτάνουν ως τον Τσεσμέ. Ο σημερινός Τσεσμές (η ελληνική Κρήνη) είναι μια πανέμορφη πόλη εκατό χιλιάδων κατοίκων, τόπος παραθερισμού κυρίως για τους Σμυρνιούς, αφού η πόλη τους απέχει 77 χιλιόμετρα.

Το Μελί σήμερα

Σήμερα στο νότιο τμήμα της πόλης των Μεγάρων βρίσκεται η μικρασιατική συνοικία Μελί. Ιδρύθηκε το 1923 από πρόσφυγες που προέρχονταν από την ομώνυμη κωμόπολη. Η σημερινή συνοικία κατοικείται από 2000 περίπου απογόνους των προσφύγων οι όποιοι έχουν αναπτύξει ένα σημαντικό βιοτικό επίπεδο προσαρμοσμένο στη ζωή της πόλης των Μεγάρων, διατηρώντας τα ιδιαίτερα πολιτισμικά χαρακτηριστικά τους. Οι συνθήκες εγκατάστασης των προσφύγων ήταν παρά πολύ δύσκολες στη νέα πατρίδα. Είχαν πάντοτε στο μυαλό τους τρεις βασικές προτεραιότητες που έφεραν μαζί τους: να επιβιώσουν οι οικογένειες τους, να μορφωθούν τα παιδιά τους και να σώσουν την παράδοση και τον πολιτισμό τους