Πόσο πιθανό είναι να πραγματοποιηθούν τελικά οι εκλογές στην πολύπαθη Λιβύη;

Μετά από πολλές ημέρες αβεβαιότητας, οι αρχές της Λιβύης ανέβαλαν τις προεδρικές εκλογές, μόλις 48 ώρες πριν αυτές ξεκινήσουν στις 24 Δεκεμβρίου. Φαίνεται απίθανο να εγκριθεί μια νέα ημερομηνία τον Ιανουάριο, αφήνοντας τη χώρα παραλυμένη από τις εντάσεις μεταξύ των αντίπαλων ομάδων που διαφωνούν ως προς τον εκλογικό νόμο.

Λίγοι θα εκπλαγούν που οι προεδρικές εκλογές της Λιβύης αναβλήθηκαν δύο ημέρες πριν από τη διεξαγωγή τους. Ωστόσο, καθώς το χρονοδιάγραμμα για τη διοργάνωση της ψηφοφορίας γινόταν όλο και πιο μη ρεαλιστικό, οι αρχές έδειχναν απρόθυμες να επιβεβαιώσουν την είδηση. Το μπαλάκι αφέθηκε στην Ύπατη Εθνική Εκλογική Επιτροπή (HNEC) της χώρας να “προτείνει” στις 22 Δεκεμβρίου να αναβληθεί η ψηφοφορία για ένα μήνα έως τις 24 Ιανουαρίου. Παρά την πρόταση αυτή που έρχεται “μετά από διαβούλευση” με το κοινοβούλιο, το τελευταίο δεν έχει ακόμη επιβεβαιώσει τη νέα ημερομηνία.

Το Κοινοβούλιο και η… ευθύνη

Σε ανακοίνωσή του, το HNEC αποστασιοποιήθηκε από καθυστερήσεις που έχουν συσσωρευτεί τους προηγούμενους μήνες, όπως η επ’ αόριστον αναβολή της δημοσιοποίησης της επίσημης λίστας υποψηφίων στις 11 Δεκεμβρίου. Αντίθετα, κατηγόρησε “περιστάσεις εκτός του ελέγχου των αρμοδίων της διαδικασίας”. Προέτρεψε επίσης το κοινοβούλιο να αναλάβει την ευθύνη, ζητώντας του να υιοθετήσει “τα απαραίτητα μέτρα για την άρση των περιορισμών από την εκλογική διαδικασία”, συμπεριλαμβανομένης της αντιμετώπισης της “ανεπαρκούς εκλογικής νομοθεσίας”.

Νωρίτερα το ίδιο πρωί, μια κοινοβουλευτική επιτροπή επιφορτισμένη με την επίβλεψη των εκλογών έδωσε μια σύντομη αναγνώριση της “αδυναμίας” να ανοίξουν τα εκλογικά τμήματα την προγραμματισμένη ημερομηνία, χωρίς να δώσει περισσότερες πληροφορίες.

“Το ζήτημα της αναβολής έχει γίνει μια καυτή πατάτα που κάθε πλευρά προσπαθεί να πετάξει στην άλλη, είτε αυτό είναι το κοινοβούλιο είτε το HNEC”, δήλωσε ο πολιτικός σχολιαστής Φαϊσάλ Μπουράικα στο αραβικό κανάλι του FRANCE 24.

Στο επίκεντρο πολλών διαφωνιών βρίσκεται ο εκλογικός νόμος της Λιβύης που υποτίθεται ότι καθορίζει τους κανόνες για την ιστορική προεδρική εκλογική διαδικασία, αλλά αντ’ αυτού έχει γίνει αιτία για την καθυστέρηση των εκλογών. Αντί να ψηφιστεί από τους βουλευτές, ο νέος νόμος εγκρίθηκε απευθείας από τον επικεφαλής του κοινοβουλίου, Αγκίλα Σάλεχ, με ορισμένους να λένε ότι ευνοεί άδικα τον σύμμαχο του Σάλεχ, τον υποψήφιο για την προεδρική θέση, στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ που ελέγχει την ανατολική και μέρος της νότιας Λιβύης.

“Το ίδιο το κοινοβούλιο υπέσκαψε τις προεργασίες της διαδικασίας εγκρίνοντας εκλογικούς νόμους χωρίς καμία συζήτηση”, είπε ο Μπουράικα. “Γι’ αυτό το HNEC έριξε το μπαλάκι στην πλευρά του κοινοβουλίου αναφέροντας περιορισμούς στην εκλογική διαδικασία που μόνο το κοινοβούλιο μπορεί να επιλύσει”.

Είναι πιθανή η ημερομηνία εκλογών του Ιανουαρίου;

Εν τω μεταξύ, οι μακροχρόνιες διαφωνίες μεταξύ της ανατολικής και της δυτικής χώρας είναι παγιωμένες σε σημείο που κάθε πλευρά ενδέχεται να απορρίψει τα αποτελέσματα εκλογών και δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι θα αποδεχτεί το αποτέλεσμα εάν ανακοινωθεί νέα ημερομηνία εκλογών τον Ιανουάριο.

“Το τρέχον κλίμα δεν ευνοεί τη διεξαγωγή εκλογών αυτού του είδους και οι κύριοι υποψήφιοι δεν φαίνονται έτοιμοι να συμμετάσχουν σε μια ψηφοφορία με σοβαρό και δίκαιο τρόπο”, δήλωσε ο Χαφέντ αλ-Γκουέλ, δήλωσε, μιλώντας στο France24, o ειδικός επί της Λιβύης και ερευνητής στο Ινστιτούτο Εξωτερικής Πολιτικής (FPI) του Πανεπιστημίου Johns Hopkins της Βαλτιμόρης.

Ούτε οι πολωμένοι υποψήφιοι βοηθούν τα πράγματα. Μαζί με τον Χαλίφα Χαφτάρ και τον προσωρινό πρωθυπουργό Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπέιμπα, ένας από τους δεκάδες πιθανούς υποψηφίους είναι ο Σαΐφ αλ-Ισλάμ Καντάφι, γιος του πρώην δικτάτορα Μουαμάρ Καντάφι, ο οποίος καταζητείται από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ICC) για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Ο Φαϊσάλ Μπουράικα λέει ότι θα χρειαστούν περισσότερες από μερικές εβδομάδες για να επιλυθούν αυτά τα ζητήματα, ειδικά καθώς η προσωρινή κυβέρνηση θα χάσει την εντολή της στις 24 Δεκεμβρίου – όταν επρόκειτο να διεξαχθούν οι προεδρικές εκλογές. “Μπορούμε να περιμένουμε ότι το κοινοβούλιο θα αναβάλει τις εκλογές για μετά τις 24 Ιανουαρίου, επειδή υπάρχει το ζήτημα, στα παρασκήνια, του σχηματισμού νέας κυβέρνησης και νέου προεδρικού συμβουλίου για τους επόμενους έξι μήνες έως ένα χρόνο”.

Αυτό σημαίνει συνέχιση της μακράς πολιτικής διαδικασίας προς την αυτοδιοίκηση, την οποία εποπτεύει ο ΟΗΕ από τότε που κηρύχθηκε κατάπαυση του πυρός στη Λιβύη πριν από 12 μήνες, μετά από μια δεκαετία μαχών μετά τον θάνατο του Μουαμάρ Καντάφι το 2011.

Καθώς η πολιτική αβεβαιότητα συνεχίζεται, ένοπλες πολιτοφυλακές αναπτύχθηκαν στην Τρίπολη στις 21 Δεκεμβρίου, προκαλώντας φόβους ότι οι εντάσεις για τις εκλογές μπορεί να πυροδοτήσουν την επιστροφή στη βία.

Εν τω μεταξύ, η προοπτική ενός τερματισμού της αστάθειας μοιάζει ολοένα και περισσότερο σαν ένα όνειρο απατηλό για τους πιθανούς ψηφοφόρους και για τα μέλη της διεθνούς κοινότητας που ήλπιζαν ότι οι εκλογές θα διεξαχθούν στις 24 Δεκεμβρίου όπως είχε προγραμματιστεί.

Υπό αυτές τις συνθήκες, είπε ο Μπουράικα, “πέρα από την καθυστέρηση των εκλογών, πρέπει να σκεφτούμε τους Λίβυους και τα 2,5 εκατομμύρια ψηφοφόρους που ήταν έτοιμοι να συμμετάσχουν στις 24 Δεκεμβρίου, που θα ήταν μια ιστορική ημέρα. Πρέπει να είναι πολύ απογοητευμένοι”.

Πέτρος Κράνιας

capital.gr