Αναμφίβολα η ενέργεια αποτελεί το βασικότερο συστατικό μιας οικονομίας και του  σύγχρονου τρόπου ζωής.

Νοικοκυριά, παραγωγικές μονάδες, χρηματιστήρια, πιστωτικές κάρτες, κοινωνικά δίκτυα, μέσα ενημέρωσης, κρυπτονομίσματα, θα κατέρρεαν εντός δευτερολέπτων αν έπεφτε το δίκτυο ηλεκτρισμού για μερικές μέρες ή αν λόγω στενότητας πόρων αναγκαστεί να λειτουργεί εκ περιτροπής για μερικές ώρες για κάθε περιοχή της εθνικής επικράτειας. Αντίστοιχες συνέπειες θα έχουμε αν διακοπεί η τροφοδοσία της χώρας με πετρέλαιο και φυσικό αέριο.

Κάτι ανάλογο ισχύει και γι’ αυτό που ονομάζουμε εθνική κυριαρχία και βαθμό οικονομικής και πολιτικής ανεξαρτησίας μιας χώρας. Όπως ελέγχει τις ενεργειακές στρόφιγγες ή τους διακόπτες του δικτύου επί της ουσίας ελέγχει τη χώρα.

Βέβαιο είναι επίσης πως ο λιγνίτης σαν βασική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας έχει εξαντλήσει τα περιθώρια της ζωής  του. Όχι γιατί εξαντλήθηκαν τα αποθέματα αλλά επειδή άλλαξαν οι συνθήκες.

Όλες οι πολιτισμένες χώρες σχεδιάζουν μέχρι το 2060 να έχουν απεξαρτηθεί από τα ορυκτά καύσιμα. Ο λιγνίτης ως ημιτελής μορφή ωρίμανσης λιθάνθρακα είναι λιγότερο αποδοτικός και περισσότερο ρυπογόνος κατά συνέπεια ήδη είναι ασύμφορος εκτός ίσως ακραίων καταστάσεων μιας ενεργειακής κρίσης ή ενός πολέμου.

Βέβαιο είναι επίσης πως η ενέργεια που παράγεται από ΑΠΕ δεν εξαρτάται καθόλου από τις εισαγωγές πρώτων υλών αλλά χρειάζονται τεράστιες επενδύσεις προκειμένου να εξασφαλιστεί η σταθερή λειτουργία ενός εθνικού ή ευρωπαϊκού δικτύου.

Ο συνδυασμός αιολικών και φωτοβολταϊκών πάρκων με αντλησιοταμιευτήρες (μικρά υδροηλεκτρικά που γεμίζουν όταν φυσάει ή έχει ήλιο και αδειάζουν όταν επιτάσσει η ζήτηση) είναι προφανώς μια αποτελεσματική διέξοδος, αλλά δεν υπάρχει καμιά μελέτη που να καταδεικνύει το μέγεθος των επενδύσεων που απαιτούνται και κατά συνέπεια και το κόστος της ενέργειας στον τελικό καταναλωτή.

Αν κάτι είναι βέβαιο αυτή τη στιγμή είναι πως οι ΑΠΕ θα αποτελέσουν τον βασικό κορμό του ενεργειακού μείγματος του ορατού μέλλοντος. Το αβέβαιο είναι αν μπορούν να καλύψουν κατά 100% τις ανάγκες και μετά το τέλος της ενεργειακής μετάβασης.

Η τρέχουσα κρίση καταδεικνύει το μέγεθος του λάθους της Ε.Ε. να επιλέξει το φυσικό αέριο σαν κορμό πάνω στον οποίο θα στηριχτεί η ενεργειακή μετάβαση. Το φυσικό αέριο είναι μια πηγή που κατά κύριο λόγο εισάγεται, με τις σχεδόν  μισές ανάγκες της Ε.Ε. να καλύπτονται από τη Ρωσία με την οποία οι γεωπολιτικές προστριβές πολλαπλασιάζονται.

Είναι προφανές πως η Ε.Ε. θα υποχρεωθεί από τις περιστάσεις να αναθεωρήσει τη στάση της επιλέγοντας μεγαλύτερη διασπορά της εξάρτησης από τις εισαγωγές ενεργειακών πηγών τόσο κατά την περίοδο μετάβασης όσο και μετά.

Τον δρόμο τον δείχνει ο Ερντογάν…

Το ίδιο θα αναγκαστεί να κάνει και η Ελλάδα που είναι μια χώρα των συνόρων σε μια περιοχή με έντονες γεωπολιτικές τριβές.

Δυστυχώς τον δρόμο τον δείχνει ο Ερντογάν που ηγείται αυταρχικά μιας ισχυρής χώρας που έχει βλέψεις σε βάρος της Ελλάδας. Στο μοναδικό σημείο που η Τουρκία μοιάζει με την Ελλάδα είναι η ασφυκτική ενεργειακή εξάρτηση από εισαγωγές.

Η Τουρκία  όμως φαίνεται πως αποφάσισε από νωρίς τη διασπορά των ενεργειακών πηγών με τη στροφή και στην πυρηνική ενέργεια.

Ο Ερντογάν χαρακτηρίζει τους αντιπάλους των σχεδίων του για διασπορά της ενεργειακής εξάρτησης εχθρούς της ανεξαρτησίας της χώρας.  Το άρθρο του Κ. Ράπτη στο Capital περιγράφει με σαφήνεια το τι συμβαίνει:

“Ο ισχυρός άνδρας της Άγκυρας εμφανίστηκε θερμός θιασώτης της πυρηνικής ενέργειας, χαρακτηρίζοντας μάλιστα κάθε αντιτιθέμενο ως αντίπαλο της ευημερίας και ανεξαρτησίας της Τουρκίας και υπενθυμίζοντας ότι αυτήν τη στιγμή λειτουργούν συνολικά 443 πυρηνικοί σταθμοί σε περισσότερες από 30 χώρες. Επιπλέον, ο Ταγίπ Ερντογάν εμφάνισε το πυρηνικό ενεργειακό πρόγραμμα της χώρας του ως τη συμβολή της στο διεθνές ζητούμενο της καταπολέμησης της κλιματικής μεταβολής (παράλληλα προς την εξασφάλιση, μέχρι το 2027, 10.000 ΜW από ηλιακή και αιολική ενέργεια, όπως είναι ο επίσημος στόχος).

Το Ακκουγιού δεν είναι αρκετό. Αμέσως μετά την ολοκλήρωση του πρώτου της πυρηνικού σταθμού, η Τουρκία πρόκειται να στραφεί στη δημιουργία δεύτερου και τρίτου. Αυτό εξήγγειλε την Τετάρτη ο Τούρκος πρόεδρος, Ταγίπ Ερντογάν, σε ομιλία του κατά τα εγκαίνια του νέου κτιρίου της ρυθμιστικής αρχής ενέργειας της χώρας του.

Για τη συνέχεια Capital

Σχόλιο του αναγνώστη Stirlitz

Στην επιδίωξη του πυρηνικού οράματος που έχει για την Τουρκία, ο Ερντογάν έχει πάρει απίστευτα ρίσκα και έχει κάνει πολύ παράτολμα βήματα. Για να υπερασπιστεί το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας του αγόρασε τους ρωσικούς πυραύλους S-400, διατάραξε τις σχέσεις του με τις ΗΠΑ και θυσίασε την απόκτηση των μαχητικών αεροσκαφών F-35. Ας μην έχουμε καμία αμφιβολία ότι απώτερος στόχος του δεν είναι μόνο η ενεργειακή απεξάρτηση της Τουρκίας αλλά και η απόκτηση πυρηνικών όπλων που θα την καταστήσει και στρατηγικά ανεξάρτητη περιφερειακή Δύναμη. Η μόνη χώρα που μπορεί να ψαλιδίσει αποφασιστικά τις τουρκικές πυρηνικές φιλοδοξίες είναι το Ισραήλ το οποίο παραδοσιακά δεν ανέχεται καμία αμφισβήτηση του πυρηνικού μονοπωλίου του στην ευρύτερη γειτονιά του, αλλά δεν είναι σίγουρο το αν, πότε και πώς θα ενεργήσει σχετικά.

Ο Ερντογάν δεν δείχνει τον δρόμο της ενεργειακής απεξάρτησης μόνο μέσω της αξιοποίησης της πυρηνικής ενέργειας, κάτι που για την Ελλάδα αποτελεί ταμπού και ανάθεμα εδώ και δεκαετίες (ο μοναδικός ερευνητικός πυρηνικός αντιδραστήρας της χώρας έχει τεθεί σε κατάσταση παρατεταμένης διακοπής λειτουργίας εδώ και 21 χρόνια). Τον δείχνει και με την επιμονή του να υφαρπάξει τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, τα οποία η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν κάνει απολύτως τίποτα για να υπερασπιστεί, και περιορίζεται στο να εφευρίσκει γελοία επιχειρήματα για να δικαιολογήσει την παθητική της στάση. Οι ανακοινώσεις του τύπου «δεν τσιμπάμε στις τουρκικές προκλήσεις», «οι διαφορές μεταξύ των κρατών δεν λύνονται με τα όπλα στον 21ο αιώνα», «διευρύνουμε τις διεθνείς συμμαχίες μας» και άλλες παρόμοιες αρλούμπες, δεν φέρνουν κανένα αποτέλεσμα τη στιγμή που η στρατιωτική αποτροπή μας έχει ολοφάνερα καταρρεύσει και οι Τούρκοι έχουν καταλάβει ότι μας λείπει η πολιτική βούληση να υπερασπιστούμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.

Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια αυτή τη στιγμή πόσο θα διαρκέσει η ενεργειακή κρίση που είναι προ των πυλών. Ειδικά η Ελλάδα όμως δεν δικαιολογείται να είναι στριμωγμένη διότι έχει δικό της ενεργειακό πλούτο, και μάλιστα δυνητικά κοιτάσματα φυσικού αερίου στην υφαλοκρηπίδα της τόσο πλούσια που μπορούν να αλλάξουν το ενεργειακό τοπίο στην Ευρώπη. Ο ομότιμος καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης και ερευνητής της Γεωλογικής Υπηρεσίας του Καναδά, Αντώνης Φώσκολος, έχει δηλώσει πως τα αποθέματα φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου ανέρχονται σε 60 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, δηλαδή περίπου διπλάσια από εκείνα ολόκληρης της Ρωσίας! Σύμφωνα με τον καθηγητή το μεγαλύτερο μέρος από αυτά τα αποθέματα το έχει η Κρήτη, και επιπλέον έχουμε και περίπου 100 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρέλαιο – ποσότητα ικανή να καλύψει τις ελληνικές ανάγκες για 685 χρόνια και τις παγκόσμιες ανάγκες για 3 χρόνια! «Είμαστε ισοδύναμοι με τον Περσικό Κόλπο απλώς δεν το έχουμε καταλάβει. Οι γεωλόγοι το ξέρουν, και οι εταιρείες δεν είναι χαζές… Η Ελλάδα μπορεί, αν θέλει ο πρωθυπουργός, να σώσει ενεργειακά την Ευρώπη και να μπούμε στον δεύτερο αιώνα του Περικλή». 

Ωστόσο η ελληνική πολιτική ηγεσία δεν χάνει ευκαιρία να επαναλαμβάνει ότι δεν ενδιαφέρεται για την εξόρυξη υδρογονανθράκων, και μάλιστα πρόσφατα ο Μητσοτάκης αντί να προτείνει στους εταίρους μας της ΕΕ την εκμετάλλευση των ελληνικών κοιτασμάτων φυσικού αερίου πρότεινε να αξιοποιηθούν εκείνα της… Αιγύπτου! Επομένως δεν μας φταίει κανένας Ερντογάν αν εμείς έχουμε αποφασίσει να αυτοκτονήσουμε ενεργειακά και τρέφουμε αυταπάτες ότι θα μας σώσουν οι ανεμογεννήτριες και τα ηλιακά πάνελ. Ο κάθε Ερντογάν κοιτάζει το δικό του συμφέρον, και καλά κάνει. Εμείς πότε θα κοιτάξουμε το δικό μας συμφέρον και πότε θα σοβαρευτούμε επιτέλους;

Stirlitz