Νέα δεδομένα εισάγει η επικράτηση των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν σε ό,τι αφορά τον κίνδυνο τρομοκρατικών χτυπημάτων στο μέλλον. Τα παρακλάδια της Αλ Κάιντα και ο ανταγωνισμός με το ΙSIS. Ποια είναι η στάση των ΗΠΑ και της Δύσης.

Η ανακατάληψη του Αφγανιστάν από τους Ταλιμπάν, η οποία συνέβη λίγες ημέρες πριν την 20ή επέτειο της 11ης Σεπτεμβρίου στις ΗΠΑ, εγείρει σημαντικά ερωτήματα σε ό,τι αφορά το μέλλον της τζιχαντιστικής τρομοκρατίας. 

To τρέχον διεθνές τζιχαντιστικό τοπίο είναι διχασμένο, με ομάδες που πρόσκεινται στην Αλ Κάιντα να ανταγωνίζονται και σε κάποιες περιπτώσεις να συγκρούονται με ομάδες που πρόσκεινται στο Ισλαμικό Κράτος. Και πέρα από αυτούς τους δύο κύριους αντίζηλους για την ηγεσία της διεθνούς τζιχαντιστικής τρομοκρατίας, μια σειρά μικρότερων, πιο τοπικά εστιασμένων ομάδων εξακολουθούν να αποτελούν μόνιμη απειλή, ειδικά από τη στιγμή που τόσο η Αλ Κάιντα όσο και το Ισλαμικό Κράτος επιδιώκουν να τις προσεταιριστούν για να τις εντάξουν στο διεθνές τους δίκτυο.

Βραχυπρόθεσμα, η νίκη των Ταλιμπάν θα προσφέρει μια σημαντική νίκη προπαγάνδας για τις διεθνείς τζιχαντιστικές ομάδες, με την Αλ Κάιντα και τα παρακλάδια της να έχουν πλεονέκτημα λόγω των ιστορικών δεσμών με τους Ταλιμπάν. Η Αλ Κάιντα θα εκμεταλλευτεί την ευκαιρία, ώστε να οικοδομήσει τις υποδομές που στηρίζουν τις βίαιες δραστηριότητές της. Αυτές περιλαμβάνουν τη στρατολόγηση, τις επικοινωνίες και την εκπαίδευση. Ομοίως, η Δύση θα συνεχίσει να απειλείται από άτομα και μικρούς πυρήνες που εμπνέονται από παρακλάδια της Αλ Κάιντα στη Σομαλία, στην Υεμένη και στο Σαχέλ, δεδομένης της μεγαλύτερης διείσδυσης της προπαγάνδας τους.

Στη Δύση και σε χώρες με πιο ικανές δυνάμεις ασφαλείας, οι επιθέσεις θα είναι περιορισμένες σε εύρος, με τη χρήση αυτοκινήτων, μαχαιριών ή πυροβόλων όπλων, ενώ οι επιθέσεις με αυτοσχέδια εκρηκτικά παραμένουν μια μακρινή απειλή. Εν τω μεταξύ, στις χώρες όπου οι δυνάμεις ασφαλείας είναι λιγότερο ικανές, είναι πιθανές πιο εκλεπτυσμένες και φονικές επιθέσεις, ειδικά σε μέρη όπου οι τζιχαντιστικές ομάδες έχουν σημαντική παρουσία.

To μακροπρόθεσμο outlook όσον αφορά τον διεθνή τζιχαντισμό είναι λιγότερο βέβαιο, αλλά αν οι Ταλιμπάν συνεχίσουν να υπογραμμίζουν την ιδεολογική τους αξιοπιστία και δεν πάρουν σαφείς αποστάσεις από την Αλ Κάιντα, η τελευταία θα είναι πιθανότατα σε θέση να αναβαθμίσει τις ικανότητές της, χρησιμοποιώντας τον μεγάλο αριθμό έμπειρων ξένων μαχητών στο Αφγανιστάν. Αυτό θα την καταστήσει εκ νέου απειλητική για τα καθεστώτα στην περιοχή γύρω από το Αφγανιστάν και πέρα από αυτήν. Αντιθέτως, η καταστολή των τζιχαντιστικών ομάδων από τους Ταλιμπάν θα ευνοήσει το τοπικό παρακλάδι του Ισλαμικού Κράτους και άλλες ομάδες που πρόσκεινται στο Ισλαμικό Κράτος για να προσελκύσει νέα μέλη και θα αποτελέσει μια σημαντική εσωτερική απειλή για τους Ταλιμπάν και την ευρύτερη περιοχή.

H Αλ Κάιντα στο Αφγανιστάν

H Γενική Διοίκηση της Αλ Κάιντα εξέδωσε στις 31 Αυγούστου ανακοίνωση με την οποία επαινούσε τη νίκη των Ταλιμπάν, ιδίως αφότου αρκετά από τα παρακλάδια της -μεταξύ των οποίων η Αλ Κάιντα με έδρα την Υεμένη στην Αραβική Χερσόνησο, τη Σαμπάαμπ με έδρα τη Σομαλία και τη βορειοαφρικανική Αλ Κάιντα με έδρα την Αραβική Χερσόνησο- το είχαν κάνει ήδη για να προπαγανδίσουν τη νίκη των Ταλιμπάν. Η ανακοίνωση της Αλ Κάιντα ήρθε τη στιγμή που οι επιχειρήσεις της στο Αφγανιστάν έχουν σχεδόν εξαλειφθεί. Λιγότερα από 1.000 μέλη υπολογίζεται ότι παραμένουν στο Αφγανιστάν, αν και σε αυτά περιλαμβάνεται η ηγετική ομάδα της οργάνωσης, σύμφωνα με έκθεση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ από τις 21 Ιουλίου.

Περίπου 8.000 με 10.000 άλλοι ξένοι μαχητές βρίσκονται στο Αφγανιστάν, αλλά αυτοί πολεμούν για διάφορες οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένων των Ταλιμπάν, της Αλ Κάιντα και του ISKP, του αφγανικού παρακλαδιού του ISIS.

Αντιθέτως, τα μεγαλύτερα παρακλάδια τη Αλ Κάιντα, η AQAP και η Αλ Σαμπάαμπ, έχουν περίπου 6.000 με 8.000 μέλη αντίστοιχα, ενώ άλλες οργανώσεις όπως η JNIM στη Δυτική Αφρική έχουν σημειώσει πιο ουσιαστικές νίκες τα τελευταία χρόνια από ό,τι η ηγεσία με έδρα το Αφγανιστάν.

Η Αλ Κάιντα είναι αντιμέτωπη με σημαντικές προκλήσεις και ευκαιρίες στην περιοχή του Αφγανιστάν και του Πακιστάν μετά την κατάκτηση της εξουσίας από τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν. Στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων που οδήγησαν στην αποχώρηση των ΗΠΑ, οι Ταλιμπάν δεσμεύτηκαν επανειλημμένα να μην επιτρέψουν στο Αφγανιστάν να μετατραπεί σε παράδεισο για διεθνείς τρομοκρατικές οργανώσεις και η εξάρτηση του Αφγανιστάν από την ξένη βοήθεια μπορεί να αναγκάσει τους Ταλιμπάν να μην επιτρέψουν να μετατραπεί το Αφγανιστάν σε έναν παράδεισο για τις διεθνείς τρομοκρατικές οργανώσεις.

Αλλά οι Ταλιμπάν είναι αντιμέτωποι με ένα δίλημμα όσον αφορά αυτό το ζήτημα, καθώς πολλά από τα πιο εξτρεμιστικά στοιχεία τους -τόσο σε ηγετικούς ρόλους όσο και τα απλά μέλη- διάκεινται θετικά απέναντι στον διεθνή τζιχαντισμό και οι Ταλιμπάν είναι ως εκ τούτου επιφυλακτικοί στο να υιοθετήσουν μια τελείως επιθετική στάση απέναντι στην Αλ Κάιντα, καθώς αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε αποσκίρτηση των μελών της τζιχαντιστικής οργάνωσης προς πιο ακραίες οργανώσεις όπως το ISKP.

H πρόσφατη απόφαση των Ταλιμπάν να τοποθετήσουν σε υψηλόβαθμες θέσεις σκληροπυρηνικούς ιδεολόγους, όπως τον Σιρατζουντίν Χακάνι στη θέση του υπουργού Εσωτερικών, υποδηλώνει ότι η οργάνωση θα δώσει προτεραιότητα στην ιδεολογική της συνοχή και καταδεικνύει ότι τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, η Αλ Κάιντα δεν θα απειληθεί. Αν και η ανοχή απέναντι στην Αλ Κάιντα μπορεί να κοστίσει στην Καμπούλ σε όρους ξένης βοήθειας, οι Ταλιμπάν συνεχίζουν σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία να λαμβάνουν οικονομική στήριξη από την Αλ Κάιντα, γεγονός που μπορεί να βοηθήσει να αντισταθμιστεί οποιοδήποτε έλλειμμα σε ξένη βοήθεια.

Για τη συνέχεια Euro2Day