Η τακτική που ακολουθεί ο Τούρκος ηγέτης δεν «πιάνει» στις ΗΠΑ και στη Ρωσία. Γιατί τα «καρφιά» κατά των Αμερικάνων δεν οδηγούν σε αναθέρμανση των σχέσεων με τη Μόσχα. Η «Γαλάζια Πατρίδα» και η προσαρμογή στον ρεαλισμό.

Στην προσπάθειά του να μετατρέψει την Τουρκία σε απαραίτητη δύναμη στη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και την Κεντρική Ασία, και να διασφαλίσει πως είναι απρόσβλητη η σχεδόν μοναρχική διακυβέρνησή του, ο Recep Tayyip Erdogan διαπιστώνει πως έχει λιγότερο περιθώριο για ελιγμούς απ’ όσο θα ήθελε.

Όχι για πρώτη φορά, τις τελευταίες εβδομάδες πέφτει άβολα πάνω στις ΗΠΑ, τον επίσημο μακροχρόνιο σύμμαχο της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ, αλλά και πάνω στην κατά καιρούς ευκαιριακό σύμμαχο Ρωσία.

Ο Erdogan υποστηρίχθηκε από μια σειρά διαφαινόμενων επιτυχιών της στιβαρής του εξωτερικής πολιτικής, αψηφώντας όχι μόνο την Ουάσινγκτον και τη Μόσχα, αλλά και κράτη μέλη της ΕΕ, στην οποία η Τουρκία παραμένει επισήμως υποψήφιο προς ένταξη μέλος.

Χρησιμοποιώντας drones, ένοπλους και μισθοφόρους καθώς και Τουρκικές δυνάμεις, άλλαξε τα δεδομένα στον εμφύλιο πόλεμο της Λιβύης (με τη Ρωσία και τη Γαλλία στην αντίπαλη πλευρά), βοήθησε το τουρκικό κράτος του Αζερμπαϊτζάν να κατακτήσει το διαφιλονικούμενο έδαφος από την Αρμενία (στον Καύκασο, που η Ρωσία θεωρεί σφαίρα επιρροής της) και φαίνεται να ριζώνει στη βόρεια Συρία, σε θύλακες από τους οποίους απωθεί τους Κούρδους μαχητές σύμμαχους των ΗΠΑ.

Εκεί που η Άγκυρα θεωρεί πως δικαιωματικά επιβεβαιώνει την τουρκική επιρροή, οι σύμμαχοί της στο ΝΑΤΟ ανησυχούν για μια νέο-οθωμανική ώθηση για περιφερειακή ηγεμονία. Η ανησυχία τους  -όπως και της Ρωσίας- έχει αυξηθεί ως αποτέλεσμα των θαλάσσιων διεκδικήσεων της Τουρκίας σε μεγάλες εκτάσεις της Μαύρης Θάλασσας, του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου, υπό το επεκτατικό δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» (“Mavi Vatan”).

Ο Erdogan έχει δείξει πως  μπορεί να περιορίσει τον τυχοδιωκτισμό του με πραγματισμό. Διορθώνει τις σχέσεις με τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Αίγυπτο, τα τρία αραβικά κράτη που επέβαλαν μπλόκο στο Κατάρ -σύμμαχο της Τουρκίας- το 2017-2020, και που πιστεύει πως, μαζί με τις ΗΠΑ και ορισμένους ευρωπαίους, ήταν μέρος μιας συνωμοσίας για να τον ανατρέψουν στην απόπειρα πραξικοπήματος το 2016 στην Τουρκία. Είχε επίσης κατεβάσει τους τόνους στην ένταση στην ανατολική Μεσόγειο, που αποτελεί το σκηνικό της διαμάχης για τα offshore ενεργειακά πλούτη.

Ενώ όμως η Τουρκία και η γείτονας και αντίπαλός της Ελλάδα αναμένονταν να επαναλάβουν τις διερευνητικές επαφές την περασμένη Τετάρτη, το τουρκικό ναυτικό έστησε πρόσφατα δυο ναυτικές αντιπαραθέσεις με ελληνοκυπριακά ερευνητικά πλοία. Την παραμονή των διερευνητικών με την Ελλάδα, ο Erdogan απέρριψε χαλαρά τους «κατασκευασμένους χάρτες» των Ευρωπαίων ιμπεριαλιστών που οικοπεδοποίησαν την Εγγύς Ανατολή μετά την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας πριν από έναν αιώνα.

Αλλά ενώ είναι εύκολο να βάλλει κατά μιας ΕΕ που τη μια είναι ζεστή την άλλη κρύα, η κίνηση μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας δεν δίνει τόσο μεγάλο περιθώριο ελιγμού, όπως χρειάστηκε να θυμηθεί τελευταία ο Erdogan.

Στο βαθμό που ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, είχε μια εξωτερική πολιτική που έβγαζε νόημα, συνήθως αυτή λειτουργούσε ως ασπίδα για τον Erdogan, μαζί με τις χειραψίες και τον θαυμασμό που εξέφραζε για τους αυταρχικούς τρόπους του Τούρκου προέδρου. Τα πράγματα με τον Joe Biden είναι διαφορετικά. Η Τουρκία και η Αμερική από καιρό βρίσκονταν σε διαμάχη. Αυτή αφορά κυρίως τη συμμαχία των ΗΠΑ με τις Συριακές Κουρδικές δυνάμεις που εξακολουθούν να ελέγχουν το μεγαλύτερο μέρος της βορειοανατολικής Συρίας και συνδέονται με τους Τούρκους Κούρδους του PKK, και την αγορά από την Άγκυρα του αμυντικού συστήματος S-400 από τη Μόσχα, που η αναλυτές θεωρούν ότι είναι ο κούκος στη φωλιά του ΝΑΤΟ.

Τώρα όμως ο Erdogan είναι αγανακτισμένος επειδή ο Biden δεν βρήκε χρόνο να τον συναντήσει στη Νέα Υόρκη στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. «Δεν μπορώ να πω πως τα πράγματα ξεκίνησαν καλά με τον Biden» είπε, απαιτώντας επιστροφή χρημάτων επειδή η Τουρκία αποβλήθηκε από την κοινοπραξία για την κατασκευή των νέων μαχητικών F-35 και υποσχόμενος πως όχι μόνο θα αγοράσει περισσότερους S-400 αλλά επίσης θα εμβαθύνει τις αμυντικές σχέσεις με τη Ρωσία σε τομείς από αεροσκάφη μέχρι υποβρύχια.

Οι διακηρύξεις του Erdogan μπορεί να ήταν σχεδιασμένες για να ομαλοποιήσουν τη σχέση του με τον Vladimir Putin. Ωστόσο η συνάντηση με τον Ρώσο πρόεδρο στο θέρετρο Σότσι στη Μαύρη Θάλασσα ήταν ασυνήθιστα σύντομη, ιδιαίτερα μετά από μια 18μηνη διακοπή στις τακτικές επαφές των δυο ανδρών. Έληξε χωρίς τη συνηθισμένη συνέντευξη Τύπου, όπου οι δυο ισχυροί άνδρες επιδεικνύουν τον αμοιβαίο θαυμασμό τους.

για τη συνέχεια Euro2Day