Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν καταδίκασε επανειλημμένα τα πραξικοπήματα. Σίγουρα, όπως γράφει ο Μάικλ Ρούμπιν για το Γαλλικό Πρακτορείο, έχει άποψη εκ των έσω: Το “ήπιο πραξικόπημα” του 1997 οδήγησε στην πτώση του μέντορά του, Νετζμετίν Ερμπακάν, του πρώτου ισλαμιστή πρωθυπουργού της Τουρκίας και στην αναγκαστική διάλυση των κομμάτων του. Προηγούμενα στρατιωτικά καθεστώτα φυλάκισαν δεκάδες φίλους του Ερντογάν. Το αντισλαμιστικό συναίσθημα στοίχισε επίσης στον Ερντογάν τη δημαρχία του, εν συντομία, την ελευθερία του.

Ο Ερντογάν ενεφύσησε στην αρχική του ρητορική για τη δημοκρατία με ολίγη από την επιθυμία να διορθώσει τα ιστορικά λάθη. Το 2014, για παράδειγμα, φυλάκισε ισόβια τους ηγέτες του πραξικοπήματος του 1980.

Η ρητορική του προέδρου κατά του πραξικοπήματος αυξήθηκε μετά το υποτιθέμενο αποτυχημένο πραξικόπημα το 2016, για το οποίο κατηγόρησε τους οπαδούς του πρώην συμμάχου του, ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν και τις ΗΠΑ, παρόλο που πολλά στοιχεία “καίνε” με αδιάψευστο τρόπο τους ίδιους τους υποστηρικτές του Ερντογάν. Πράγματι, χρησιμοποίησε τέτοιες κατηγορίες – που ενισχύθηκαν από τα μέσα ενημέρωσης που ελέγχει αυστηρά – για να συνεχίσει την εκκαθάριση εγχώριων αντιπάλων και επικριτών, η οποία παραμένει σε εξέλιξη.

Ο Ερντογάν έχει προ πολλού πετάξει τη μάσκα του δημοκρατικού ή έστω του φίλου της δημοκρατίας, παρά τη ρητορική των πρώτων χρόνων της θητείας του. Όμως, τα γεγονότα στην Αφρική τον καταδεικνύουν ως υποκριτή όταν πρόκειται για πραξικοπήματα.

Εξετάστε τα γεγονότα των τελευταίων ημερών στο Σουδάν. Κάποτε ήταν από τις πιο αντιδραστικές από τις αραβικές χώρες, όμως μια λαϊκή επανάσταση του 2019 ανέτρεψε την επί μισό αιώνα κυριαρχία του Σουδανού δικτάτορα Ομάρ αλ-Μπασίρ. Το Σουδάν “πάγωσε” τη μίσθωση που ενέκρινε ο Μπασίρ για τουρκική στρατιωτική βάση στο έδαφός του, απαρνήθηκε την τρομοκρατία και μάλιστα έχτισε σχέσεις με το Ισραήλ.

Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, σύμμαχοι του Μπασίρ και υποστηρικτές της Μουσουλμανικής Αδελφότητας επιχείρησαν πραξικόπημα για να εκδιώξουν τη μεταβατική κυβέρνηση του Σουδάν και να επιστρέψουν στην εξουσία ένα καθεστώς προσανατολισμένο στην Μουσουλμανική Αδελφότητα. Η αντίδραση του Ερντογάν; Σιωπή. Φαίνεται ότι για τον Ερντογάν, τα πραξικοπήματα δεν αποτελούν πρόβλημα εφόσον τα αποτελέσματά τους προάγουν την κοσμοθεωρία του.

Το ίδιο ισχύει και στη Σομαλία. Ο πρόεδρος Μοχάμαντ Φαρμάτζο έφερε τη χώρα του στα πρόθυρα εμφυλίου πολέμου, επιδιώκοντας παράνομα την παράταση της προεδρικής του θητείας και στη συνέχεια, τις τελευταίες ημέρες, προσπαθώντας να απολύσει τον εν ενεργεία πρωθυπουργό. Αντί να καταδικάσει τις ενέργειες του Φαρμάτζο, η Τουρκία έστειλε εσπευσμένα τον κύριο σύμμαχό του, επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών και ισχυρό ισλαμιστή Φαχάντ Γιασίν, πίσω από την Τουρκία στο Μογκαντίσου με ιδιωτικό αεροσκάφος, που φέρεται να ανήκε στην τουρκική αεροπορία. Στην πραγματικότητα, ο Ερντογάν διέταξε την Τουρκία να παρέμβει για να ενδυναμώσει έναν επίδοξο δικτάτορα που τον συμπαθεί, ενάντια στις ελπίδες όλων των Σομαλών για ένα καλύτερο, ομοσπονδιακό, πιο δημοκρατικό μέλλον.

Ο Ερντογάν μπορεί να συνεχίσει να λέει ότι αντιτίθεται στα πραξικοπήματα, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι δεν το κάνει. Είναι καιρός ο κόσμος να δείξει ότι βλέπει την υποκρισία του.

Πέτρος Κράνιας