Οι ανθρώπινες κοινωνίες έχουν δημιουργηθεί για να λειτουργούν στηριζόμενες στην οικονομία. Σωστό ή λάθος, αυτό μπορεί να συζητηθεί αλλά πρόκειται για ωμή και αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα. Κοινωνίες που λειτουργούν χωρίς να τηρούν ορθολογικούς οικονομικούς κανόνες, δεν υπάρχουν. Κι όσες σχετικές απόπειρες έγιναν, απέτυχαν οικτρά και παταγωδώς. 

Η ελληνική κοινωνία, διαχρονικά και παραδοσιακά, εμφανίζει τρομακτικά ποσοστά άγνοιας των οικονομικών κανόνων, ακόμη και στο προσωπικό επίπεδο. Π.χ. από τους περισσότερους επικροτείται η γνωστή απέχθεια κάποιων μικρομεσαίων να δανειστούν λελογισμένα ώστε να εξασφαλίσουν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την επίτευξη αποδεκτών με βάση τις επικρατούσες συνθήκες ρυθμών ανάπτυξης.

Ο βαθμός οικονομικού αναλφαβητισμού που υπάρχει στη χώρα, είναι εξωφρενικός. Παντού στον κόσμο υπάρχουν μεγάλες ομάδες που, είτε εκούσια, είτε ακούσια, αδιαφορούν για τις συνέπειες της οικονομικής κακοδιαχείρισης. Αλλά πουθενά το φαινόμενο δεν έχει λάβει την τεράστια (ποσοστιαία) έκταση που παρουσιάζει στην Ελλάδα. 

Οι λόγοι δεν είναι της παρούσης αλλά αναμφισβήτητα έχουν σχέση με τ’ απωθημένα ορισμένων από την εποχή του Εμφυλίου. Απωθημένα τα οποία φρόντισαν να “μεταλαμπαδεύσουν” στις επόμενες γενιές. Με αποτέλεσμα αφενός μία κατάσταση που ορισμένοι πολιτικοί εκμεταλλεύονται άπληστα και χωρίς κανέναν ηθικό φραγμό, αφετέρου το γεγονός η χώρα να ζει κατά καιρούς, πέρα από κάθε ορισμό της οικονομικής σωφροσύνης. 

Είναι οι εποχές που “ο άνθρωπος είναι πάνω από τους αριθμούς” και του απέραντου και άκρατου “ανθρωπισμού με τα λεφτά των άλλων”. Δυστυχώς, όπως πολύ εύστοχα είχε τονίσει παλαιότερα η βαρώνη Thatcher, τα ξένα (λέγε με δανεικά) χρήματα  τελειώνουν κάποτε. Και τότε αρχίζουν τα δύσκολα! Τα πάρα πολύ δύσκολα! Όπου όμως, το μάρμαρο δεν πληρώνεται μόνο από αυτούς που συμπεριφέρθηκαν απερίσκεπτα αλλά συλλήβδην, από ολόκληρη την κοινωνία.

Το μάθημα είναι εξαιρετικά εύκολο και απλό, ενώ το τίμημα σκληρό και ακριβό. Θα περίμενε λοιπόν κανείς ότι, μετά από δέκα χρόνια βαθιάς οικονομικής κρίσης η ελληνική κοινωνία, ή τουλάχιστον ένα πολύ σημαντικό τμήμα της, θα το είχε μάθει. Και μάλιστα καλά…

Αμ δε! 

Σχεδόν σε καθημερινή βάση, έχουμε επιδείξεις οικονομικού αναλφαβητισμού, σε όλο το εύρος και το πλάτος των οικονομικών στρωμάτων.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα οι υποσχέσεις του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης στη ΔΕΘ όπως και η κοινωνική αντίδραση στην απόφαση πολυεθνικής πλατφόρμας delivery να διαφοροποιήσει την εργασιακή σχέση της, με μία μερίδα των συνεργατών της.

Για τον πρώτο, που είναι και (επί τιμή) διδάκτωρ Πολιτικής Οικονομίας από το πανεπιστήμιο της Σμύρνης -τρομάρα του, υπάρχει σίγουρα η δικαιολογία ότι έτσι είναι υποχρεωμένος να κινείται ο εκάστοτε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Όμως, όπως και να το κάνουμε, η υπόσχεση π.χ. για αύξηση του βασικού μισθού κατά περίπου 25% δείχνει πως είτε είναι οικονομικά αναλφάβητος είτε θεωρεί πως είναι οι πολίτες. Ή και τα δύο…

για τη συνέχεια Capital