Τα παίζει όλα για όλα ο Ερντογάν με τις ΗΠΑ στο αεροδρόμιο της Καμπούλ

Semih Idiz

Η προθυμία του Ερντογάν να δεσμεύσει τουρκικές δυνάμεις για την προστασία του αεροδρομίου της Καμπούλ, μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ και παρά τους αυτονόητους κινδύνους που υπάρχουν σε μια τέτοιας φύσεως αποστολή, έχει προκαλέσει την ανησυχία αρκετών Τούρκων.

Το ερώτημα συγχέεται επίσης με τη δραματική αύξηση του αριθμού των Αφγανών προσφύγων που κατευθύνονται προς την Τουρκία, μετά την απόφαση του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν να αποσύρει τις αμερικανικές δυνάμεις από το Αφγανιστάν. Το ζήτημα προκαλεί μια όλο και πιο σφοδρή πολιτική κόντρα μεταξύ της κυβέρνησης Ερντογάν και της αντιπολίτευσης, και επίσης πυροδοτεί ρατσιστικά συναισθήματα μεταξύ των Τούρκων εναντίον Αράβων και Αφγανών. Για τους πιο έμπειρους Τούρκους διπλωμάτες, η προθυμία του Ερντογάν να αναλάβει το έργο της προστασίας του αεροδρομίου της Καμπούλ είναι απλώς ένα ακόμη από τα κακόβουλα σχέδιά του.

«Αρχικά, κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα αν αυτή ήταν προσφορά της Άγκυρας ή πρόταση της Ουάσινγκτον», έγραψε ο πρέσβης ε.τ.,  Αλι Τουγιγκάν,στο blog του. 

«Αλλά η γενική εντύπωση είναι ότι αυτή ήταν μια προσφορά της τουρκικής κυβέρνησης, ώστε να δείξει στην Ουάσινγκτον μια στάση κατανόησης και συνεργασίας, σχετικά με τις τουρκοαμερικανικές διαφορές, θέτοντας όμως τα τουρκικά στρατεύματα σε κίνδυνο», συνέχισε.

Οι τουρκοαμερικανοί δεσμοί έχουν αποδυναμωθεί εδώ και αρκετό καιρό με πολλά θέματα, συμπεριλαμβανομένου του ζητήματος της αγοράς ρωσικής κατασκευής αντιπυραυλικών αμυντικών συστημάτων S-400, που είχε ως αποτέλεσμα αμερικανικές κυρώσεις και άλλα μέτρα κατά της Τουρκίας.

Αυτό συνέβαλε επίσης σημαντικά στη σοβαρή ύφεση της τουρκικής οικονομίας, με αποτέλεσμα ο Ερντογάν και το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης να χάνουν την εγχώρια αξιοπιστία τους.

Η προσδοκία στους κυβερνητικούς κύκλους φαίνεται να είναι ότι οποιαδήποτε βελτίωση των σχέσεων Τουρκίας-ΗΠΑ θα βοηθήσει επίσης την τουρκική οικονομία, ενισχύοντας έτσι την εσωτερική υποστήριξη προς τον Ερντογάν.

Η Άγκυρα αναζητά επίσης μέσα για τη βελτίωση των σχέσεων με το Ισραήλ προκειμένου να διευκολύνει τους καλύτερους δεσμούς με την Ουάσινγκτον.Ο πρέσβης ε.τ., Σούχα Ομάρ, πιστεύει ότι η απόφαση του Ερντογάν να αναλάβει την ασφάλεια του αεροδρομίου της Καμπούλ είναι ένα σημάδι απελπισίας.

«Πρόκειται για μια πράξη που βασίζεται περισσότερο στην ανάγκη παρά σε οτιδήποτε άλλο», είπε στο Al Monitor, επισημαίνοντας την οικονομική κρίση της Τουρκίας καθώς και το κακό πρόσωπο της Άγκυρας στη διεθνή σκηνή.

“Για μια χώρα σε αυτήν την κατάσταση να αναλάβει μια τέτοια αποστολή που είναι γεμάτη αβεβαιότητα – και η οποία θα απαιτήσει πόρους από κάθε άποψη – δεν φαίνεται λογικό”, είπε ο Ομάρ. «Είναι η εικόνα μιας κατάστασης που αντανακλά την απόγνωση».

Λίγοι πιστεύουν ότι η ανάμειξη της Τουρκίας στο Αφγανιστάν μετά την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων συμπεριλαμβάνει οφέλη για την Άγκυρα. Πολλοί υπενθυμίζουν ότι η ανάμειξη της Τουρκίας στη Συρία και τη Λιβύη απέτυχε επίσης στους τελικούς στόχους της.

Το τελικό αποτέλεσμα είναι ότι οι τουρκικές δυνάμεις θα κινδυνεύσουν ενώ ο τυχοδιωκτισμός του Ερντογάν παρασύρει τη χώρα σε τέλμα.

«Αυτό θα έθετε σε κίνδυνο τα τουρκικά στρατεύματα; Ναι σίγουρα. Επειδή οι Ταλιμπάν δεν χρειάζεται να καταλάβουν την Καμπούλ για να διαταράξουν τη λειτουργία του αεροδρομίου, καθώς έχουν πολλά άλλα μέσα στη διάθεσή τους », έγραψε ο Tuygan.

Εν τω μεταξύ, η προσέγγιση του Ερντογάν σε ολόκληρο το ερώτημα φαίνεται επίσης να είναι πολύ μπερδεμένη και γεμάτη αντιφάσεις.

Ο Ερντογάν προσπαθεί από τη μία πλευρά να προσεγγίσει τους Ταλιμπάν, χρησιμοποιώντας την ισλαμική ρητορική και εξευμενίζοντας τις «ιμπεριαλιστικές δυνάμεις» που κατηγορεί ότι έχουν αναμειχθεί στη χώρα αυτή για δεκαετίες.Από την άλλη πλευρά, καλεί τον κύριο στόχο της αντι-ιμπεριαλιστικής ρητορικής του, δηλαδή τις Ηνωμένες Πολιτείες, να παράσχουν οικονομική και υλικοτεχνική υποστήριξη για την τουρκική στρατιωτική αποστολή στο αεροδρόμιο της Καμπούλ. Το πώς περιμένει από τους Ταλιμπάν να μην αντιληφθούν αυτήν την κραυγαλέα αντίφαση είναι μία εύλογη απορία.

Οι Ταλιμπάν βλέπουν σαφώς τις τουρκικές δυνάμεις στο Αφγανιστάν ως προέκταση της αποστολής του ΝΑΤΟ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ στη χώρα αυτή και έχουν ήδη χρησιμοποιήσει απειλητική γλώσσα καλώντας την Τουρκία να αποσύρει τα στρατεύματά της.

Ο Ερντογάν, ωστόσο, φαίνεται να στηρίζεται στο σουνιτικό Ισλάμ ως τον χαμηλότερο κοινό παρονομαστή που θα διευκολύνει τις συνομιλίες μεταξύ Άγκυρας και Ταλιμπάν.

«Η Τουρκία και οι Ταλιμπάν πρέπει να βρίσκονται σε θέση να διεξάγουν αυτές τις συνομιλίες εύκολα, καθώς δεν υπάρχει τίποτα που να είναι ασύμφωνο μεταξύ των πεποιθήσεων της Τουρκίας και των δικών τους», δήλωσε ο Ερντογάν, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στο ψευδοκράτος.

Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι αυτές οι παρατηρήσεις προκάλεσαν σάλο μεταξύ των σεκουλαριστών Τούρκων που κατακρίνουν τον Ερντογάν για την τοποθέτηση της Τουρκίας και των Ταλιμπάν στην ίδια κατηγορία.

Ακόμη και ορισμένοι από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του Ερντογάν, όπως ο αρθρογράφος της Hurriyet, Αχμέτ Χακάν, έχουν απορρίψει την ιδέα της ισοδυναμίας μεταξύ του Ισλάμ στην Τουρκία και της ριζοσπαστικής ισλαμικής αντίληψης των Ταλιμπάν.Ωστόσο, ο Χακάν υποστήριξε ότι ο ισλαμικός χαρακτήρας της Τουρκίας θα μπορούσε να διευκολύνει τον διάλογο με τους Ταλιμπάν.

Επικρίνοντας την παρατήρηση του Ερντογάν, ο φιλελεύθερος σχολιαστής Taha Akyol, τόνισε τον δημοκρατικό και κοσμικό χαρακτήρα της Τουρκίας ως κοινωνικό κράτος βασισμένο στο κράτος δικαίου.

«Δεν θα παραμείνουμε [στο Αφγανιστάν] κάτω από την ομπρέλα του ΝΑΤΟ; Είναι λάθος να βλέπουμε το ζήτημα από την οπτική της πίστης και να πιστεύουμε ότι δεν υπάρχει καμία διαφορά [μεταξύ της Τουρκίας και των των Ταλιμπάν», γράφει στη στήλη του στην καθημερινή Karar.

Η αντίληψη του Ερντογάν ότι το Ισλάμ θα φέρει την Τουρκία και τον αραβικό κόσμο πιο κοντά αποδείχθηκε επίσης μια φαντασίωση. Αυτό είναι εμφανές από την ελάχιστη υποστήριξη που λαμβάνει η Άγκυρα από τον αραβικό κόσμο για την ανάμειξή της σε Συρία και Λιβύη.

Ο Ομάρ επισημαίνει ότι η Άγκυρα επιθυμεί την ανάληψη της αποστολής ασφαλείας του αεροδρομίου της Καμπούλ για τη βελτίωση των σχέσεων με την Ουάσινγκτον, αλλά τόνισε ότι οι συνθήκες για τη διασφάλιση μιας τέτοιας βελτίωσης είναι πολύ διαφορετικές.

«Αν μπορούσε να εκπληρώσει τους όρους της αποστολής προστασίας, η Τουρκία δε χρειαζόταν να αναλάβει επιπλέον κινδύνους», είπε. Σημείωσε ότι η ανάληψη τέτοιων επιπλέον κινδύνων είναι απίθανο να βελτιώσει τους δεσμούς με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η προσπάθεια να κατευνάσει τους Ταλιμπάν υποστηρίζοντας ότι η Τουρκία και οι Ταλιμπάν μοιράζονται παρόμοιες απόψεις όσον αφορά την πίστη είναι επίσης πιθανό να πυροδοτήσει τις αμερικανικές υποψίες σχετικά με τις τουρκικές προθέσεις.

«Στη Δύση τέτοιες κινήσεις μεταφράζονται ως εξής: «Έχουμε την ίδια άποψη για τους εχθρούς σας.» Είναι πολύ δύσκολο να καταλάβουμε τι είδους συλλογισμό ή πολιτική αντιπροσωπεύει αυτό», είπε ο Ομάρ.

«Θα έπρεπε να αναρωτιόμαστε για την αξιοπιστία ενός συμμάχου που παραδέχθηκε την περασμένη εβδομάδα ότι η Τουρκία « δεν έχει αντικρουόμενα ζητήματα με τις πεποιθήσεις [των Ταλιμπάν] », έγραψε ο Aykan Erdemir από το Ίδρυμα για την Προστασία των Δημοκρατιών.

«Αυτά τα σχόλια θα έπρεπε να λειτουργούν ως «καμπανάκια» εν μέσω συνεχιζόμενων διαπραγματεύσεων μεταξύ Άγκυρας και Ουάσινγκτον σχετικά με την προσφορά του Ερντογάν να αναπτύξει τουρκικά στρατεύματα για τη φύλαξη του διεθνούς αεροδρομίου της Καμπούλ μετά την αναχώρηση των ΗΠΑ», συνέχισε ο Erdemir σε δημοσίευμα του Newsweek.

Με τόσα πολλά εκκρεμή ερωτήματα που παραμένουν αναπάντητα, η εγχώρια κόντρα στην Τουρκία – γεμάτη θυμό και κατηγορίες – θα αυξηθεί μόνο τις επόμενες ημέρες και θα μπορούσε να αφήσει τον Ερντογάν με πολύ λιγότερα στο χέρι από ό, τι περίμενε να κερδίσει με το αφγανικό του «στοίχημα».

Απόδοση στα ελληνικά:Νίκος Χριστοφορίδης

Πηγή: al-monitor.com