Του Κώστα Στούπα

Οι σκηνές της πτώσης της Καμπούλ πριν λίγες μέρες στα χέρια των Ταλιμπάν με τα ελικόπτερα πάνω από την αμερικανική πρεσβεία, έφερε στη μνήμη σκηνές από την Πτώση της Σαϊγκόν στους Βιετκόνγκ τον Απρίλιο του 1975.

Στα μέσα της δεκαετίας του ’70 η αμερικάνικη ήττα στο Βιετνάμ υποδήλωνε την υποχώρηση της επιρροής της Δύσης σε ένα “θερμό” μέτωπο υπέρ της ΕΣΣΔ που τότε αύξανε ακόμη την επιρροή της.

Η αποχώρηση σήμερα από το Αφγανιστάν δημιουργεί ανάλογες υπόνοιες υπέρ της Κίνας. Βέβαια, η ΕΣΣΔ δεν έφτασε ποτέ να αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 44% του αμερικάνικου ΑΕΠ ενώ τεχνολογικά εκτός του αμυντικού κλάδου οι διαφορές ήταν τεράστιες υπέρ της Δύσης.

Δει δη χρημάτων…

Όμως αν είναι κάτι που μπορεί να  έχει σημασία τούτο είναι το οικονομικό αδιέξοδο που επέβαλε τη λήψη αμφότερων των αποφάσεων.

Στις αρχές της δεκαετίας του ’70 το κόστος του πολέμου στο Βιετνάμ ανάγκασε τις ΗΠΑ να καταργήσουν σε μια νύχτα τον Κανόνα του Χρυσού και κατά συνέπεια και τη συμφωνία του “Μπρέτον-Γούντς” με βάση την οποία θεμελιώθηκε οικονομικά ο δυτικός μεταπολεμικός κόσμος.

Με βάση τη συμφωνία αυτή το δολάριο έγινε διεθνές αποθεματικό νόμισμα με την υποχρέωση των ΗΠΑ να καλύπτουν κάθε δολάριο που κυκλοφορεί με αντίστοιχο χρυσό στη σταθερή ισοτιμία των 35 περίπου δολ. η ουγκιά.

Υπό το πρίσμα αυτής της  υποχρέωσης όποιος κατείχε ένα δολ. είχε το δικαίωμα να εμφανιστεί στην FED και να απαιτήσει την αξία του σε χρυσό.

Την υποχρέωση αυτή την κατάργησε ένα βράδυ ο πρόεδρος Ρίτσαρντ  Νίξον τον Αύγουστο του 1971 καθώς ο χρυσός που διέθετε το αμερικάνικο θησαυροφυλάκιο δεν επαρκούσε να καλύψει τα δολάρια που είχαν εκτυπωθεί.

Ο βασικότερος ίσως λόγος της αποχώρησης των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν είναι η οικονομική “αιμορραγία” που προκαλούσε η διατήρηση δυνάμεων εκεί και η υποστήριξη της τοπικής κυβέρνησης…

Μια ουσιώδης διαφορά είναι πως το χρέος των ΗΠΑ ως ποσοστό του ΑΕΠ τη δεκαετία του ’70 ήταν περί το 30% ενώ τώρα και μετά την πανδημία έχει ξεπεράσει το 110%.

Η απόφαση του ’71 της εξόδου από τον “Χρυσό κανόνα” άνοιξε τον δρόμο για την αύξηση του χρέους, κάτι που κατά το παρελθόν έχει αποδειχτεί σαν ο “τάφος” περισσότερων αυτοκρατοριών απ΄ όσες εξαντλήθηκαν στα οροπέδια του Αφγανιστάν.

Οι αυξημένες δαπάνες συντήρησης της Κυριαρχίας σε μια μεγάλη επικράτεια αποτελεί στην ιστορία έναν από τους βασικούς λόγους αύξησης του χρέους που οδηγεί στην εσωτερική διάβρωση και παρακμή των μεγάλων δυνάμεων κάθε εποχής, της Αθηναϊκής Συμμαχίας και Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μη εξαιρουμένων.

για τη συνέχεια Capital