Το “μυστικό” της επιτυχίας των Ταλιμπάν

Του Ben Barry

Πριν από την άνοιξη του 2021, οι ΗΠΑ είχαν καλέσει τον πρόεδρο Ashraf Ghani να αποσύρει τα αφγανικά στρατεύματα και την αστυνομία από πολλά απομονωμένα σημεία ελέγχου κατά μήκος των αγροτικών περιοχών που περιλείουν τις πρωτεύουσες των επαρχιών. Επίσης πρότειναν οι αφγανικές δυνάμεις να επικεντρωθούν στην άμυνα βασικών πόλεων και στην Καμπούλ. Με αυτόν τον τρόπο ήλπιζαν ότι η κυβέρνηση θα μπορούσε να οδηγήσει τους Ταλιμπάν σε αδιέξοδο.

Δεν φαίνεται ότι ο Ghani έλαβε υπόψη του αυτή τη συμβουλή, αλλά είναι σαφές ότι ο αμερικανικός και ο βρετανικός στρατός ήλπιζε πως θα το έκανε. Μπορεί επίσης η Ουάσιγκτον, το Λονδίνο και η Καμπούλ να νόμιζαν ότι οι Ταλιμπάν δεν θα ξεκινούσαν την επίθεση τους πριν από την τελική απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων, στις 8 Σεπτεμβρίου.

Από το 2015, οι Ταλιμπάν απομόνωσαν τις επαρχιακές πρωτεύουσες, αυξάνοντας τον ΄έλεγχο των γύρω αγροτικών περιοχών. Υπάρχουν στοιχεία ότι οι δυνάμεις της είχαν πάρει εκ των προτέρων θέση στη χώρα, έτοιμες να ξεκινήσουν επιθετικές επιχειρήσεις την άνοιξη. Η κίνησή τους να καταλάβουν τα σημεία διέλευσης στο δυτικό Αφγανιστάν, είχαν ως αποτέλεσμα να στερήσουν από την αφγανική κυβέρνηση τα έσοδα από τη φορολόγηση του εισερχόμενου εμπορίου. Εάν ο πόλεμος διαρκούσε περισσότερο, αυτό από μόνο του θα είχε αποδυναμώσει σημαντικά μια κυβέρνηση που ήδη βρίσκεται στο μέσον δημοσιονομικής κρίσης.

Οι Ταλιμπάν στη συνέχεια ξεκίνησαν επιχειρήσεις στο Ανατολικό Αφγανιστάν. Ακολούθησαν γρήγορα επιθέσεις στο βόρειο τμήμα της χώρας. Μαζί, αυτές οι επιθέσεις απέτρεψαν επιτυχώς οποιαδήποτε προσπάθεια θα μπορούσαν να είχαν κάνει οι σημαντικοί πολέμαρχοι της πρώην Βόρειας Συμμαχίας για να κινητοποιήσουν τις πρώην πολιτοφυλακές τους. Η επακόλουθη πτώση της Κανταχάρ, της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης του Αφγανιστάν, αποδυνάμωσε αποφασιστικά τη θέση της κυβέρνησης. Οι Ταλιμπάν είχαν σχεδιάσει την επίθεση τους, σε τακτικό, επιχειρησιακό και στρατηγικό επίπεδο.

Η προπαγάνδα των πράξεων και η μάχη τη αφήγησης
Από το 2002, ο αφγανικός πόλεμος εναντίον της εξέγερσης των Ταλιμπάν ήταν ένας παρατεταμένος και βίαιος αγώνας για τον πληθυσμό, τους αντάρτες και τις πολιτοφυλακές και τους ηγέτες τους. Συνήθως υπήρχε μια πολιτική διάσταση στις στρατιωτικές επιχειρήσεις, σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο. Οι επικοινωνίες του 21ου αιώνα, ιδιαίτερα οι νέες ευκαιρίες που προσφέρουν η δορυφορική τηλεόραση, το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αύξησαν την αλληλεπίδραση και την αλληλεξάρτηση του πολέμου και της πολιτικής. Οι Ταλιμπάν έκαναν την “προπαγάνδα της πράξης” αναπόσπαστο μέρος των επιχειρήσεων τους. “Η μάχη της αφήγησης” έγινε ιδιαιτέρως σημαντική, συχνά τόσο σημαντική όσο η ίδια η ένοπλη σύγκρουση, και μερικές φορές ακόμη περισσότερο.

Οι Ταλιμπάν είχαν ένα απλό μήνυμα. Ότι αυτοί, και όχι η κυβέρνηση-μαριονέτα στην Καμπούλ, ήταν η νόμιμη κυβέρνηση του Αφγανιστάν. Και ότι διεξήγε έναν δίκαιο πόλεμο για να διώξει τους άπιστους ξένους από το αφγανικό έδαφος, να αποκαταστήσει το ισλαμικό εμιράτο. Αυτό είχε μεγάλη επίδραση τόσο εντός όσο και εκτός Αφγανιστάν, ενθαρρύνοντας τους υποστηρικτές τους, τη συγκέντρωση χρημάτων και τις πιθανές στρατολογήσεις.

Η προσφορά των Ταλιμπάν στους Αφγανούς που μένουν στις περιοχές που ελέγχουν οι δυνάμεις τους, αποτελείται από δύο συστατικά. Την παροχή ασφάλειας και τη διευκόλυνση επίλυσης των διαφωνιών στα δικαστήρια της Σαρίας. Δεν δεσμεύτηκε να βελτιώσει τη γεωργία, την υγεία, την εκπαίδευση ή τις υποδομές με τον τρόπο που έκαναν οι διεθνείς προσπάθειες σταθεροποίησης. Αντιθέτως, οι αμερικανικές και ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις και οι πολλές εθνικές αναπτυξιακές υπηρεσίες τους, επιχείρησαν να βοηθήσουν την αφγανική κυβέρνηση να κάνει πολλά πράγματα, κανένα από τα οποία συνήθως δεν έκανε καλά, ενώ οι Ταλιμπάν συνήθως έφεραν εις πέρας καλά αυτούς τους δύο απλούς στόχους. Οι Ταλιμπάν ήταν σε θέση να κάνουν τα λόγια πράξη πολύ πιο αποτελεσματικά από την αφγανική κυβέρνηση ή τις διεθνείς δυνάμεις.

Μέχρι το 2021, οι Ταλιμπάν είχαν προσθέσει έναν πανίσχυρο συνδυασμό προπαγάνδας, μέσων κοινωνικής δικτύωσης και διαπραγματεύσεων στις στρατιωτικές τους ικανότητες. Μετά από τις αρχικές επιτυχίες στην επίθεση σε δυνάμεις της αφγανικής κυβέρνησης σε απομονωμένες αγροτικά φυλάκια, οι αντάρτες των Ταλιμπάν θα διαπραγματευτούν με τους εχθρούς τους, είτε άμεσα είτε μέσω συνομιλητών όπως ηλικιωμένοι διαφόρων φυλών και ντόπιοι πολιτικοί. Οι αντάρτες ορισμένες φορές πέτυχαν με επιτυχία μια παράδοση, ενώ σε άλλες περιπτώσεις πρόσφεραν την επιλογή να μην επιτεθούν εάν οι κυβερνητικές δυνάμεις καταθέσουν τα όπλα και εγκαταλείψουν τη θέση τους.

Καθώς η “εκστρατεία νίκης” των Ταλιμπάν αποκτούσε δυναμική, αυτό το εκμεταλλεύτηκε και το ενίσχυσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σε έναν τομέα στον οποίο έχουν γίνει ιδιαίτερα αποτελεσματικά τα τελευταία χρόνια. Βίντεο με μαχητές των Ταλιμπάν να επιτίθενται, ακολουθήθηκαν από εικόνες εγκαταλλελειμμένων κυβερνητικών θέσεων μάχης. Στη συνέχεια ήρθαν εικόνες με τις δυνάμεις των Ταλιμπάν να καταλαμβάνουν αστικές περιοχές και άδεια κυβερνητικά κτήρια, και τέλος ακολούθησαν σκηνές με το άνοιγμα καταστημάτων και σχολείων. Αυτό ήταν μια καλά διαχειριζόμενη επιχείρηση πληροφοριών, επιδιώκοντας να παρουσιάσουν τους Ταλιμπάν τόσο ως σκληρούς και στρατιωτικά αποτελεσματικούς όσο και -την ίδια στιγμή- ως μεγαλόψυχους σε όσους παραδόθηκαν και αποτελεσματικούς στο να επιβάλλουν σταθερότητα μετά από το πέρας των συγκρούσεων.

Υπήρξε τουλάχιστον μία περίπτωση κατά την οποία οι Ταλιμπάν παραπληροφόρησαν, με τη διάδοση μιας φήμης ότι υπήρξε μυστική συμφωνία μεταξύ των Ταλιμπάν και της Ουάσιγκτον που επέτρεπε στους Ταλιμπάν να κατακτήσουν μέρη του Αφγανιστάν,. Αυτό βοήθησε ώστε να σπάσει το ηθικό των κυβερνητικών δυνάμεων. Η απάντηση της κυβέρνησης Ghani ήταν πολύ λιγότερο αποτελεσματική, κκυρίως στο ότι απέτυχε να δείξει μια αίσθηση του επείγοντος. Η ήττα της κυβέρνησης στη μάχη της αφήγησης συνέβαλε σημαντικά στη ραγδαία πτώση των μεγάλων πόλεων της χώρας.

Στη διάρκεια της εκστρατείας, οι Ταλιμπάν επιδίωξαν να χρησιμοποιήσουν τόσο τα αφγανικά όσο και τα διεθνή ΜΜΕ για να προβάλλουν τα μηνύματα τους. Οι Αφγανοί και οι ξένοι δημοσιογράφοι ήταν σε θέση να δίνουν ανταποκρίσεις από περιοχές που κατέλαβαν οι Ταλιμπάν, προβάλλοντας εικόνες ασφάλειας και κανονικότητας, από τη Χεράτ για παράδειγμα.

Από το 2013 που άνοιξε τον γραφείο των Ταλιμπάν στη Ντόχα, υπήρξε εμφανής ενότητα πολιτικών μηνυμάτων. Οι εκπρόσωποι των Ταλιμπάν γίνονται όλο και πιο ικανή στην ενασχόληση με τα διεθνή ΜΜΕ. Αυτό αποδείχθηκε στις 16 Αυγούστου σε μια πρωτοφανή συνέντευξη ενός εκπροσώπου των Ταλιμπάν από μια γυναίκα δημοσιογράφο στο Tolo tv, έναν ανεξάρτητο αφγανικό τηλεοπτικό σταθμό και από τη συνέντευξη Τύπου στις 17 Αυγούστου, του για καιρό “εξαφανισμένου” επικεφαλής των Ταλιμπάν για τα ΜΜΕ, Zabihullah Mujahid.

Τα λόγια συμβαδίζουν με τις πράξεις;

Ο αφγανικός λαός, συμπεριλαμβανομένων πολλών γυναικών και των συμμάχων της προηγούμενης κυβέρνησης, θα παρακολουθεί να δει εάν τα προφανώς καθησυχαστικά μηνύματα των Ταλιμπάν, τα οποία αποτελούν μέρος μιας εξελιγμένης εκστρατείας πληροφόρησης, θα συμβαδίζουν με τις πράξεις τους. Και η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοι της θα παρακολουθούν στενά να δουν εάν οι Ταλιμπάν κρατήσουν την υπόσχεση τους και να κρατήσουν τους διεθνείς τρομοκράτες έξω από τη χώρα.

Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: https://www.iiss.org/blogs/analysis/2021/08/taliban-military-victory

capital.gr