Ανάμεσα στους ΕΞΗΝΤΑ ΗΡΩΕΣ
των μαχών της Τηλλυρίας

οι Επτά Ήρωες της Ακταιωρού ΦΑΕΘΩΝ
της Εθνικής Φρουράς Αύγουστο 1964.

Δημοσίευμα 08.08.2018

Λάζαρος Μαύρος

εφημερίδα Σημερινή.

Μ Ν Η Μ Η ΙΕΡΗ:

Απ’ τα Κόκκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά. Των πρώτων θυσιασθέντων Ελλήνων, Ελλαδιτών και Κυπρίων, του Πολεμικού Ναυτικού της νεοσύστατης τότε, πριν 54 χρόνια Εθνικής Φρουράς. Στις επικές μάχες Μανσούρας –Τηλλυρίας του Αυγούστου 1964.

Την Τρίτη 19.1.2016, στην κυπριακή πρεσβεία της Αθήνας πραγματοποιήθηκε ειδική τελετή Μνήμης και Τιμής για τους Επτά Ηρωικούς Νεκρούς της ακταιωρού Φαέθων της Ε.Φ., που με χαλασμένο κινητήρα αδυνατούσε να διαφύγει όπως η ακταιωρός Αρίων, βομβαρδίστηκε από την τουρκική πολεμική αεροπορία και βυθίστηκε στον κόλπο του Ξερού, το Σάββατο 8 Αυγούστου 1964.

Τ Ω Ν ΗΡΩΙΚΩΝ νεκρών τα ονόματα
χαραγμένα στα ελληνικά μάρμαρα
των 60 συνολικά ηρώων του έπους της Τηλλυρίας,
στο Μνημείο τους έξω από την εκκλησία του Παχυάμμου,
όπου την πρώτη Κυριακή κάθε Αυγούστου

η Κύπρος τιμά την μνήμη τους:
1. Σημαιοφόρος Παναγιώτης Χρυσούλλης εξ Αθηνών.
2. Υποκελευστής Σπυρίδων Αγάθος εκ Σαλαμίνος.
3. Υποκελευστής Νικόλαος Πανάγος εκ Πειραιώς.
4. Ναύτης Παναγιώτης Θεοδωράτος εκ Κεφαλληνίας.
5. Ναύτης Νικόλαος Νιάφας εκ Λαμίας.
6. Ναύτης Νικόλαος Καπαλούκας εκ Σκοπέλου.
7. Εθελοντής Άντης Φιλήτας εκ Μόρφου.
Μ Α Ζ Ι ΜΕ τα ονόματα των
(α) Πέντε ηρωικών νεκρών του 206 Τάγματος Πεζικού,
(β) Δέκα του 216 Τάγματος Πεζικού,
(γ) Τριών της 31 Μοίρας Καταδρομών,
(δ) Δύο της 21 Επιλαρχίας Αρμάτων,
(ε) Επτά του 83 Λόχου Εθνοφρουράς,
(ζ) Οκτώ του 85 Λόχου,
(η) Πέντε της Νοσοκομειακής Μονάδας του 8ου Τακτικού
Συγκροτήματος,
(θ) Δύο του Λόχου Παχυάμμου,
(ι) Τεσσάρων του Λόχου Κάτω Πύργου και
(κ) Επτά ιδιωτών.

Σ Τ Ι Σ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ της ΕΦ μ’ επικεφαλής παρόντα τον Αρχηγό της ΑΣΔΑΚ (Ανωτάτης Στρατιωτικής Διοικήσεως Αμύνης Κύπρου) στρατηγό Γεώργιο Γρίβα – Διγενή για την απόκρουση της πρώτης απόπειρας της Τουρκίας να εισβάλει στην Κύπρο 8.8.1964.
Όταν, τότε, οι ηρωικοί πολεμιστές της ΕΦ, που είχαν καταταγεί τον Ιούνιο του 1964, δεν είχαν καν συμπληρώσει την βασική εκπαίδευση νεοσυλλέκτων και κλήθηκαν ν’ αποκρούσουν την τουρκική επίθεση και τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς.

Χ Α Ρ Α Κ Τ Η Ρ Ι Σ Τ Ι Κ Ο Ι
ήσαν οι πρωτοσέλιδοι τίτλοι
στην εφημερίδα «Χαραυγή» του ΑΚΕΛ,
την Κυριακή 9 Αυγ. 1964:

«ΜΑΣ ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΑΝ οι γκάγκστερς της Άγκυρας με αμερικανικά αεροπλάνα. Επί τρεις ώρες 30 αεροπλάνα σφυροκοπούσαν με ροκέττες τον άμαχο πληθυσμό μεταξύ Ξερού και Π. Χρυσοχούς. Δεκάδες νεκροί και εκατοντάδες πληγωμένοι. Ανάμεσά τους παιδιά, γυναίκες και γέροντες. Τα αντιαεροπορικά μας κατέρριψαν ένα τουρκικό. Συνελήφθη ο πιλότος. Το Πολιτικό Γραφείο του ΑΚΕΛ διακηρύττει: ΕΝΩΣΗ ΝΑΙ – ΝΑΤΟ ΟΧΙ!» («Χ» 9.8.1964).

Ναυτική Βάση Π. ΧΡΥΣΟΥΛΗ 1964-1974
Μετά από την θυσία των Επτά Ηρώων 8 Αυγ. 1964 της βομβαρδισμένης απ’ την τουρκική αεροπορία στον κόλπο του Ξερού Ακταιωρού ΦΑΕΘΩΝ, το όνομα του Ήρωα Αξιωματικού – Ύπαρχου της ακταιωρού, 26χρονου ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΧΡΥΣΟΥΛΗ, δόθηκε στη Ναυτική Βάση της Εθνικής Φρουράς, στο Μπογάζι της Αμμοχώστου. Εκεί όπου ναυλοχούσαν δύο από τις τέσσερεις τορπιλακάτους (οι άλλες δύο στην Κερύνεια) της Ε.Φ.μέχρι το 1974 που το προδοτικό πραξικόπημα και η τουρκική εισβολής επέβαλαν έκτοτε την τουρκική κατοχή.
Τάσος Μάρκου το 1964 &
Οι Ήρωες του «Φαέθων»

Σ Υ Γ Κ Λ Ο Ν Ι Σ Τ Ι Κ Η μία είδηση
που εντοπίσαμε στους τόμους των εφημερίδων του Αυγούστου 1964, των πολύνεκρων βομβαρδισμών που διενήργησε η τουρκική Πολεμική Αεροπορία στην Τηλλυρία, όπου θυσιάστηκαν, το Σάββατο 8 Αυγούστου 1964 κι οι επτά ήρωες, έξι Ελλαδίτες κι ένας Κύπριος, της ακταιωρού «Φαέθων» του Πολεμικού Ναυτικού της νεοσύστατης τότε Εθνικής Φρουράς:

Τ Ο Ν ΕΠΙΚΗΔΕΙΟΝ λόγο,
για τους έξι Ελλαδίτες του «Φαέθων»
και για τον επίσης εξ Ελλάδος υπολοχαγό της 31 Μοίρας Καταδρομών, θυσιασθέντα στον Λωρόβουνο, Νικόλαο Παπαγεωργίου, στην πάνδημη κηδεία που τελέστηκε στον νεότευκτο τότε ιερό ναό Παναγίας Ευαγγελίστριας της Παλλουριώτισσας,
Ε Κ Φ Ω Ν Η Σ Ε ο τότε λοχαγός
της ΕΦ ΤΑΣΟΣ ΜΑΡΚΟΥ.
Ο ηρωικός, μετά από 10 χρόνια,
τον Αύγουστο 1974, ταγματάρχης,
ο οποίος κατέστη Αγνοούμενος
καθώς πολεμούσε εναντίον του προελαύνοντος Αττίλα-2, επικεφαλής τάγματος, στις προδομένες κυπριακές Θερμοπύλες της περιοχής Μιας Μηλιάς – Κυθρέας.

Τ Ο ΕΝΤΟΠΙΣΑΜΕ στα ρεπορτάζ «Χαραυγής» και «Φιλελευθέρου» της Τρίτης 11 Αυγ. 1964, για τις κηδείες της προηγούμενης μέρας.

Όπου, αντί των πραγματικών ονομάτων των έξι θυσιασθέντων Ελλαδιτών του Πολεμικού Ναυτικού, δημοσιεύτηκαν τα «πλαστά» ονόματα των «πλαστών» κυπριακών ταυτοτήτων που είχαν εκδοθεί τότε για τους μετέχοντες στην ελλαδική Μεραρχία που έστειλε στην Κύπρο η κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου
Εκεί κι η αναφορά και για την πάνδημη κηδεία
στην Μόρφου, του 7ου ήρωα του «Φαέθων»,
του Άντη Νεάρχου Φιλήτα, όπου, επικήδειους
εκφώνησαν, εκ μέρους της ΕΦ ο Νίκος Κόσιης,
βουλευτής και μετέπειτα υπουργός,
εκ μέρους του «Διγενή Ακρίτα» ο τότε δικηγόρος μετέπειτα εκδότης της «Σημερινής» επικεφαλής του συγκροτήματος «Δίας» Κώστας Χατζηκωστής κι εκ μέρους του Ελληνικού Γυμνασίου Μόρφου ο Μ. Δωρίτης («Χ» 11.8.1964).

Σ Τ Η Ν ΜΑΡΤΥΡΙΚΗ, βομβαρδισμένη το 1964 Τηλλυρία, απεσταλμένοι των εφημερίδων που υπέγραφαν τα πρωτοσέλιδα δημοσιεύματα, για την «Ελευθερία» ο Σπύρος Παπαγεωργίου, για την «Χαραυγή» ο Ανδρέας Καννάουρος, για τον «Φιλελεύθερο» ο Χριστάκης Κατσαμπάς.
Ε Ν Ν Ε Α χρόνια αργότερα, Αύγουστο 1973,
στο αρχαίο θέατρο της Σαλαμίνας, ες γην εναλίαν Κύπρον,
η συναυλία της «Αγίας Τηλλυρίας», του Γιώργου Κοτσώνη.
Σε ποίηση Σπύρου Παπαγεωργίου.
Με τραγουδιστές τον νεαρό τότε Κώστα Καμένο και την έφηβη Άννα Βίσσυ.
Για τους 60 ηρωικώς θυσιασθέντες της ΕΦ στην Τηλλυρία.
Που πολέμησαν μ’ απαράμιλλη ευψυχία τους Τούρκους, πριν καν ολοκληρώσουν την εκπαίδευση νεοσυλλέκτων, αφού κατατάχθηκαν στην ΕΦ τέλος Ιουνίου 1964.
Γ Ι Α ΤΟΥΣ οποίους ήδη, τον Οκτώβριο 1964,
ο Μίκης Θεοδωράκης συνέθεσε
τον Ύμνο της Εθνοφρουράς,
σε στίχους του Άντη Περνάρη.
Ιδιοχείρως αφιερωμένους από τον Μίκη
«στην ηρωική νεολαία της ελληνικής Κύπρου».
Τότε: 1964.

Όταν κύριος τίτλος του «Φ», Παρασκευή 21.8.1964 ήταν: «Ο κοινός πόθος Κύπρου και Ελλάδος θα εκπληρωθή – Η Ένωσις θα πραγματοποιηθή». Τότε…

ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ από την κηδεία των Ηρώων του “ΦΑΕΘΩΝ” Π. Χρυσούλλη εξ Αθηνών, Σπ. Αγάθου εκ Σαλαμίνος, Ν.Πανάγου εκ Πειραιώς, Π. Θεοδωράτου εκ Κεφαλληνίας, Ν. Νιάφα εκ Λαμίας, Ν. Καπαλούκα εκ Σκοπέλου και του υπολοχαγού της 31ΜΚ Ν. Παπαγεωργίου εκ Δωρίδος, ΔΕΥΤΕΡΑ 10 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1964 στην εκκλησία της Παναγίας Ευαγγελίστριας στην Παλλουριώτισσα.