Σαράντα επτά ολόκληρα χρόνια μετά το 1974, θεωρώ ότι η μέγιστη πηγή των διαφωνιών μας στο εσωτερικό μέτωπο τόσον για τις δυνατότητες μιας λύσης, όσον και το περιεχόμενο της, είναι η διαφορά άποψης ως προς το εξής, θεμελιακό ζήτημα: Την ύπαρξη καλής θέλησης ή έστω πρόθεσης της Τουρκίας, να λύσει το Κυπριακό εντός της βασικής αρχής των αποφάσεων των διεθνών οργανισμών, του διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου. Εδώ είναι η πεμπτουσία των διαφορών στο εσωτερικό μέτωπο αναφορικά με τους χειρισμούς του Κυπριακού. Με έναν τρόπο προσεγγίζει κάποιος ο οποίος αναγνωρίζει πρόθεση της Τουρκίας να λύσει το Κυπριακό εντός αυτών των παραμέτρων και με άλλο κάποιος που θεωρεί ότι η Τουρκία δεν έχει αυτή την πρόθεση. Η Τουρκία κατά τη δεύτερη άποψη θα οδηγηθεί στην αποδοχή λύσης εντός αυτών των παραμέτρων μόνο αν κρίνει ότι ο συνδυασμός όφελος – κόστος από το άλυτο Κυπριακό είναι ζημιογόνος για την ίδια. Και για να ξεκαθαρίσω ποιο ήταν και παραμένει από την πρώτη στιγμή το αγκάθι στην προσπάθεια λύσης του Κυπριακού είναι η άρνηση της να αποδεχθεί ότι το κράτος το οποίο θα προκύψει από την λύση θα έχει μια και μόνη κυριαρχία, ιθαγένεια και διεθνή προσωπικότητα. Η άρνηση της ότι η λύση που θα προκύψει θα αποδώσει τελικά ένα κράτος και ένα λαό “βασική θέση για δεκαετίες των προοδευτικών τ/κ” και βασική θέση της κυπριακής Αριστεράς από το 1926 , “95 χρόνια”.  Με άλλα λόγια η Τουρκία αρνείται ότι το ένα και μοναδικό ομόσπονδο, δικοινοτικό, δύο περιοχών “ζωνών”, κράτος της Κύπρου, θα είναι το κράτος του ενός και μόνου κυπριακού λαού, των δύο κοινοτήτων και όλων των άλλων νόμιμων κατοίκων του χρυσοπράσινου φύλλου.  Ενός λαού όπου αυτοί που τον αποτελούν δεν θα ζουν πλάι–πλάι  και χώρια αλλά από κοινού θα συνδημιουργούν και θα προχωρούν μπροστά με ειρήνη και ασφάλεια.  Χωρίς προστάτες, κηδεμόνες και επικυρίαρχους. Δηλαδή θα λειτουργούμε όλοι μαζί απρόσκοπτα “άρα λειτουργική λύση” σε ένα κανονικό, φυσιολογικό κράτος, όπως είναι και η θέση του Ο.Η.Ε.

Από αυτή τη θεμελιακή διαφορά στην αντίληψη της Τουρκίας περι λύσης από τη μια, και την αντίληψη όσων κυπρίων “ε/κ , τ/κ, λατίνων, αρμενέων, μαρωνιτών” επιθυμούν λύση από την άλλη πηγάζει το πρόβλημα της προώθησης λύσης του Κυπριακού στις γνωστές παραμέτρους. Από την ανάγνωση και την ερμηνεία των προθέσεων της Τουρκίας, πηγάζουν και οι εσωτερικές διαφορές. Φυσικά στο εσωτερικό διαφορές προκύπτουν και λόγω της άρνησης μερίδας των Ε/κ και μερίδας των Τ/κ, να αποδεχτούν την ιδέα της συνύπαρξης. Την ιδέα δηλαδή ότι η ιστορική πορεία μας έταξε να είμαστε ένα κράτος ξεχωριστό από Ελλάδα και Τουρκία, το οποίο για να ζήσει και να προοδεύσει θα πρέπει να είναι ανεξάρτητο, κυρίαρχο, εδαφικά ακέραιο, σε συνθήκες ασφάλειας για όλους.  Ένα κράτος στο οποίο η δημοκρατία θα εδραιώνεται σταθερά, οι πολιτιστικές και εθνικές κληρονομιές θα είναι σεβαστές και θα καλλιεργούνται ως στοιχεία διαφορετικότητας και όχι σύγκρουσης και αντιπαράθεσης. Ένα κράτος το οποίο θα είναι νησί σταθερότητας και ειρήνης. Όλα αυτά σε καμιά περίπτωση δεν συνάδουν ούτε με εθνικιστικές περιχαρακώσεις, αλλά ούτε με ισοπεδωτικές κοσμοπολίτικες αντιλήψεις. Ούτε βέβαια με τη βασική τουρκική θέση και αντίληψη, είτε περι δύο κρατών, είτε περι συνομοσπονδίας ή προσάρτησης.  Ούτε με τις βρετανικές, «καινοτόμες»  τάχα ιδέες περι κυριαρχικής ισότητας.  Καινοτόμες δηλαδή, παλαιολιθικές, γιατί προωθούνται από το Ηνωμένο Βασίλειο  από τη δεκαετία του 1950.

Η αγγλική προσέγγιση στο Κυπριακό και η προώθηση της στην κυπριακή κοινωνία είναι ένα άλλο αγκάθι στην προσπάθεια να οικοδομηθεί μια στέρεη ενότητα τόσον εντός της ε/κ κοινότητας όσον και μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Η προσέγγιση αυτή η οποία βασικά επεδίωκε ανέκαθεν και επιδιώκει ε/κ και τ/κ να είμαστε και μαζί και χώρια υιοθετήθηκε κατά καιρούς και από άλλες χώρες και οργανισμούς.  Σήμερα με την Κυπριακή Δημοκρατία κράτος μέλος της Ε.Ε. και το Ηνωμένο Βασίλειο εκτός της Ένωσης προσλαμβάνει μια ακόμα διάσταση.  Η ιδέα περι κυριαρχικής ισότητας είναι μια εξέλιξη αυτής της βασικής προσέγγισης που δεν θέλει Ε/κ και Τ/κ να σμίξουν πραγματικά.

Κατά την γνώμη μου η κατανόηση αυτών των προσεγγίσεων είναι απαραίτητη, όταν καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε εξελίξεις στο Κυπριακό, και τις διάφορες ιδέες και προτάσεις που ρίχνονται στο τραπέζι των διαβουλεύσεων. Εμείς οι Κύπριοι πρέπει να θέλουμε μια Κύπρο με όλα τα στοιχεία ενός ενωμένου, σύγχρονου, φυσιολογικού κράτους και ενός λαού, όπου όλοι όσοι τον συναποτελούμε θα ζούμε και θα δημιουργούμε ισότιμα, ειρηνικά και ασφαλείς.