ΟΜΗΡΟΣ, Ἰλιάς, Ραψωδία Μ

Βρισκόμαστε στὸ 1827.

Μόλις ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας πληροφορεῖται ὅτι ἐξελέγη Κυβερνήτης τῆς Ἑλλάδος, μεταβαίνει στὴν Πετρούπολη προκειμένου νὰ ὑποβάλει στὸν Τσάρο Νικόλαο τὴν παραίτησή του ἀπό τὸ ἀξίωμα ποὺ τυπικῶς διατηροῦσε στὴν ρωσσική ὑπηρεσία.

Ἀκαταπαύστως ἐργαζόμενος ὑπέρ τοῦ Ἑλληνισμοῦ, ὄντας πλέον καὶ τυπικῶς ἐλεύθερος, περιδιαβαίνει τὴν Εὐρώπη. Μέσῳ Φίλων καὶ ξένων πρεσβευτῶν, σκοπεύει ἀφ’ ἑνός στὴν πολιτική προσέγγιση τῆς Ἑλλάδος μὲ τὶς εὐρωπαϊκές κυβερνήσεις, ἀφ’ ἑτέρου στὴν ἐξεύρεση τῶν ἀπαραίτητων πόρων γιὰ τὴν συγκρότηση τῆς Ἑλληνικῆς Πολιτείας. Καθ’ ὁδόν γιὰ τὴν Πατρίδα, μεταβαίνει στὸ Βερολῖνο, στὸ Λονδῖνο, στὸ Παρίσι, καὶ τέλος, στὴν Γενεύη.

Ἐκεῖ, ἕνας Φίλος σπεύδει νὰ τὸν συγχαρεῖ.

Ἀτάραχος, ὁ Κυβερνήτης, τοῦ λέει:

– Δὲν θέλω νὰ μὲ συγχαρεῖ κανείς. Στήν ἀπόφασή μου μέσα δὲν ὑπάρχει οὔτε χαρά, οὔτε λύπη. Ὁ δρόμος τῆς ζωῆς μας εἶναι γραμμένος καὶ δὲν μένει σὲ ἐμᾶς ἡ ἐκλογή. Τὰ χαντάκια στὰ δύο πλευρὰ τοῦ δρόμου εἶναι τόσο βαθιά καὶ εἴμαστε ὑποχρεωμένοι νὰ προχωροῦμε πάντα μπροστά.

Ἡ καταγωγὴ μου, ἡ ἀγάπη μου γιὰ τὴν Ἑλλάδα, ἡ θέση πού ἔχω ἀντίκρυ ἀπὸ τὶς Μεγάλες Δυνάμεις καὶ ἡ δύναμη τῶν πραγμάτων, ὅλα βαραίνουν στὴν ἐκλογὴ μου. Νὰ ἀρνηθῶ, θὰ διεκήρυττα μὲ αὐτὸ πώς ἀπελπίστηκα ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα καὶ πώς προτιμῶ τὸν ἑαυτὸ μου ἀπὸ τὸ Χρέος μου.

Μὲ ρωτᾶτε ἂν ἐλπίζω τίποτε γιὰ τὸν ἑαυτὸ μου. Ὄχι!

Γιὰ τὴν Ἑλλάδα, Ναί! Τα παιδιὰ μου περιμένουν τὴν βοήθειά μου. Αὐτὸς εἶναι ὁ μόνος μου λογισμός. Γιὰ τ’ ἄλλα δὲν γελῶ τὸν ἑαυτὸ μου. Μὲ περιμένουν δυσκολίες, πίκρες καί, τέλος, τὸ μαχαίρι.

-Αὐτὸ δὲν μπορεῖ νὰ γίνει ποτέ! εἶπε ὁ Φίλος. Καὶ νὰ βρεθεῖ ἕνα χέρι κακοῦργο, θὰ λάβετε τὰ μέτρα σας, θὰ ἔχετε φρουρά.

-Τίποτε ἀπὸ ὅλα αὐτὰ, ἀπήντησε ὁ Κυβερνήτης.

Οὔτε ἕνας στρατιώτης, οὔτε ἕνα ὅπλο, οὔτε παραμικρὴ προφύλαξη. Καθὼς μὲ εἴδατε νὰ περπατῶ στοὺς δρόμους τῆς Γενεύης, ἔτσι καὶ στὴν Αἴγινα ἤ τὸ Ναύπλιο θὰ εἶμαι ἀπαράλλαχτος. Μοναχὰ μπορεῖ τὰ ροῦχα μου νὰ λιώσουν καὶ νὰ βάλω ἄλλα. Ἄν θέλει ὁ Θεὸς νὰ ζῶ, αὐτὸ μοῦ φτάνει. Ἔπειτα, μὴ θαρρεῖτε πώς μὲ τρομάζει ὁ θάνατος. Ἅμα κανεὶς πάρει τὴν ἄλλη πλευρὰ τοῦ δρόμου, ἅμα χόρτασε καθὼς ἐγὼ τὸν κόσμο, τὶ θὰ ποῦνε δυὸ ἥ τρία ἤ δέκα χρόνια παραπάνω; Δὲν ἀξίζει νὰ φοβᾶται κανεὶς γιὰ τόσο μικρὰ πράγματα, ἅμα ξέρει πώς ἀλλοῦ βρίσκονται καλύτερα.

Μία σκέψη μοναχὰ δὲν μπορῶ νὰ βγάλω ἀπὸ τὸν νοῦ μου.

Γιὰ τὴν Ἑλλάδα εἶμαι ἕτοιμος ὅλα νὰ τὰ δώσω. Κόπους, κατάσταση, ζωή, μὰ ὅσο γιὰ τὴν Τιμή…

Ἄν δὲν μπορέσω νὰ πετύχω τὰ ἀδύνατα, ἂν χαθῶ πρὶν ἀσφαλίσω τὸ Μέλλον τῆς Ἑλλάδος, ὅλοι θὰ ποῦν: “Ὁ Καποδίστριας ἐπεχείρησε ἔργο ἀνώτερό του”. Ἡ σκέψη αὐτὴ, σᾶς βεβαιώνω, εἶναι πολὺ σκληρή.

Ὅταν κανεὶς ἔβγαλε πέρα ὅ,τι καταπιάστηκε μὲ τὴν Τιμὴ του, φέρνει πόνο νὰ παίζει στὸ τέλος κορώνα – γράμματα μίαν ὑπόληψη μὲ τόσο κόπο ἀποκτημένη.

Μόλις ἔβγαλα τὸ Πανεπιστήμιο, ἀμέσως διορίστηκα γενικὸς Γραμματέας τῆς Δημοκρατίας στὰ Ἑπτάνησα. Λίγο ἔλειψε νὰ τρελαθῶ ἀπὸ τὴν χαρὰ καὶ ἀπὸ τὸν φόβο μου μαζί. Δὲν εἶχα παραμικρὴ ἰδέα τῶν χρεῶν μου (σημ. εἶχε σπουδάσει Ἰατρικὴ καὶ Φιλοσοφία). Ἔτρεξα σὲ ἕναν παλιὸ μου φίλο νομικὸ καὶ τὸν παρακάλεσα νὰ μὲ συντροφεύσει μὲ τὰ φῶτα του.

Κάθισε ὁ ἄνθρωπος καὶ μοῦ συνέταξε ἕναν ὁλόκληρο τόμο ἀπὸ ὁδηγίες, λόγους, προκηρύξεις, χρήσιμα γιὰ κάθε δυνατὴ περίσταση. Τὸ βιβλίο αὐτὸ ἦταν γιὰ μένα θησαυρός.

Μόλις ὅμως μπῆκα στὴν δουλειὰ κι ἀντίκρυσα πράγματα κι ἀνθρώπους, ὄχι στὸ χαρτί, μὰ στὴν πράξη, τὸ βιβλίο ἦταν ἄχρηστο. Ἀπὸ ὅσα εἶχε ὁ σοφὸς μου φίλος προβλέψει, κανένα δὲν εἶχε ἐφαρμογή.

Ἄρχισα τότε νὰ διαβάζω ἕνα ἄλλο βιβλίο, Ζωντανό. Καὶ ἐπέλεξα νὰ προχωρήσω μὲ αὐτὸ γιὰ σύντροφό μου.

Καλὲ μου Φίλε, ἡ μόνη μου διπλωματικὴ ἀξιότητα ἤτανε πάντοτε νὰ λέω σὲ ὅλους τὴν Ἀλήθεια. Ὅμως ἡ Ἀλήθεια στὴν πολιτικὴ εἶναι μαχαίρι δίκοπο. Καὶ πληγώνει πιὸ πολὺ τὸν κάτοχο, παρά τὸν ἄλλον.

Ὁ Ἅγιος τῆς Πολιτικῆς εἶχε δίκιο.

Ὅπως ὁ Ἄνθρωπος ἔτσι καὶ ὁ Ἑλληνισμός. Μπορεῖ μὲ τὴν πάροδο τῶν ἐτῶν νὰ ἀλλάζει ὄψη, ἀλλὰ ἡ Μνήμη, πάντα διατηρεῖ μέσα του κάτι σταθερὸ καὶ μόνιμο. Τὸν Τρόπο.

Τὴν πορεία τοῦ Ἑλληνισμοῦ δὲν τὴν καθορίζουν οἱ ἀνώνυμες καὶ ἀπρόσωπες μᾶζες. Οὔτε ἐκεῖνοι ποὺ παρουσιάζονται κάτω ἀπὸ ἕνα ἔνδυμα ποὺ δὲν ἐπιτρέπει τὴν ἀναγνώριση τοῦ πραγματικοῦ προσώπου. Τὸ μασκάρεμα δὲν τὸ καταδέχεται ὁ Ἕλλην.

Ἐν ἔτει 1896, λέει ὁ Ἅγιος τῶν Γραμμάτων.

Ἐκ τῆς παρούσης ἡμῶν γενεὰς τὶς ἠμύνθη περὶ πάτρης; Ἠμύνθησαν περὶ πάτρης οἱ ἄστοργοι πολιτικοί, οἱ ἐκ περιτροπῆς μητρυιοὶ τοῦ ταλαιπώρου ὠρφανισμένου Γένους, τοῦ “στειρεύοντος πρὶν καὶ ἠτεκνωμένου δεινῶς σήμερον”;

Ἄμυνα περὶ πάτρης δὲν εἶναι αἱ σπασμωδικαί, κακομελέτητοι καὶ κακοσύντακτοι ἐπιστρατεῖαι.

Ἄμυνα περὶ πάτρης θὰ ἦτο ἡ εὐσυνείδητος λειτουργία τῶν θεσμῶν, ἡ Ἐθνικὴ ἀγωγή, ἡ χρηστὴ διοίκησις, ἡ καταπολέμησις τοῦ ξένου ὑλισμοῦ καὶ τοῦ πιθηκισμοῦ, τοῦ διαφθείραντος τὸ φρόνημα καὶ ἐκφυλίσαντος σήμερον τὸ Ἔθνος, καὶ ἡ πρόληψις τῆς χρεοκοπίας.

Τίς ἠμύνθη περὶ πάτρης;

Καὶ τί πταίει ἡ γλαῦξ, ἡ θρηνοῦσα ἐπὶ ἐρειπίων;

Πταίουν οἱ πλάσαντες τὰ ἐρείπια. Καὶ τὰ ἐρείπια τὰ ἔπλασαν οἱ ἀνίκανοι κυβερνῆται τῆς Ἑλλάδος.

Φίλτατε Ἀναγνώστη.
Παρά τὸν ἀτελεύτητο πόλεμο, ὁ Ἑλληνισμὸς καθημερινὰ ἀποδεικνύει ὅτι παραμένει ζωντανός. Ἔχει Χαρακτῆρα καὶ Ψυχή. Ἀκόμη γεννᾶ ἀνθρώπους ποὺ κάνουν Ὡραῖες πράξεις.
Ὁ Ἀγῶνας ἀκονίζει κάθε ἀνθρώπινη ἰδιότητα. Εἶναι τὸ Σχολεῖο ποὺ δημιουργεῖ Ἐλεύθερους Ἀνθρώπους. Εἶναι Σχολεῖο Ἠθικῆς Ἐξύψωσης. Δίχως ἠθικὴ καλλιέργεια, Ἑλλάδα δὲν ὑπάρχει.
Ὅταν οἱ Ἕλληνες ἐμπνέονται ἀπὸ δυνατοὺς Ἀνθρώπους, ἀγωνίζονται γιὰ Ἰδέες καὶ Ἰδανικὰ ποὺ ΔΕΝ ἀντιπροσωπεύουν ὑλικὰ ἀγαθὰ καὶ ἀνταλλάγματα. Ἀρκεῖ νὰ πιστέψουν στὸν ἑαυτὸ τους. Νὰ πιστέψουν πὼς οἱ λίγοι ἔχουν τὴν δυνατότητα νὰ ἀντιδράσουν.

Ἐκεῖνοι ποὺ πλάθουν καὶ ἀλλάζουν τὸν ροῦν τῆς Ἱστορίας εἶναι πάντα οἱ λίγοι. Εἶναι οἱ προσωπικότητες ποὺ ἐνεργοῦν πέραν τῆς λογικῆς, μὲ ἀτσαλένια θέληση ποὺ δὲν λυγίζουν στὸ πρῶτο ἐμπόδιο. Ἐκεῖνοι ποὺ ἀκούραστοι, κάνουν ὅ,τι πρέπει νὰ γίνει, τὴν ὥρα ποὺ πρέπει νὰ γίνει, δίχως ἀναβολή. Μὲ Νοῦ καὶ Πειθαρχία, Θέληση καὶ Ἐπιμονή. Τὰ Ἔργα τῶν Ἑλλήνων κλείνουν Ρυθμὸ καὶ Ἦθος.

Ἡ Ἱστορία τὸ ἀποδεικνύει. Ὅταν οἱ Ἕλληνες ἑνώνονται, μεταμορφώνουν ἀκόμη καὶ τὴν πιὸ ἄθλια πραγματικότητα.
Κάθε φορὰ ποὺ ὑπακοῦμε στὴν Ἀλήθεια μας, ἐκείνη ἀναγεννᾶται.

Μὲ Ἀγάπη καὶ Σεβασμό,
Ἰωάννα Γ. Καραγκιούλογλου
12 Ἰουλίου 2021
Εἰκ.: Ὁ Κυβερνήτης Ἰωάννης Α. Καποδίστριας
Λεπτομέρεια ἐλαιογραφίας ποὺ φυλάσσεται στὸ Ἐθνικὸ Ἱστορικὸ Μουσεῖο.