Οι ματωμένοι Ιούληδες της Κύπρου

Δ Ι Α Κ Ο Σ Ι Ε Σ  της Τζιύπρου μεσ’ τους Κρυφούς Ανέμους 9^ες Ιουλίου, συμπληρώθηκαν προχθές. Ήταν εκείνο το Σάββατο που ο εθνικός μας ποιητής Βασίλης Μιχαηλίδης το στιχούργησε να πικροξημερώννη:

9^η Ιουλίου 1821. Τζαιρόν Δευτερογιούνην. Εν Λευκωσία Κύπρου: Μέχρι το βούττημαν του ήλιου εκείνου του Σαββάτου, οι Τούρτζιοι απαγχόνισαν τον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό. Κρεμάζοντάς τον από τη Συκαμνιάν αππεξωθκιόν του Σαραγιού. Και δίπλα του αποκεφάλισαν γονατιστούς, αξάγκωνα δημμένους, τους τρεις Μητροπολίτες, Κυρηνείας Λαυρέντιο, Πάφου Χρύσανθο και Κιτίου Μελέτιο.

– Ήταν η έναρξη των σφαγών, με ανυπεράσπιστα άοπλα, εντελώς αφοπλισθέντα θύματα, εκατοντάδες προκρίτους, ιερωμένους και λαϊκούς σε όλη την Κύπρο.

– Για ν’ αποτρέψει η Τουρτζιά τη συμμετοχή των Ρωμιών της Κύπρου στον αρξάμενο στου Μοριά τα μέρη από 25^η Μαρτίου 1821, Ένοπλο Ξεσηκωμό της Ελληνικής μας Επανάστασης.

Ε Ν Α Σ από τους εγκυρότερους σήμερα ιστορικούς μας, πολύτιμος φίλος, υπομειδιούσε με συγκατάβαση όταν μας άκουγε να διατυπώνουμε …μεταχρονολογημένες κατά δύο αιώνες τις «επικρίσεις μας» για την πολιτική που ακολούθησε το 1821 ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός και η Φιλική Εταιρεία, οι οποίοι στην υπόγεια Κρύπτη τής από το 1812 Ελληνικής Σχολής (νυν Παγκυπρίου Γυμνασίου) είχαν αποφασίσει ότι:

– Επειδή η Κύπρος ήταν… μακριά δεν έπρεπε να πιάσει τ’ άρματα για τοπικό ένοπλο αγώνα. Παρά μόνο μυστικά να συνδράμει με χρήματα και προμήθειες, «αντάν εφάνην η στραπή εις του Μοριά τα μέρη τζι εξάπλωσεν τζι ακούστηκεν παντού η πουμπουρκά της, τζι ούλλα ξηλαμπρατζιήσασιν τζαι θάλασσα τζαι ξέρη»…

Υπομειδιούσε ο καθηγητής Ιστορίας που λέγαμε ότι ήταν λάθος η πολιτική των Φιλικών και του Εθνομάρτυρα:

– ΑΝΤΙ του γενικότερου σχεδίου της Φιλικής Εταιρείας για τη μη ένοπλη συμμετοχή του νησιού και αντί του οικειοθελούς αφοπλισμού των ραγιάδων της Κύπρου προς κατευνασμό των Κατακτητών, που μοιραία οδήγησε στο «σφάξε μας ούλους τζι ας γενεί το γαίμαν μας αυλάτζιν, κάμε τον κόσμον ματζιελλειόν τζαι τους Ρωμιούς τραούλλια», θα έπρεπε να προπαρασκευαζόταν ο καθολικότερος γενικός εξοπλισμός για το «σφάξετε ούλλην την Τουρτζιάν» και τους αιμοσταγείς Κατακτητές, όπως λ.χ. στην Τριπολιτσά.

– Και ακόμη ότι: Εάν το ίδιο ΣΧΕΔΙΟ της Φ.Ε. προπαρασκεύαζε επαρκώς τον Ένοπλο Ξεσηκωμό και στην Κωνσταντινούπολη και στη Σμύρνη και στην Τραπεζούντα κ.ο.κ. πολύ πιο ολοκληρωμένη για το σύνολο του Γένους, θα ήταν νομοτελειακά η Εθνεγερσία του Εικοσιένα…

ΕΙΧΕ δίκαιο βεβαίως που υπομειδιούσε ο φίλτατος καθηγητής.

– Τα ιστορικά γεγονότα δεν …πραγματώνονται και ουδόλως… επηρεάζονται από τα… εκ των υστέρων ευφυολογήματα, με τα «εάν και εφ’ όσον» των εκ του ασφαλούς και ακινδύνως «κρινόντων» με τα δικά τους… μετά από δύο αιώνες εν ψυχρώ και εν ανέσει κριτήρια των εργαστηριακών της Ιστορίας δοκιμαστικών σωλήνων!

Ω Σ Τ Ο Σ Ο : Το χρησιμότερο μάθημα και το ωφελιμότερο διδάσκειν, το οποίο επιζητείται από την εξαντλητική και σφαιρικότερη διαρκώς μελέτη της Ιστορίας ήταν, είναι, και θα είναι πάντα, εκείνος ο κανόνας που έγραψε ο Πατέρας της Ιστορίας και Πρωτομάστορας του Πολιτικού Ρεαλισμού, ο ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ:

– «Όσοι δε βουλήσονται των τε γενομένων το σαφές σκοπείν και των μελλόντων ποτέ αύθις κατά το ανθρώπινον τοιούτων και παραπλησίων έσεσθαι, ωφέλιμα κρίνειν αυτά αρκούντως έξει, κτήμα τα ες αιεί…» (Α-22).

ΑΡΑ ΛΟΙΠΟΝ: Εάν κατά τι διαφορετικό εγένοντο τα τότε γενόμενα, πόσο αλλιώτικο θα ήταν άραγε το αποτέλεσμα;

– Και, άρα: Όχι μόνο… δικαιούμαστε, αλλά και πρέπει – μελετώντας διαρκώς – να «κριτικάρουμε» εκ των υστέρων και τα ιστορικώς γενόμενα και την στρατηγική των εκάστοτε πρωταγωνιστών τους.

– Ακόμη και των ενδοξότερων και των ηρωικότερων και των επιφανέστερων εκ των προγόνων μας. Οι οποίοι πάντοτε αποτελούν αειθαλές και διαιώνιο υπόδειγμα για όλους μας. Και πηγή συσσώρευσης πλούτου πολύτιμης σοφίας, οι πράξεις και οι παραλείψεις τους. Τα θετικά και τα αρνητικά τους. Με την επιδίωξη ότι:

– Έτσι γινόμαστε σοφότεροι στα παρόντα για την επίτευξη πολύ καλύτερων στα μελλοντα. Και γι’ αυτό χρειαζόμαστε διαρκώς τους εγκυρότερους Ιστορικούς, να μας αναδεικνύουν λεπτομερώς τα «γενόμενα» για το ακόμη σαφέστερο «σαφές σκοπείν»…

ΕΝΑ ΕΛΑΧΙΣΤΟ παράδειγμα, τροφή προς σκέψη:

– Ο Ελευθέριος Βενιζέλος υπήρξε ο μέγιστος πολιτικός του νεότερου Ελληνισμού. Με την σοφή στρατηγική της Ανορθωτικής κυβέρνησής του από το 1910 που ανέλαβε πρωθυπουργός, πέτυχε ώστε αρκούντως ενδυναμωμένη στρατιωτικά, οικονομικά, διπλωματικά και με πανεθνική συνοχή η Ένοπλη Ελλάδα να συμμετάσχει νικηφόρα στους Απελευθερωτικούς Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913. Ελευθερώνοντας από τον μακραίωνα τουρκικό ζυγό την Μακεδονία, την Θράκη, την Ήπειρο, τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Αποκρούοντας αιματηρά και τη βουλιμία των μέχρι τότε συμμάχων Βουλγάρων.

– Ο Βενιζέλος, με την, μέχρι και φοβερού Εθνικού Διχασμού έναντι των γερμανόφιλων βασιλικών επίμονη πολιτική του, πέτυχε ώστε η Ελλάς να είναι ανάμεσα στις Νικήτριες Δυνάμεις του Α΄ Παγκ. Πολέμου 1914-1918.

– Με σεβαστές πλέον από τους Συμμάχους τις αξιώσεις της για τους Ελληνικούς πληθυσμούς και τα εδάφη τους στη Μικρά Ασία, της ήδη ηττημένης Τουρκίας.

– Με την διπλωματική δεινότητα του Βενιζέλου, η «Μεγάλη Ιδέα» της «Ελλάδας των Δύο Ηπείρων και των Πέντε Θαλασσών» φάνηκε τότε εφικτή. Η θριαμβευτική Συνθήκη των Σεβρών 1920 ήδη υπογεγραμμένη.

Ο Μ Ω Σ : Ο Βενιζέλος, παρότι δεινός στρατηγιστής με τη δύναμη των μεραρχιών στο μυαλό και στους χειρισμούς του, δεν φρόντισε να σχεδιάσει και να υπολοποιήσει, ένα επιπλέον, ζωτικής σημασίας αναγκαίο εργαλείο:

– Δεν επινόησε τη μυστική στρατιωτική προπαρασκευή, τον επαρκή εξοπλισμό, την κατάλληλη οργάνωση και καθοδήγηση των ολοπρόθυμων προς τούτο ελληνικών πληθυσμών στην Ιωνία και στον Πόντο, ως ικανών ενόπλων προγεφυρωμάτων της στρατηγικής του 1919. Ώστε ν’ αποκρούσουν στα εδάφη τους την ήδη γνώριμη από το 1914 στρατηγική των Νεοτούρκων και (ευθύς κατόπιν) των Κεμαλιστών για τη Γενοκτονία των χριστιανικών πληθυσμών, Αρμενίων και Ελλήνων της Μικρασίας.

– Για να εξασφαλίσει την εύνοια των Γάλλων συμμάχων στις Μικρασιατικές του επιδιώξεις, τους ενίσχυσε με 23.551 Έλληνες πολεμιστές του Α΄ Σώματος Στρατού, στην Ουκρανική τους εκστρατεία εναντίον των Ρώσων Μπολσεβίκων. Σπρώχνοντας, μοιραία, την εκκολαπτόμενη τότε Σοβιετική Ένωση σε ενίσχυση της ανθελληνικής εκστρατείας των Τούρκων Κεμαλιστών.

– Με πολύ λιγότερους αξιωματικούς και υπαξιωματικούς, θα μπορούσε να προπαρασκευάσει, να οργανώσει, να εκπαιδεύσει και να καθοδηγήσει πολύ μεγαλύτερες αυτόχθονες δυνάμεις των ελληνικών πληθυσμών στον Πόντο και στη Μικρασία…

(Αυτή μας η αναφορά, αφιερωμένη στην ιερή μνήμη του 32χρονου Εθνομάρτυρα δημοσιογράφου της Τραπεζούντας ΝΙΚΟΥ ΚΑΠΕΤΑΝΙΔΗ που τον απαγχόνισαν οι Τούρκοι Κεμαλιστές στην Αμάσεια 21^η Σεπτεμβρίου 1921).

Ε Π Ε Ι Δ Η  φρονούμε ότι η μελέτη των «τοιούτων και παραπλησίων» που προτείνει από τον 5^ο π.Χρ. αιώνα ο Θουκυδίδης, εστιαζόμενη επιμόνως στα εκάστοτε «γενόμενα» όλων των ιστορικών στιγμών, ενδυναμώνει τη σοφότερη και αποτελεσματικότερη πρόσκτηση και αξιοποίηση της Δύναμης, της Ισχύος, για την εξασφάλιση «κατά το ανθρώπινον» «των μελλόντων έσεσθαι»…

Λάζ. Α. Μαύρος