Στρατηγική συναίνεσης και εντυπωσιασμού από τον Ερντογάν

Ανδρέας Πιμπίσιης   

Η στρατηγική της Άγκυρας κατά τις επαφές του στις Βρυξέλλες είχαν μια συγκεκριμένη στόχευση: να περάσει τη θέση πως με όλους όσους έχει διαφορές η Τουρκία μπορούν να βρεθούν λύσεις. Από αυτή την εξίσωση βγάζει την Κύπρο και τους Ελληνοκύπριους. Η προσπάθεια του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν είναι τυχαία, καθώς αντιλαμβάνεται και ο ίδιος πως ενόσω το Κυπριακό παραμένει μέσα στην εξίσωση, τα όσα η Άγκυρα επιδιώκει να πετύχει στην ΕΕ δύσκολα θα επιτευχθούν. 

Αυτό που καταγράφηκε σε όλες τις συναντήσεις που είχε και ιδιαίτερα σ’ αυτή με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας, ήταν πως παρ’ όλο ότι είχαν εγερθεί θέματα όπως το Κυπριακό και η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τα παράκαμψε αποφεύγοντας το όποιο σχόλιο. Η συνειδητή αυτή τακτική από πλευράς Ερντογάν αποσκοπεί στο να περάσει το μήνυμα, κυρίως προς τους Ευρωπαίους ηγέτες, πως η χώρα του τα βρίσκει με όλους «πλην των προβληματικών Ελληνοκυπρίων». Και αυτό δεν είναι άσχετο με το προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (σε εννέα ημέρες στις Βρυξέλλες) και το στόχο της θετικής ατζέντας. 

Ιδιαίτερης ανάγνωσης μπορούν να τύχουν οι δηλώσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε σχέση με τη συνάντηση που είχε με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας. Σύμφωνα με τον Τούρκο Πρόεδρο, στη συνάντηση με τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας συμφωνήθηκε στο ότι «δεν υπάρχει νόημα για ανάμιξη άλλων και θα διεξάγουμε διμερείς συναντήσεις μεταξύ μας. Εάν χρειαστεί θα έχουμε και προσωπική τηλεφωνική επικοινωνία». 

Οι αναφορές αυτές καταδεικνύουν μια σαφή πρόθεση από πλευράς Τουρκίας να περιοριστεί ο «κατάλογος προβλημάτων» στα καθαρά διμερή ζητήματα. Και από τον τουρκικό κατάλογο το Κυπριακό είναι ξεκάθαρο πως βρίσκεται εκτός. 

Συνεχίζοντας ο Τούρκος Πρόεδρος εξήγησε στον πρωθυπουργό της Ελλάδας πως «εάν υπάρχει πρόβλημα είτε στο Αιγαίο είτε σε κάποια άλλη περιοχή,  δεν θα αναμειγνύουμε τρίτη χώρα ή κάποιο τρίτο στις δικές μας υποθέσεις. Εάν προκύψει ένα πρόβλημα, θα μου τηλεφωνήσει από την ιδιωτική τηλεφωνική γραμμή ή θα του τηλεφωνήσω και θα πάρουμε τα βήματα μας ως Τουρκία και Ελλάδα χωρίς οποιοδήποτε πρόβλημα. Εάν υπάρχουν προβλήματα, ας τα τοποθετήσουμε στο τραπέζι, ας εργασθούν οι φίλοι που διορίσαμε για αυτά, ας πάρουμε τελικές αποφάσεις και ας κάνουμε τα βήματα μετά από αυτή την τελική απόφαση». 

Οι τοποθετήσεις του Τούρκου Προέδρου καταδεικνύουν ακόμα ένα στοιχείο. Την προσπάθεια του να βγάλει εκτός και την ίδια την ΕΕ, καθώς αντιλαμβάνεται πως ενόσω τα ελληνοτουρκικά εμφανίζονται στις συνόδου κορυφής η απόκτηση θετικής ατζέντας καθίσταται δύσκολη. 

Το Κυπριακό και η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο ήταν ζητήματα τα οποία είχαν τεθεί στις συναντήσεις που είχε ο Ερντογάν με τους Τζο Μπάιντεν, Εμανουέλ Μακρόν, Μπόρις Τζόνσον και Άνγκελα Μέρκελ. Στις δηλώσεις του ο Τούρκος Πρόεδρος δεν μπήκε σε λεπτομέρειες των όσων συζήτησε μαζί τους. 

Από την Ουάσιγκτον η ανταποκρίτρια της ΕΡΤ μετέδωσε ότι ο Τζο Μπάιντεν πήγε στη συνάντηση με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν καλά προετοιμασμένος να θέσει και το Κυπριακό και να εξηγήσει στον Τούρκο πρόεδρο ότι η λύση δύο κρατών δεν είναι καν στο τραπέζι και ότι η απόφαση για τα Βαρώσια είναι μια εξαιρετικά αρνητική εξέλιξη.

Η Λευκωσία ενημερώνεται σε διάφορα επίπεδα για τις επαφές που είχε ο Τούρκος Πρόεδρος στις Βρυξέλλες. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ενημερώθηκε από τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας για τη συνάντησή του με τον Ερντογάν. Για τη συνάντηση ενημερώθηκε και ο ΥΠΕΞ, Νίκος Χριστοδουλίδης, από τον Έλληνα ομόλογό του Νίκο Δένδια. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης είχε επίσης τηλεφωνικό επικοινωνία με τον Γερμανό ΥΠΕΞ Χάικο Μάας. Ενημερώθηκε για τη συνάντηση Μέρκελ – Ερντογάν και συζήτησαν περαιτέρω τα ευρωτουρκικά ενόψει και των ευρωπαϊκών συνόδων. Την ερχόμενη εβδομάδα θα πραγματοποιηθεί το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων και ακολουθεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, οπόταν και αναμένεται να ληφθούν αποφάσεις σε σχέση με την Τουρκία. 

Λύση μέσω διεθνούς δικαίου 

Οι διαφορές στην Ανατολική Μεσόγειο θα πρέπει να επιλυθούν μέσω διαλόγου με καλή πίστη και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο της θάλασσας, επιβεβαιώνουν οι ηγέτες ΕΕ και ΗΠΑ μέσα από το κείμενο συμπερασμάτων που υιοθέτησαν.

Σύμφωνα με το ΚΥΠΕ, στο κείμενο των συμπερασμάτων της Συνόδου ΕΕ- ΗΠΑ, που διεξήχθη στις Βρυξέλλες, υπήρχε και αναφορά στην Τουρκία στην παράγραφο 29, που αναφέρει ότι «είμαστε αποφασισμένοι να συνεργαστούμε για βιώσιμη αποκλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου οι διαφορές πρέπει να επιλυθούν μέσω διαλόγου με καλή πίστη και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο της θάλασσας. Στόχος μας είναι μια συνεργασία και αμοιβαία επωφελής σχέση με μια δημοκρατική Τουρκία».

Τα σχόλια των πολιτικών κομμάτων 

Τις εξελίξεις στις Βρυξέλλες σχολίασαν με ανακοινώσεις τους πολιτικές δυνάμεις. Ο ΔΗΣΥ σημειώνει πως το τετ-α-τετ Μητσοτάκη – Ερντογάν «είναι ένα ουσιαστικό βήμα προς την ορθή κατεύθυνση με απώτερο σκοπό την εκτόνωσης της έντασης στην περιοχή μας». Ο ΔΗΣΥ σημειώνει πως «οι διαφωνίες δεν έχουν ξεπεραστεί, αλλά η διπλωματική οδός και ο σεβασμός στο διεθνές δίκαιο είναι ο μόνος τρόπος αντιμετώπισής τους».  

 Το ΑΚΕΛ ανησυχεί για το σκηνικό που διαμορφώνεται σε σχέση με το Κυπριακό και τις προοπτικές του. Κατά το ΑΚΕΛ «η γραμμή που ακολουθεί η Κυβέρνηση και εν γένει η κυπριακή διπλωματία δεν αποδίδει, με αποτέλεσμα η Τουρκία να συνεχίζει την τακτική της δημιουργίας νέων τετελεσμένων. Επιπρόσθετα, ως αποτέλεσμα του διαπραγματευτικού κενού άρχισαν να παρεισφρέουν στο Κυπριακό “νέες ιδέες” οι οποίες συνιστούν μετακίνηση από υφιστάμενες συγκλίσεις προς τουρκικές θέσεις».

Η ΕΔΕΚ διερωτήθηκε για το πώς είναι δυνατό να γίνεται αναφορά σε ομαλοποίηση σχέσεων Ελλάδας και Τουρκίας, όταν οι παράνομες τουρκικές ενέργειες συνεχίζονται στην Κύπρο. 

Το ΔΗΚΟ ζητά «να τερματιστούν οι τουρκικές παρανομίες στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου».

Πηγή: Φιλελεύθερος