Ελάχιστες είναι οι φορές που αισθάνθηκα τόση συγκίνηση για τον ηρωισμό και μεγαλείο κάποιων ανθρώπων, για την πίστη τους στο καθήκον, την αυτοθυσία τους και την ίδια ώρα ένοιωσα να ψηλαφώ για άλλη μια φορά την προδοσία η οποία οδήγησε όχι μόνο στην απώλεια του 40% του εδάφους της πατρίδας, αλλά και στην απώλεια αθώων ανθρώπων, οι οποίοι τάχθηκαν να περισώσουν ότι περισώζεται μέσα στο καμίνι της φωτιάς του πολέμου και να αποκρούσουν την τουρκική εισβολή. 

Αφορμή για το κείμενο που ακολουθεί, η αυριανή κηδεία των λειψάνων του ήρωα Ανδρέα Πογιατζή, ο οποίος σκοτώθηκε σε μάχη στον Άγιο Γεώργιο Κερύνειας σε ηλικία 17,5 ετών στις 20 Ιουλίου 1974. Βρέθηκε μόνο η πατούσα του, αφού το υπόλοιπο σώμα του εξαϋλώθηκε από έκρηξη. Η εξόδιος ακολουθία θα τελεστεί από τον ιερό ναό Αγίας Παρασκευής στη Λακατάμια και η ταφή θα γίνει στον Τύμβο της Μακεδονίτισσας. 

Οι γονείς και οι συγγενείς του τον αναζητούσαν για χρόνια και όταν πέθαινε ο πατέρας του, βλέποντας τα παιδιά του που στέκονταν δίπλα του, ρώτησε: «Μα εγώ έχω έξι παιδιά, πού είναι ο έκτος;». Και η ύστερη λέξη της μάνας, ήταν «Αντρέας». 

Το παρόν κείμενο αποτελεί τμήμα μεγαλύτερου κειμένου το οποίο έγραψε ο κοινοτάρχης Βατυλής και πρώην δημοσιογράφος, κ. Γιώργος Κωνσταντίνου Σταύρου. 

Ο Αντρέας Πογιατζής γεννήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 1956 και θεωρείτο πρότυπο εργατικότητας, ενώ είχε υψηλό αίσθημα αλληλεγγύης. Ήταν έντιμος και ειλικρινής, με ήθος και αξιοπρέπεια και βεβαίως δεν υστερούσε σε θάρρος. Κατετάγη στην Εθνική Φρουρά στις 20 Ιανουαρίου 1974, σε ηλικία 17 ετών και 2 μηνών και υπηρετούσε στο 120ο Λόχο Βαρέων Όπλων (ΛΒΟ) στη Λακατάμια.  

Με το πρώτο φως της 20ης Ιουλίου το στρατόπεδο που υπηρετούσε δέχτηκε επίθεση από τουρκικά αεροπλάνα. 

Ο διοικητής του 120 ΛΒΟ, Χρίστος Ορφανίδης, ανέθεσε αποστολή στον υπολοχαγό ΠΖ Κωνσταντίνο Αργυρόπουλο να κινηθεί αμέσως προ την Κλεπίνη με οκτώ στοιχεία ΠΑΟ 106 χιλιοστών. 

Εκεί θα συναντούσε τον συνταγματάρχη ΠΖ Στυλιανό Στυλιανό Μιχόπουλο, διοικητή του 3ου Τακτικού Συγκροτήματος της Κερύνειας και θα ετίθετο υπό τις διαταγές του εκτελώντας αποστολές προς απόκρουση της τουρκικής εισβολής. Δεν βρήκαν τον συνταγματάρχη, τον οποίον συνάντησαν σε άλλο σημείο και εκεί τους έδωσε οδηγίες να κινηθούν προς συγκεκριμένη κατεύθυνση όπου, θεωρητικά θα ενίσχυαν δυνάμεις της Εθνικής Φρουράς οι οποίες φέρονταν να απέκρουαν με επιτυχία την απόβαση των τουρκικών στρατευμάτων. 

Στο πρώτο αυτοκίνητο της φάλαγγας οδηγός ήταν ο Ανδρέας Πογιατζής. Στο δεύτερο στοιχείο δεκανέας στοιχειάρχης-σκοπευτής ήταν ο Απόστολος Αποστόλου, ο οποίος καθοδόν εντόπισε περίπου δεκαπέντε τουρκικά πλοία και ο οποίος αργότερα περιέγραψε: 

-«Φώναξα στον υπολοχαγό (της μονάδας) Κωνσταντίνο Αργυρόπουλο, «έτους δαμαί, κύριε υπολοχαγέ. Πρέπει να τους βάλουμε».  

Ο υπολοχαγός Κ. Αργυρόπουλος, ο οποίος διετάχθη να συναντήσει άλλες φίλιες δυνάμεις για να δράσουν από κοινού, απάντησε: «Ακολουθήστε με. Έχουμε διαταγές». 

Ο Απ. Αποστόλου συνέχισε την περιγραφή του: «Τα τουρκικά πλοία ήταν τόσο κοντά. Ήσαν ακίνητα στη θάλασσα, το πολύ στα 800 μέτρα και μάς έδιναν εύκολο στόχο. Αν δεν μάς παρέσυρε με διαταγές ο συνταγματάρχης (Μιχόπουλος) και κτυπούσαμε τους Τούρκους από το ύψωμα, τότε θα τους κάναμε μεγάλο χαλασμό. Δεν λέω ότι θα τους νικούσαμε, αλλά οκτώ ΠΑΟ αν εκτελούσαν ομοβροντίες στα τουρκικά αποβατικά θα τους προκαλούσαμε τέτοια καταστροφή, που θα την θυμούνταν για πολλά-πολλά χρόνια». 

Όμως οι διαταγές ήταν άλλες. Έπρεπε να συνεχίσουν, για να συναντήσουν τα φίλια τμήματα.  

Αξιοσημείωτες είναι και μαρτυρίες από στρατιώτες του 70 Τάγματος Μηχανικού, οι οποίοι κατέθεσαν πως την παραμονή της εισβολής μια διμοιρία του 70 Τάγματος Μηχανικού με επικεφαλής τον υπολοχαγό Παναγιώτη Παναγόπουλο, είχε ήδη φτάσει από τη Λευκωσία στην Κερύνεια, για να υλοποιήσει αμέσως τη διατεταγμένη αποστολή της, να στρώσει ναρκοπέδιο στο Πέντε Μίλι. 

Ο συνταγματάρχης Στυλιανός Μιχόπουλος απαγόρευσε τη ναρκοθέτηση, είπε στους άνδρες του 70 ΤΜΧ: «Δεν υπάρχει τίποτε και προληπτικώς έχετε έρθει» και ακολούθως τους διέταξε: «Ξαπλώστε να κοιμηθείτε». 

Ο υπολοχαγός ήθελε να σκοτώσει τον προδότη

Έξω φρενών ήταν ο υπολοχαγός Κ. Αργυρόπουλος μόλις έφτασαν στο στρατόπεδο του 251 Τ.Π. και όπως θυμάται ο Απ. Αποστόλου φώναζε:  

-Πού είναι αυτός ο προδότης, θα τον σκοτώσω… 

Ο ανθυπολοχαγός Κωνσταντίνος Σανταμάς του 70 Τάγματος Μηχανικού περιέγραψε:  

-O Μιχόπουλος μόλις άκουσε το κανονίδι εξαφανίστηκε από το στρατόπεδο. Φαίνεται πως ίσως κατάλαβε τι είχε συμβεί… 

Στο μεταξύ, ο Αποστόλου, δέχθηκε ομοβροντία πυρός στην προσπάθεια του να πλήξει το τουρκικό άρμα, αλλά δεν υποχώρησε με αποτέλεσμα να τραυματιστεί σε διάφορα σημεία του σώματός του. 

Η οδύσσεια του τραυματισμού του κράτησε έξι χρόνια. Υποβλήθηκε σε 37 εγχειρήσεις σε πέντε χώρες ( Κύπρο, Ελλάδα, Ανατολική Γερμανία και Αυστρία) μέχρι να αποκατασταθεί το χέρι του σ ’ ένα ικανοποιητικό βαθμό.  

Απόντες 4, ο ανθυπολοχαγός Ιωάννης Βάκης, οι τρεις στρατιώτες του πρώτου στοιχείου ΠΑΟ, ο οδηγός Ανδρέας Πογιατζής από τη Βατυλή, ο λοχίας Χριστάκης Νικολάου από τον Άγιο Γεώργιο Σπαθαρικού και τέως κάτοικος Αμμοχώστου και ο έφεδρος Μιχαήλ Χ. Χαραλάμπους από το Αργάκι Μόρφου. 

Αύριο, κλείνει ο επίλογος μιας από τις ενδοξότερες μάχες της τουρκικής εισβολής.  

Αιωνία τους η μνήμη. 

Αποστολή θανάτου και η επική μάχη

Τα στοιχεία του 120 ΛΒΟ ξεκίνησαν την αποστολή συνάντησης με τις δυνάμεις οι οποίες θεωρητικά, σύμφωνα με τον Μιχαλόπουλο, έλεγχαν την κατάσταση. Κάποια στιγμή συνάντησαν στρατιώτες  οι οποίοι ήταν ξαπλωμένοι κατά μήκος του δρόμου και σε χωράφι. Ένας από αυτούς σηκώθηκε και αμέσως κατευθύνθηκε προς το μέρος του υπολοχαγού Κωνσταντίνου Αργυρόπουλου. 

Ήταν ντυμένος με «στολή παραλλαγής του ΝΑΤΟ» όπως κι ο Αργυρόπουλος. Πρώτος είπε κάποιες λέξεις στα τουρκικά ο στρατιώτης. 

Ο υπολοχαγός Κ. Αργυρόπουλος, αστραπιαία κοίταξε και τα διακριτικά του και αντιλήφθηκε πως ήταν Τούρκος αξιωματικός. Τα χέρια του αμέσως πήγαν στο αυτόματο καλάσνικοφ που κρατούσε και εκτέλεσε μια ριπή εναντίον του Τούρκου αξιωματικού, ο οποίος έκαμε μια κίνηση προς το πιστόλι του, αλλά δεν πρόλαβε να την ολοκληρώσει. 

Ακολούθως ο Κ. Αργυρόπουλος όρθιος όπως ήταν από τη θέση εκείνη, ακάλυπτος στη μέση του δρόμου, άδειασε τη φυσιγγιοθήκη με ριπές εναντίον των συγκεντρωμένων Τούρκων στρατιωτών. 

Μετά από ένα λεπτό το πρώτο στοιχείο πλήγηκε από βλήμα τουρκικού τανκ, το οποίο ήταν καλυμμένο στο βάθος πίσω από τα δέντρα, στα 200 μέτρα. Ανατινάχθηκαν αλυσιδωτά και τα επτά βλήματα που ήταν εξοπλισμένο το όχημα, δημιουργώντας μια κόλαση φωτιάς και εκρήξεων. 

Κανένας δεν ήταν σε θέση να γνωρίζει αν οι τρεις στρατιώτες που επέβαιναν, ο οδηγός του αντιαρματικού Ανδρέας Πογιατζής, ο κληρωτός λοχίας στοιχειάρχης-σκοπευτής Χριστάκης Νικολάου και ο στρατιώτης Χαράλαμπος Μιχαήλ, ήταν μέσα στο λαντ ρόβερ την ώρα της έκρηξης. 

(Μετά από 45 χρόνια, το 2020, τα λείψανα των τριών πιο πάνω βρέθηκαν σε κοινό επιφανειακό τάφο σκεπασμένα με χώμα, ύψους 30 εκατοστών στον χώρο που έγινε η μάχη. Οι σκελετοί των Χριστάκη Νικολάου και Χαράλαμπου Μιχαήλ βρέθηκαν σχεδόν ολόκληροι, ενώ του Ανδρέα Πογιατζή βρέθηκε και ταυτοποιήθηκε μόνο η πατούσα του δεξιού του ποδιού. 

Την τρομακτική έκρηξη ακολούθησε κόλαση πυρός. Ο Αποστόλου του δεύτερου στοιχείου, με αυτοθυσία κάλεσε συστρατιώτες του να τοποθετήσουν βλήμα προκειμένου να βάλει κατά του τουρκικού άρματος που έπληξε το πρώτο στοιχείο του Πογιατζή. Από τη βολή αυτή εξαρτάτο η επιβίωση όλων. Το βλήμα καρφώθηκε στην «καρδιά» του τουρκικού τανκ και ακολούθησαν απανωτές εκρήξεις των βλημάτων που ήταν αποθηκευμένα στο εσωτερικό του.   

Ο υπολοχαγός Αργυρόπουλος, ο οποίος αγνοείτο, έσπευσε μετά την έκρηξη προς το δεύτερο στοιχείο ΠΑΟ, όπως θυμάται ο Αποστόλου και τους είπε: 

-Παιδιά πρέπει να υποχωρήσουμε για να γλιτώσουμε τα τέσσερα στοιχεία. Είναι όλα προδομένα. 

Φιλελεύθερος