Στις 17 Μαΐου 1914, υπογράφηκε στην Κέρκυρα μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού. Αφού η επίσημη Ελλάδα μας άφησε στη μοίρα μας, πήραμε τα όπλα για να βρούμε το δίκιο μας.

Παλέψαμε σώμα με σώμα με τους Αλβανούς που και μεταξύ τους ήτανε κομματιασμένοι. Κάποιοι ήθελαν να πάμε με τους Τούρκους για να συνεχίσει να υπάρχει το κουμάντο τους στον τόπο και άλλοι ήθελαν, με τη βοήθεια της Αυστρίας, της Ιταλίας, της Ολλανδίας και τόσων άλλων, να γίνουνε ξαφνικά κράτος. Ενώ στην αρχή οι Έλληνες έκαναν προσπάθεια να πάρουν τους Αλβανούς με το μέρος τους, να τους εκπολιτίσουνε και να τους βάλουνε συμμάχους σε ένα κράτος που θα περιόριζε έτσι την επιρροή των ξένων στα Βαλκάνια.

Κι όμως από τότε βάλθηκαν να κυνηγήσουν τους Έλληνες και να τους διώξουν από τον τόπο τους. Από το 1912 οργανωμένες και ανοργάνωτες τσέτες πήρανε στο κατόπι τους Έλληνες στη Δρόπολη και στο Βούρκο. Αφού τους έδιωχναν, τους καίγανε και τα σπίτια.

Αν και η Ελλάδα τράβηξε χέρι από τη Βόρειο Ήπειρο, αρκετοί από τους αξιωματικούς της παραιτήθηκαν και αγωνίστηκαν στο πλευρό των Βορειοηπειρωτών. Η επίσημη Ελλάδα όχι μόνο τράβηξε χέρι, αλλά και όταν οπισθοχωρούσε ο ελληνικός στρατός, άρχισε να σκοτώνει τους Έλληνες αδερφούς που επαναστατούσαν. Μεγάλο μακελειό κάνανε στους Γεωργουτσάτες της Δρόπολης, αλλά και στο λιμάνι των Αγίων Σαράντα.

Κι όμως οι ντόπιοι με την ομογένεια στο πλευρό τους, τον Γ.Χ. Ζωγράφο, τον Σπυρομίλιο, τον Δημήτριο Δούλη, τον Καραπάνο, τους Μητροπολίτες Βασίλειο Παπαχρήστο και Σπυρίδωνα Βλάχο και πολλούς άλλους, έχυσαν αίμα και έφτιαξαν τη δική τους ελληνική Αυτόνομη Πολιτεία. Τόσο μεγάλο αγώνα κάνανε που ο τότε Γερμανός Πρίγκιπας της Αλβανίας Βιντ, συμφώνησε να υπακούσει στους όρους τους.

Έτσι στις 17 Μάη του 1914 μαζεύτηκαν στην Κέρκυρα για να υπογράψουν το Πρωτόκολλο που έδινε πολλά προνόμια και ελευθερίες στους Βορειοηπειρώτες. Ανάμεσα σε αυτούς που υπέγραψαν ήτανε και η Αλβανία, που όπως φαίνεται δεν είχε άλλη λύση παρά να συμφωνήσει. Εκείνη όμως που δεν ήθελε αυτονομία αλλά ανεξαρτησία, ήτανε η Χιμάρα που είχε το σύνθημα: «Ένωσις ή Θάνατος». Ακόμα δε θα πρέπει να ξεχάσουμε και τους Έλληνες από το Μπεράτι που κίνησαν που πάλεψαν και δεν κατάφεραν να πάρουν μέρος στην Αυτόνομη Πολιτεία. Τον αγώνα τους τον πλήρωσαν ακριβά, αφού οι Αλβανοί μετά τους θέριζαν σαν το στάρι. Όσο για την Κορυτσά, αυτή ακόμα πληρώνει το τίμημα και την έχουνε ξεχάσει και πολλοί Βορειοηπειρώτες.

Κι όμως το ξέσπασμα του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου έφερε νέες φασαρίες και το Πρωτόκολλο έμεινε στην άκρη χωρίς να εφαρμοστεί.

Αφού τελείωσε ο πόλεμος η Ελλάδα ακόμα είχε ελπίδες για την περιοχή, ακόμα κι αν κάποτε πήρε την εντολή να αποχωρήσει νικημένοι. Όμως οι Αλβανοί άρχισαν να δυναμώνουν και να φτιάχνουν την εθνική τους ιδέα. Περισσότερο πόλεμο και πίεση έκαναν προς τους Έλληνες που δε μιλούσαν την ελληνική για μητρική τους γλώσσα. Άρχισαν να σπέρνουν τις ξενόφερτες ιδέες τους, να τους κλείνουν τα ελληνικά σχολειά, ενώ σκοπός τους ήτανε να εξαλβανίσουν την Κορυτσά, τη Λιούντζη, τη Ζαγοριά και τόσα άλλα μέρη που το 1914 πήρανε μέρος στο μεγάλο ξεσηκωμό για ελευθερία.

Σήμερα το 2021 στη Βόρειο Ήπειρο τα πράγματα δε θυμίζουνε τους παλιούς αγώνες. Ούτε επιτρέπεται να μιλήσεις για πρωτόκολλα, υπογραφές και ελευθερίες, δικαιώματα που δεν είναι δώρο από το “Κομμά”, γιατί αν πεις κάτι θα βρεις το μπελά σου και ας μην φταις. Το μάθαμε καλά τώρα το “τραγούδι”, ειδικά από τη μέρα που σκότωσαν τον Κατσίφα. Τώρα οι Αλβανοί αναγνωρίζουν για Έλληνες μόνο δύο μικρούς δήμους που έχουν για μητρική τους την ελληνική και αφήνουν απέξω την επίσης ελληνόφωνη και ελληνική Χειμάρρα. Ούτε μπορεί να γίνει λόγος για Κορυτσά, Λιούντζη και τόσο άλλα μέρη. Έτσι κι αλλιώς πολλοί δεν ξέρουν τη ρίζα τους και πιστεύουν πως δεν είναι Έλληνες.

ΠΗΓΗ: himara.gr