Μετά την εκτροπή του αεροσκάφους της Ryanair που μετέφερε το δημοσιογράφο και ακτιβιστή Ρόμαν Προτάσεβιτς, η οποία κατέληξε στη σύλληψή του από τις αρχές της Λευκορωσίας, οι Λευκορώσοι επικριτές του Αλεξάντρ Λουκασένκο που ζουν εξόριστοι σε γειτονικές χώρες φοβούνται ότι κανένα μέρος δεν μπορεί να είναι ασφαλές για αυτούς.

Εννέα μήνες μετά την εξορία της, ηγέτιδα της λευκορωσικής αντιπολίτευσης Σβετλάνα Τσικανούσκαγια είδε πώς ο Λουκασένκο παρέβλεψε το διεθνές δίκαιο για να αναγκάσει ένα εμπορικό αεροπλάνο να προσγειωθεί στο Μινσκ και να συλλάβει τον Ρομάν Προτάσεβιτς, έναν αντικαθεστωτικό δημοσιογράφο που σαν κι αυτήν είχε ζητήσει καταφύγιο στη Λιθουανία.

«Ακριβώς πριν από μία εβδομάδα πήρα την ίδια πτήση από την Αθήνα», είπε στους δημοσιογράφους τη Δευτέρα. «Θα μπορούσα να είμαι στη θέση του Ρόμαν τώρα. Από τώρα και στο εξής, κανένα άτομο που πετά πάνω από τον λευκορωσικό εναέριο χώρο δεν έχει εγγυημένη βασική ασφάλεια», δήλωσε.

Η πρώην δασκάλα ανέδειξε την αμφισβήτηση έναντι του Λουκασένκο στις προεδρικές εκλογές που καταδικάστηκαν ως νοθευμένες. Η βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων πέρυσι προκάλεσε διεθνή καταδίκη, αλλά επίσης δοκίμασε τα όρια του τι μπορούσε να κάνει ο έξω κόσμος, ειδικά με τον Ρώσο Βλαντιμίρ Πούτιν σταθερά στο πλευρό του.

Με τον σύζυγό της ακόμα στη φυλακή της Λευκορωσίας, βρίσκεται στον ίδιο «τρομοκρατικό κατάλογο» από τη μυστική υπηρεσία της Λευκορωσίας, η οποία ονομάζεται ακόμα KGB και συνέλαβε τον Προτάσεβιτς.

Από όταν μετακινήθηκε στο Βίλνιους, έχει διατηρήσει ένα χαμηλό προφίλ προσέχοντας να μην αποκαλύψει την τοποθεσία του σπιτιού της σε δημόσιες εικόνες ή συνεντεύξεις. Δεν συναντά ποτέ τον Τύπο στην ιδιωτική κατοικία της και πάντα πλαισιώνεται από ασφάλεια στα ταξίδια της.

Έχει κάθε λόγο να φοβάται, τονίζεται σε σχετικό δημοσίευμα του Bloomberg όπου έπειτα αναφέρεται το βίντεο που κυκλοφόρησε χθες από τις αρχές της Λευκορωσίας στο οποίο εικονίζεται ο Προτάσεβιτς με πρόσωπο χτυπημένο να μιλάει σε υποτονικό τόνο. Στο βίντεο αρνήθηκε τις αναφορές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι ήταν αδιάθετος και ομολόγησε τις κατηγορίες για τις ταραχές στη χώρα του. Οι συνθήκες του βίντεο και μάλιστα εάν η δήλωση εξαναγκάστηκε παραμένουν ασαφείς.

Αυτό που είναι σαφές είναι ότι η σύλληψή του προοριζόταν επίσης να στείλει ένα μήνυμα σε άλλους, αναφέρει το Bloomberg.

«Είναι μια προειδοποίηση για την Τσικανούσκαγια», δήλωσε ο Βλαντιμίρ Ντζαμπαρόφ, πρώτος αντιπρόεδρος της Επιτροπής Διεθνών Υποθέσεων του Συμβουλίου της Ομοσπονδίας (Άνω Βουλή), σε τηλεφωνική συνέντευξη, προσθέτοντας ότι ο συλληφθείς δημοσιογράφος «κάθισε στο εξωτερικό και επικρίνει την πατρίδα του».

Αξιωματούχοι της Λιθουανίας ζήτησαν να χρησιμοποιηθούν περισσότερα κονδύλια του κρατικού προϋπολογισμού για την προστασία κάθε αντιφρονούντος της Λευκορωσίας που διαμένει τώρα στη χώρα, αναφέροντας τον αυξημένο κίνδυνο. Προέτρεψαν επίσης τους ακτιβιστές της αντιπολίτευσης να μην δημοσιεύσουν προσωπικά στοιχεία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η Πολωνία, η χώρα στην οποία διαμένουν πολλοί Λευκορώσοι ακτιβιστές, τους προειδοποιεί επίσης να είναι προσεκτικοί.

Όπως το έθεσε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Πάβελ Γιαμπλόνσκι, «δεν μπορούμε να πούμε τι είναι ικανό το καθεστώς».

Ο Stsiapan Putsila, ο οποίος εξακολουθεί να λειτουργεί την ανεξάρτητη ομάδα μέσων ενημέρωσης Nexta που συν-ίδρυσε με τον Προτάσεβιτς από τη Βαρσοβία, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι μετά από το περιστατικό «έλαβε πάνω από χίλιες απειλές ότι θα είμαι το επόμενο άτομο που θα επιστρέψει το καθεστώς στη Λευκορωσία».

Ανήσυχος για τη ζωή του, ορκίστηκε να συνεχίσει να κάνει ό, τι «κάναμε με τον Ρομάν», είπε. «Είναι ζήτημα της ζωής μας γιατί θέλουμε να έχουμε μια ελεύθερη και ανεξάρτητη χώρα», συνέχισε.

Ωστόσο, υπάρχει μια αίσθηση φόβου και απελπισίας σε αυτόν τον αγώνα. Ο Ales Zarembiuk, επικεφαλής του Ιδρύματος Λευκορωσίας House στην Πολωνία, θεωρεί απελπιστικό το γεγονός ότι στη Βαρσοβία οι Λευκορώσοι είναι απογοητευμένοι που μετά από σχεδόν 10 μήνες από την κλιμάκωση της καταστολής δεν υπάρχει βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

«Μετά από ό, τι συνέβη χθες, αυτό δεν είναι πλέον δικό μας πρόβλημα», είπε τη Δευτέρα. «Είμαστε ξύπνιοι και αυτό που χρειαζόμαστε τώρα είναι υποστήριξη και στρατηγικός διεθνής συνασπισμός μέχρι να κερδίσουμε», εξήγησε.

Υπενθυμίζεται ότι οι Βρυξέλλες συμφώνησαν να επιβάλουν επιπλέον κυρώσεις εναντίον της Λευκορωσίας και να αποκλείσουν την κρατική αεροπορική εταιρεία της από αεροδρόμια της ΕΕ. Παράλληλα ζήτησαν από τους αερομεταφορείς που εδρεύουν στην ΕΕ να αποφύγουν τις πτήσεις πάνω από τη Λευκορωσία. Οι χώρες της ΕΕ κάλεσαν επίσης τον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας να ξεκινήσει έρευνα. Ο οργανισμός του ΟΗΕ, ο οποίος διαμορφώνει τα πρότυπα για την πολιτική αεροπορία, κάλεσε συνεδρίαση για την Πέμπτη.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν επίσης να επιβάλλουν οικονομικές ποινές που αναμένεται να στοχεύουν σε εταιρείες και οικονομικές οντότητες που κατηγορούνται ότι χρηματοδοτούν την 27ετή θητεία του προέδρου Αλεξάντρ Λουκασένκο.

Η ανησυχία, ωστόσο, είναι ότι καμία από αυτές τις ενέργειες δεν θεωρείται πιθανό να ενοχλήσει τον Λουκασένκο.

Στη Βαρσοβία, ο Πάβελ Λατούσκο υπενθυμίζει τις εξαναγκαστικές εξαφανίσεις πολιτικών αντιπάλων του Λουκασένκο ως περαιτέρω απόδειξη του είδους της διάρκειας που ο πρόεδρος θα συνεχίσει να έχει τον έλεγχο στη χώρα.

Ηγετική προσωπικότητα της αντιπολίτευσης μαζί με την Τσικανούσκαγια, η Λατούσκο στο παρελθόν διετέλεσε επίσης πρεσβευτής της Λευκορωσίας στην Πολωνία και τη Γαλλία και αντιτάχθηκε στον ουκασένκο μετά τις προεδρικές εκλογές το 2020.

Έπρεπε να φύγει από τη χώρα για να μην συλληφθεί.

«Αυτό το καθεστώς είναι έτοιμο να προβεί σε ενέργειες εναντίον ανθρώπων που θεωρεί απειλή», είπε μέσω email.

naftemporiki.gr