Του Μαρίνου Σιζόπουλου, Προέδρου του Κ.Σ. ΕΔΕΚ

Δέκα μέρες μετά την ολοκλήρωση της νέας άτυπης 5μερούς Διάσκεψης στη Γενεύη, η νηφάλια και ψύχραιμη αποτίμηση των αποτελεσμάτων της μπορεί να οδηγήσει στην εξαγωγή ορθών συμπερασμάτων, βοηθητικών για τη χάραξη της τακτικής της Κυπριακής Δημοκρατίας για την αντιμετώπιση μελλοντικών κινδύνων που ελλοχεύουν.

Στόχος της σύγκλησης όπως είχε δηλώσει ο Γ.Γ. του ΟΗΕ ήταν ο καθορισμός της βάσης για επανέναρξη των συνομιλιών για επίλυση του Κυπριακού στη βάση των αποφάσεων του ΟΗΕ και των όρων εντολής του Σ.Α. για την προσφορά των καλών του υπηρεσιών.

Προς επίτευξη του στόχου όρισε ειδική εκπρόσωπο, να διερευνήσει τις προθέσεις των εμπλεκομένων μερών, να συμφωνηθεί η διαδικασία και η βάση των διαπραγματεύσεων. Καθόρισε μάλιστα ως χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης της διερευνητικής διαδικασίας το τέλος του 2018.

Τελικά, η σύγκληση έγινε με 2.5 χρόνια καθυστέρηση, χωρίς καθορισμό διαδικασίας και βάσης συζήτησης. Είναι σημαντικό ο Γ.Γ. να εξηγήσει τους λόγους της παρατεταμένης καθυστέρησης. Γιατί δεν το έπραξε;

Αφού η βάση των συζητήσεων θα ήταν οι αποφάσεις του ΟΗΕ, γιατί τη συγκάλεσε την στιγμή που η τουρκική πλευρά έθετε το θέμα των δύο κρατών και της κυριαρχικής ισότητας;

Ο Γ.Γ. όρισε η σύνθεση της άτυπης Διάσκεψης να είναι 5+1, δηλώνοντας σαφώς ότι η Ε.Ε. θα είχε ισότιμη συμμετοχή. Τελικά η Ε.Ε. είχε περιθωριακή και υποβαθμισμένη παρουσία. Ποιος ευθύνεται για αυτό;

Κατά την έναρξη της Διάσκεψης ο Γ.Γ. ανακοίνωσε την πρόθεσή του εντός 3-4 μηνών να προχωρήσει στη σύγκληση Διάσκεψης στο πρότυπο του Κρανς Μοντανά, για να συνεχίσουν οι συνομιλίες. Εξέφρασε μάλιστα και την πρόθεση να διορίσει ειδικό εκπρόσωπο, αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα ήταν η κα Λούτ.

Στη συνέχεια υπαναχώρησε για να ανακοινώσει τη σύγκληση νέας άτυπης 5μερούς σε 2-3 μήνες για να συνεχιστεί η διερευνητική προσπάθεια. Τι μεσολάβησε ώστε σε 24ωρες να αλλάξει απόφαση;

Όσον αφορά αυτή καθ΄ εαυτή τη Διάσκεψη. Η αντίληψη που επιχειρείται να καλλιεργηθεί ότι η Κυπριακή Δημοκρατία απόφυγε τα χειρότερα, δεν ευσταθεί. Η πλευρά μας δεν κατόρθωσε να κεφαλαιοποιήσει κανένα όφελος.

Αντίθετα η τουρκική έστω και εάν δεν κεφαλαιοποίησε το σύνολο των διεκδικήσεών της, κατόρθωσε:

1. Να αρχίσει μια νέα διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού χωρίς προηγουμένως να ανακαλέσει την απόφασή της για δύο κράτη, να τερματίσει τον εποικισμό της Αμμοχώστου και τις προκλητικές γεωτρήσεις στην Κυπριακή ΑΟΖ.

2. Να κερδίσει χρόνο ώστε τον Ιούνιο στη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. να επιχειρήσει την αναβάθμιση της τελωνειακής σχέσης με στόχο την στήριξη της οικονομίας της που βρίσκεται σε «ελεύθερη πτώση».

3. Στη νέα άτυπη 5μερή θα μπορεί να επαναφέρει την πρόταση για δύο κράτη και κυριαρχική ισότητα. Όταν μάλιστα ο Γ.Γ. του ΟΗΕ δηλώνει ότι στην πολιτική μπορεί να τετραγωνισθεί ο κύκλος, είναι προφανής η επιδίωξη για γεφύρωση της απόστασης μεταξύ των θέσεων των δύο πλευρών. Το αυτονόητο είναι η Τουρκία να αποσύρει την απαίτηση των δύο κρατών και η Ε/Κυπριακή πλευρά να παραχωρήσει την κυριαρχική ισότητα. Το ενδεχόμενο αυτό ενισχύεται ακόμα περισσότερο όταν ο Βρετανικός παράγοντας δηλώνει ότι είναι δυνατόν στο πλαίσιο της ΔΔΟ να συνυπάρξουν δύο κράτη.

Στην προσεχή σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. Ελλάδα και Κύπρος δεν θα πρέπει να αποδεχθούν οποιασδήποτε μορφής αναβάθμιση της τελωνειακής σχέσης Ε.Ε. – Τουρκίας, εάν προηγουμένως η Άγκυρα δεν προχωρήσει στην υλοποίηση των Κυπρογενών υποχρεώσεων που ανέλαβε έναντι της Ε.Ε. τον Σεπτέμβριο του 2005. Επιπρόσθετα να ανακαλέσει τις παράνομες διεκδικήσεις-της σε Θράκη και Αιγαίο. Η επίδειξη ανοχής όχι μόνο δεν πρόκειται να τιθασεύσει τις επεκτατικές επιδιώξεις της Τουρκίας, αλλά αντίθετα θα τις αναβαθμίσεις. Η Τουρκία δεν καταλαβαίνει από εποικοδομητική στάση και συμπεριφορά, αλλά μόνο από ενέργειες που θα της επιφέρουν κόστος πολιτικό ή οικονομικό.

Με βάση τη μέχρι σήμερα συσσωρευμένη εμπειρία ο Πρόεδρος δεν έπρεπε να αποδεχθεί την εμπλοκή του σε αυτή τη διαδικασία. Για τη συνέχιση των συνομιλιών έπρεπε να αντιπροτείνει και να επιμείνει στη σύγκληση Διεθνούς Διάσκεψης για κατά προτεραιότητα συζήτηση της διεθνούς πτυχής του Κυπριακού που είναι και η ουσία του προβλήματος.