Του Κωνσταντίνου Παΐδα

Αναπληρωτή Καθηγητή του Ε.Κ.Π.Α.

Η προσωπικότητα, ο ψυχισμός και η πολιτική μεθοδολογία του Τούρκου προέδρου R.T. Erdoğan είναι πλέον γνωστή στην πολιτική ηγεσία της Ελλάδος, στους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στον πρόεδρο των Η.Π.Α.

            Ο R.T. Erdoğan αυτήν τη στιγμή βρίσκεται σε δεινή θέση για αρκετούς λόγους:

• Ο νέος Αμερικανός πρόεδρος J. Biden έχει καταστήσει σαφές ότι κάθε άλλο παρά πρόθυμος είναι να αποδεχθεί την αντι-νατοϊκή, νέο-οθωμανική, εμπρηστική και πειρατική συμπεριφορά του Τούρκου προέδρου. Για τον λόγο αυτόν άλλωστε σκοπίμως δεν έχει κάνει ακόμα το περιπόθητο από την Άγκυρα τηλεφώνημα, γεγονός που «βάζει στα καρφιά» τον R.T. Erdoğan για το τι μέλλει γενέσθαι με την πιθανολογούμενη αναγνώριση εκ μέρους των Η.Π.Α. της γενοκτονίας των Αρμενίων ενόψει της προσεχούς επετείου της 24^ης Απριλίου 2021.
• Η απόπειρα του Τούρκου προέδρου να λειτουργήσει ως διαμεσολαβητής μεταξύ των Η.Π.Α. και της Ρωσίας για το φλέγον ζήτημα της Ουκρανίας και με τον τρόπο αυτόν να αναβαθμίσει το πολιτικό του προφίλ απέτυχε παταγωδώς, καθώς ο Αμερικανός πρόεδρος του απέδειξε το αυτονόητο, ότι δηλ. δεν χρειάζεται τη διαμεσολάβησή του για να συνομιλήσει/συναντηθεί με τον Ρώσο ομόλογό του.
• Το παράνομο Τουρκολιβυκό μνημόνιο, το οποίο υπεγράφη υπό συνθήκες που όλοι πλέον γνωρίζουν και δημιούργησε μόνον εντυπώσεις και εντάσεις αλλά όχι και τετελεσμένα επί τη βάσει του Διεθνούς Δικαίου, φαίνεται ότι δεν εκφράζει τη βούληση του συνόλου του πολιτικού κόσμου της Λιβύης. Η Λιβύη, στην κρίσιμη αυτήν περίοδο επιχειρεί να «σταθεί στα πόδια της» και δείχνει να αντιλαμβάνεται ότι οι προθέσεις της Τουρκίας είναι εκ του πονηρού και ιδιοτελείς. Ως εκ τούτου, μία κρίση στις Ελληνολιβυκές (άρα και στις Ευρωλιβυκές) σχέσεις μόνον αποσταθεροποιητικά θα λειτουργήσει για την τόσο εύθραυστη ισορροπία εντός της Λιβύης.
• Η τριμερής σύνοδος των υπουργών εξωτερικών της Ελλάδος, της Κυπριακής Δημοκρατίας και του Λιβάνου που θα πραγματοποιηθεί σήμερα επιδεινώνει τον «πονοκέφαλο» του Τούρκου προέδρου. Ο R.T. Erdoğan συνειδητοποιεί πλέον ότι οι θέσεις του περί της (ανύπαρκτης) «γαλάζιας πατρίδας» δεν συγκινούν κανέναν στη λεκάνη της Μεσογείου, αφού όλοι βλέπουν την «τεράστια τουρκική φάκα με το ελάχιστο τυράκι».
• Τα περιθώρια της Γερμανίδας καγκελαρίου Angela Merkel να αποσβένει «αναίμακτα» για την Τουρκία εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης τους κραδασμούς που προκαλεί το παρατεταμένο αναθεωρητικό παραλήρημα του R.T. Erdoğan έχουν πλέον εξαλειφθεί. Διόλου τυχαίο, άλλωστε, είναι το γεγονός ότι εξ αφορμής του πρόσφατου «sofagate», μετά τον Em. Macron, τώρα και ο M. Draghi χρησιμοποιεί πολύ σκληρή γλώσσα για τον Τούρκο πρόεδρο.
• Η κατάσταση της τουρκικής οικονομίας εξακολουθεί να είναι τραγική κυρίως λόγω των επιλογών και της πολιτικής αστάθειας που ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος προκάλεσε και συντηρεί. Και ενώ δεν προβλέπεται (τουλάχιστον σύντομα) ανάκαμψη της οικονομίας, ο τουρκικός λαός βρίσκεται στα όρια της εξαθλίωσης και η δημοτικότητα του R.T. Erdoğan μειώνεται διαρκώς παρά τις υποσχέσεις του ότι θα μοιράσει δωρεάν στον πενόμενο τουρκικό λαό 1,2 εκατ. τόνους πατάτες και 300.000 τόνους κρεμμύδια…

Μπροστά σε αυτές τις Συμπληγάδες (και προφανώς σε κατάσταση ταραχής) ο R.T. Erdoğan (ενόψει της συνάντησης του Έλληνα Υπ. Εξ. με τον Τούρκο ομόλογό του) προέβη σε άλλη μία αήθη επίθεση εναντίον της Ελλάδος και της Κυπριακής Δημοκρατίας: Με το γνωστό του ύφος απείλησε ότι «θα επέμβει στην Κύπρο, εάν το κρίνει απαραίτητο, για την προστασία των δικαιωμάτων των Τουρκοκυπρίων», ότι «η Ελλάδα δεν έχει ούτε δικαιώματα στα ανοιχτά της Λιβύης ούτε δυνατότητες για έρευνα και γεωτρήσεις εν αντιθέσει με την Τουρκία που έχει και δυνατότητες και δικαιώματα που απορρέουν από το Τουρκολιβυκό μνημόνιο» και ότι «δεν θα υιοθετεί πάντα στην Ανατολική Μεσόγειο ένα πιο ήπιο ύφος αποσύροντας τα ερευνητικά σκάφη και τον πολεμικό στόλο για να μην εξελιχθεί διαφορετικά η κατάσταση με την Ελλάδα».

Είναι προφανές ότι οι δηλώσεις αυτές έγιναν πρωτίστως για να ενισχυθεί το κύρος και η δημοτικότητα του Τούρκου προέδρου στο εσωτερικό της Τουρκίας. Ταυτοχρόνως, έγιναν για να «αγχωθεί» η (ομολογουμένως κινητικότατη) πολιτική ηγεσία της Ελλάδος. Ενδεχομένως,  έγιναν και για να «θορυβηθεί» ο Αμερικανός πρόεδρος (μήπως και του τηλεφωνήσει…) ή/και για να ανησυχήσει η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (μήπως και ανοίξει πάλι τους «κρουνούς» των ευρωπαϊκών πόρων προς την Τουρκία).

Το πλέον ασυνήθιστο, όμως, είναι ότι αιφνιδιαστικά ο R.T. Erdoğan ζήτησε να συναντήσει στην Άγκυρα σήμερα τον Έλληνα Υπ. Εξ., ο οποίος θα βρεθεί εκεί για προγραμματισμένη συνάντηση με τον Τούρκο ομόλογό του.

Τι μπορούμε να αναμένουμε άραγε από αυτήν τη συνάντηση, εάν φυσικά δεν τρέφουμε αυταπάτες;

Σίγουρα όχι μία υπαναχώρηση του Τούρκου προέδρου από τη «σκληρή γραμμή» του.

Σίγουρα όχι μία ειλικρινή διάθεση εκ μέρους του για επίλυση της ελληνοτουρκικής διαφοράς στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου.

Σίγουρα όχι μία σοβαρή πρόταση, με βάση την οποία θα ευοδωθούν οι διερευνητικές επαφές της Ελλάδος με την Τουρκία.

Τι μπορεί, ταυτοχρόνως, να αναμένει ο R.T. Erdoğan, εάν βεβαίως και εκείνος δεν τρέφει αυταπάτες, από τη σημερινή του συνάντηση με τον Έλληνα Υπ. Εξ. Νίκο Δένδια;

Σίγουρα όχι την κάμψη του ηθικού της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας, η οποία άλλωστε, πέραν της εμπιστοσύνης της στο δίκαιο των θέσεών της και στην αποτρεπτική ισχύ των ενόπλων δυνάμεων της Ελλάδος, διαθέτει δεδηλωμένη τόσο τη συμπαράσταση (πολιτική και στρατιωτική) ισχυρότατων κρατών της Ανατολικής Μεσογείου (Αίγυπτος, Ισραήλ) όσο και  την υποστήριξη του Αμερικανού προέδρου J. Biden.

Σίγουρα όχι ένα «πάγωμα» του διπλωματικού μαραθωνίου, στον οποίον εδώ και καιρό επιδίδεται η Ελλάδα, προκειμένου να αναδείξει σε συμμάχους και γείτονες το δίκαιο των θέσεών της και να αποδομήσει τα πολιτικά τερατουργήματα (βλέπε τουρκολιβυκό μνημόνιο) της Άγκυρας.

Σίγουρα όχι μία υπαναχώρηση εκ μέρους της Ελλάδος από τα δικαιώματά της, τα οποία απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο και από το Δίκαιο της Θάλασσας.

Προφανώς, λοιπόν, πρόκειται για άλλη μία «επίθεση εντυπώσεων» εκ μέρους του R.T. Erdoğan, ο οποίος πιθανότατα με τον τρόπο αυτόν επιδιώκει την περαιτέρω όξυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, προκειμένου να ανακόψει προσωρινά τη δημοσκοπική πτώση του εντός Τουρκίας και να τραβήξει την προσοχή του Αμερικανού προέδρου. Διαφορετικά, θα πρόκειται για ένα «τελεσίγραφο» απορριπτέο εξ ορισμού, το οποίο θα αποδειχθεί περισσότερο επιβλαβές για τον αποστολέα του παρά για τον παραλήπτη του…