Απαντά ο επίκουρος καθηγητής Ανθρωπολογίας και Μεσογειακών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Μιζούρι-Σεν Λούις, Νίκος Μιχαηλίδης.

— Ο Τούρκος Πρόεδρος έχει βρεθεί σε ένα πολιτικό αδιέξοδο αυτές τις μέρες. Ποιο είναι, κατά την άποψή σας, το ζητούμενο για τον Ερντογάν;

Για να κατανοήσουμε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα ο Ερντογάν πρέπει να κάνουμε μια σύντομη κατάδυση στο πρόσφατο παρελθόν. Ο Ερντογάν, πριν από τα γεγονότα της 15ης Ιουλίου 2016, που επισήμως χαρακτηρίστηκαν ως «αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος», συμμάχησε με τους πρώην αντιπάλους του, τους αντι-νατοϊκούς και αντιδυτικούς, ευρασιανιστές κεμαλιστές του στρατού, τους οποίους είχε προηγουμένως αποφυλακίσει και είχε αρχίσει να τους τοποθετεί σε καίριες θέσεις στον στρατό. Σε συνεργασία με αυτούς, εκκαθάρισε τον στρατό από τους γκιουλενικούς αλλά και γενικότερα τους φιλοδυτικούς, φιλονατοϊκούς αξιωματικούς.

Δεν είναι τυχαίο ότι μετά από αυτές τις ανατροπές ο τουρκικός στρατός εισέβαλε στην κατακερματισμένη Συρία και σε συνεργασία με ισλαμιστές τρομοκράτες, τους οποίους η Τουρκία υπέθαλπε, επιτέθηκε κατά των Κούρδων της Ροζάβα, οι οποίοι ήταν, και παραμένουν, οι στενότεροι σύμμαχοι των ΗΠΑ στην περιοχή. Έτσι ο τουρκικός στρατός έκανε στροφή προς τη Ρωσία και το Ιράν και στράφηκε εναντίον της πολιτικής των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή.

Στα πέντε χρόνια που πέρασαν από τότε, η συμμαχία ερντογανικών ισλαμιστών και ευρασιανιστών κεμαλιστών εκκαθάρισε από την κρατική γραφειοκρατία, από τα πανεπιστήμια και την οικονομία όλους όσους θεώρησε ότι έχουν σχέσεις με τη Δύση και επιθυμούσαν ειρηνική επίλυση του κουρδικού ζητήματος και ουσιαστικό εκδημοκρατισμό της χώρας. Παράλληλα έγιναν και πολλές εκκαθαρίσεις στο εσωτερικό του κόμματος ΑΚΡ, με περιθωριοποίηση όλων των ιστορικών ηγετικών του στελεχών και πρώην συνοδοιπόρων του Ερντογάν. Σε αυτό βρήκε στενό συμπαραστάτη και τον Ντεβλέτ Μπαχτσελί, τον ηγέτη της ναζιστικού τύπου τουρκικής ακροδεξιάς και άνθρωπο των υπηρεσιών πληροφοριών.

Εγκατέστησαν έτσι ένα απολύτως αυταρχικό καθεστώς. Δεν είναι όμως βέβαιο πόσο θα μακροημερεύσει αυτή η συμμαχία ισλαμιστών-ευρασιανιστών κεμαλιστών του στρατού. Οι στρατιωτικές αποτυχίες και απώλειες του τουρκικού καθεστώτος στη Συρία, η έλευση εκατομμυρίων Σύρων προσφύγων, η σοβαρότατη οικονομική κρίση και υψηλή ανεργία, η πανδημία και η κάκιστη διαχείρισή της, καθώς και η πρόσφατη απόσυρση από τη Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης συνέβαλαν στη σημαντική πτώση της δημοτικότητας του Ερντογάν, ο οποίος βλέπει να απειλείται η θέση του. Η παρατεταμένη τουρκική κατοχή τμημάτων της Συρίας θα συνεχίσει να προκαλεί φθορά στο καθεστώς.

Εκτιμώ πως κορυφαία προτεραιότητά του Ερντογάν σε αυτήν τη συγκυρία είναι να παραμείνει στην εξουσία πάση θυσία και για όσο περισσότερο ακόμα διάστημα γίνεται προκειμένου να υλοποιήσει όλες τις θεσμικές αλλαγές που οραματίζεται ώστε να εδραιώσει το καθεστώς του και να κάνει την Τουρκία μια, υποτίθεται, υπερδύναμη. Δεν θα είναι βέβαια εύκολο. Οι διαρκείς εναλλαγές συμμάχων, η εμπρηστική ρητορική και οι αυταρχικές, βίαιες πολιτικές πρακτικές του στο εσωτερικό προκάλεσαν τρομακτική πόλωση στην κοινωνία και τον αποξένωσαν ακόμη και από παλιότερους υποστηρικτές του.

Για τη συνέχεια LIFO