Μια σειρά απαγωγών Τούρκων πολιτών -φερόμενων ως γκιουλενιστών- από χώρες που εξαρτώνται από την Άγκυρα, προκαλεί έντονη ανησυχία. Η ισχυροποίηση των μυστικών υπηρεσιών μετά την απόπειρα πραξικοπήματος και η «συναλλακτική διπλωματία».

Πριν από περίπου ένα χρόνο, ο Τούρκος πολίτης Harun Celik απελευθερώθηκε από φυλακή της Αλβανίας και μεταφέρθηκε στο αεροδρόμιο. Λίγες ώρες αργότερα ξαναβρέθηκε στην Τουρκία, με τα κρατικά μέσα ενημέρωσης να καυχώνται πως επέστρεψε μετά από επιχείρηση των τουρκικών υπηρεσιών πληροφοριών.

Ο κ. Celik, ένας δάσκαλος, συνελήφθη από τις αλβανικές αρχές τον Ιούλιο του 2019, διότι προσπάθησε να εισέλθει στη χώρα με πλαστή βίζα. Αλλά στην Τουρκία καταζητούνταν για τον φερόμενο ρόλο του ως ανώτερου παράγοντα του σκιώδους κινήματος Gulen, που κατηγορείται πως ενορχήστρωσε τη βίαιη απόπειρα πραξικοπήματος τον Ιούλιο του 2016.

Το μυστήριο ταξίδι του -που θυμίζει τις εξαιρετικά αμφιλεγόμενες κατ’ εξαίρεση παραδόσεις που έκανε η CIA μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου- είναι το τελευταίο σε μια σειρά περιστατικών έκδοσης Τούρκων πολιτών από τα Βαλκάνια και άλλες χώρες που εξαρτώνται από την Άγκυρα για οικονομική, πολιτική ή ανθρωπιστική στήριξη.

Αποτελεί μέρος της επιθετικής και ορισμένες φορές αδιάλλακτης εξωτερικής πολιτικής του προέδρου Recep Tayyip Erdogan, που έχει ισχυροποιήσει τις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες και έχει προκαλέσει συναγερμό στους παραδοσιακούς δυτικούς συμμάχους της χώρας. Η Τουρκία και άλλες απολυταρχικές δυνάμεις, όπως η Ρωσία και η Κίνα, θεωρούν στρατηγικής σημασίας τα Βαλκάνια, λόγω της εγγύτητας της περιοχής με την ΕΕ.

Η Τουρκία εμπλέκεται σε τουλάχιστον 60 «παραδόσεις» από 17 χώρες τα τελευταία τριάμισι χρόνια, σύμφωνα με την αμερικανική ομάδα παρακολούθησης της δημοκρατίας Freedom House. Ο ορισμός «παραδόσεις» περιλαμβάνει τόσο τις απαγωγές που πραγματοποιούν τουρκικές μυστικές υπηρεσίες όσο και τις απελάσεις που πραγματοποιούνται χωρίς να έχει ακολουθηθεί η νόμιμη διαδικασία. Ο υπουργός Δικαιοσύνης της Τουρκίας δήλωσε το 2019 πως 107 φερόμενοι ως γκιουλενιστές επέστρεψαν στην Τουρκία από το εξωτερικό.  

«Η Τουρκία έχει πραγματοποιήσει τα τελευταία χρόνια περισσότερες παράνομες επιστροφές από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο», σύμφωνα με τον Nate Schenkkan, διευθυντή στρατηγικής έρευνας της ομάδας. «Δεν θα σταματήσει ποτέ, όχι όσο είναι στην εξουσία ο Erdogan… αυτή είναι μια τόσο υψηλή προτεραιότητα γι’ αυτούς, που θα θυσιάσουν άλλους στόχους εξωτερικής πολιτικής».

Ενώ η κυβέρνηση της Αλβανίας δημοσίως αρνήθηκε πως έχει οποιαδήποτε εμπλοκή στην απομάκρυνση του κ. Celik, ωστόσο αρκετοί νυν και πρώην αξιωματούχοι από τα Βαλκάνια δήλωσαν στους Financial Times πως δέχονταν «συνεχείς» πιέσεις από την Τουρκία να συμμορφωθούν με την επιχείρηση καταστολής φερόμενων ως συνωμοτών της απόπειρας πραξικοπήματος, διαφορετικά θα υπήρχαν συνέπειες. Η Τουρκία είναι μεγάλος εμπορικός εταίρος και εμπλέκεται σε μεγάλο βαθμό σε σημαντικά έργα υποδομών σε όλα τα Βαλκάνια, όπου έχει χρηματοδοτήσει την κατασκευή ορισμένων εκ των μεγαλύτερων τζαμιών της περιοχής.

«Η Τουρκία επέλεξε τα Βαλκάνια ως πεδίο μάχης στον πόλεμο κατά του κινήματος Gulen», δήλωσε η Asli Aydintasbas του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων. «Η περιοχή είναι συμβολικά πολύ σημαντική», δεδομένου ότι μεγάλο μέρος της διοικούνταν από την Κωνσταντινούπολη κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας», όπως είπε. «Αλλά επίσης την επέλεξε επειδή μπορεί».  

Υπάρχει ευρεία διακομματική συναίνεση στην Τουρκία πως πίσω από την ανταρσία της 15ης Ιουλίου 2016, που είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 251 άνθρωποι, βρίσκονταν ακόλουθοι του Fethullah Gulen, ενός εξόριστου 79χρονου κληρικού. Ο κ. Gulen, που ζει εξόριστος στα βουνά της Πενσιλβανίας, αρνείται πως διέταξε το πραξικόπημα.

Για τη συνέχεια Euro2Day