Τα τσουνάμι είναι θαλάσσια φαινόμενα, που δημιουργούνται κατά την απότομη μετατόπιση μεγάλων ποσοτήτων νερού, σε ένα υδάτινο σχηματισμό, όπως ένας ωκεανός, μια θάλασσα, μια λίμνη ή ένα φιόρδ.

Δημιουργία
Το τσουνάμι εκδηλώνεται ως κύματα, τα οποία στα βαθιά νερά των ωκεανών (μέσο βάθος 4.500 μέτρα) οδεύουν με μέση ταχύτητα 210 μέτρων/δευτερόλεπτο ή 756 χιλιομέτρων/ώρα (παραπάνω από το μισό της ταχύτητας του ήχου στην ατμόσφαιρα της Γης).

Κίνηση
Διαδίδονται με μέτωπα κυμάτων, που μπορούν να πλησιάσουν σε πλάτος ακόμα και τη γήινη περίμετρο και οδεύουν με σύνηθες μήκος κύματος της τάξης των 50-400 χιλιομέτρων και ύψος που κυμαίνεται, συνήθως, από μερικά εκατοστά έως 40 μέτρα.

Φτάνοντας τα κύματα αυτά σε ρηχά νερά χάνουν την ταχύτητά τους, έως και 20 φορές, αρχικά στο μπροστινό τους μέτωπο, αυτό που φτάνει πρώτο στα ρηχά, και έτσι το μήκος τους μικραίνει, καθώς το πίσω μέρος του κύματος ταξιδεύει ακόμη, με σχετικά μεγαλύτερη ταχύτητα.

Το μήκος του κύματος ενός τσουνάμι μεταβάλλεται, ακολουθώντας την μεταβολή της μέσης ταχύτητάς του σύμφωνα με το βάθος της θάλασσας που διατρέχει και η ορμή του διατηρείται (θεωρώντας προσεγγιστικά πως δεν εξαπλώνεται και κατά πλάτος) με αντίστοιχη μεταβολή του ύψους του.

Φτάνοντας στις ακτές το κύμα συμπιέζεται και κερδίζει σε ύψος, που είναι και ο λόγος για τον οποίο γίνεται καταστρεπτικό φθάνοντας στις ακτές, αφού το ύψος του διατηρείται και καθώς εισβάλλει στην ενδοχώρα.

Δημιουργία
Η αρχική απότομη μετατόπιση του νερού, που προκαλεί τη γένεση ενός τσουνάμι, μπορεί να είναι αποτέλεσμα σεισμού, κυρίως υποθαλάσσιου, που προκαλεί κατακόρυφη ανάταξη του βυθού, παραθαλάσσιας κατάρρευσης βουνοπλαγιάς ή ηφαιστείου, υποθαλάσσιας ηφαιστειακής έκρηξης ή κατολίσθησης, καθώς και πτώσης ικανού μεγέθους ουράνιου σώματος στη θάλασσα.

Ενώ σε βαθιά νερά το τσουνάμι, λόγω των χαρακτηριστικών του εκεί, δεν θεωρείται σοβαρός κίνδυνος για τις πλέουσες κατασκευές, φτάνοντας στις ακτές έχει ιδιαίτερα καταστρεπτικές συνέπειες.

Χαρακτηριστικά
Τα τσουνάμι έχουν μεγάλο μήκος κύματος και μεταφέρουν τεράστια ποσά ενέργειας. Ενώ μία σειρά μεγάλων θαλάσσιων κυμάτων που προκαλούνται από τον άνεμο, έχει μήκος κύματος (απόσταση από κορυφή σε κορυφή κύματος) τα 30 – 40 μέτρα, με μέγιστο τα 100 μέτρα, και περιοδικότητα μερικά δευτερόλεπτα, τα τσουνάμι έχουν τεράστια μήκη κύματος, που μπορεί να φτάσουν τα 100 ή και τα 200 χιλιόμετρα και περιοδικότητα ακόμα και άνω της μιας ώρας.

Όσο διαδίδονται στην ανοιχτή θάλασσα με μεγάλο βάθος, έχουν ελάχιστο ύψος, συνήθως στα 30 εκατοστά, αλλά ποτέ δεν ξεπερνάει το 1 μέτρο, και ταξιδεύουν προς όλες τις επιτρεπτές από τον αρχικό σχηματισμό του μετώπου, κατευθύνσεις, με ταχύτητα 700 – 800 χλμ./ώρα.

Παρά την τρομακτική αυτή ταχύτητα, δεν γίνονται αντιληπτά, από τα πλοία στην ανοιχτή θάλασσα, ούτε καν από βάρκες, καθώς φαίνονται, ως μία φουσκοθαλασσιά (λείας και αδιάσπαστης επιφάνειας, με κορυφές που δεν σκάνε, ούτε ασπρίζουν), που κυριολεκτικά περνάει «σαν αστραπή» και φεύγει.

Φθάνοντας όμως στα ρηχά, λόγω της μείωσης του βάθους, αναδιπλώνονται και ενώ χάνουν ταχύτητα και μήκος κύματος, τα οποία τότε πέφτουν κάτω από 80 χλμ./ώρα και κάτω από 20 χιλιόμετρα αντίστοιχα, κερδίζουν σε ύψος.

Όταν τελικώς φτάσουν στην ακτή, αν και η ταχύτητα πρόσκρουσης συνήθως είναι μόνο 40 χλμ./ώρα, το τελικό τους ύψος είναι καταστροφικό, καθώς διατηρείται και ενώ εισβάλλουν μέσα στην ενδοχώρα, προκαλώντας ένα φαινόμενο που θυμίζει ρήξη φράγματος και εισβολή πλημμύρας ή σαν ξαφνική εισβολή εξωπραγματικά ακραίας παλίρροιας (σε αντίθεση με τα κοινά κύματα, που όταν «σκάσουν» στην ακτή, μετά αποσύρονται).

Σύμφωνα με το el.wikipedia, το τελικό τους ύψος μπορεί να ποικίλλει από 1 μέχρι 15 μέτρα, ενώ τα μεγαλύτερα τσουνάμι στην ιστορία έχουν φτάσει τα 30 – 40 μέτρα, αν και στο πιο ακραίο θεωρητικό σενάριο μπορεί να φτάσει έως και τα 50 μέτρα (το σενάριο της πιθανής κατάρρευσης ολόκληρου του ηφαιστείου Κούμπρε Βιέχα στη θάλασσα, στο νησί Λα Πάλμα ή και πολύ υψηλότερα σε συμβάν πρόσκρουσης με αστεροειδή ή κομήτη. Πρακτικά όμως, αρκεί να φτάσει τα 1 – 2 μέτρα για να υπάρξουν ζημιές και θύματα.

Στο παρακάτω βίντεο θα δείτε ένα σύνολο από περιπτώσεις τσουνάμι, σε διαφορετικά μήκη, πλάτη και χρονικά διαστήματα, που θα σας προκαλέσουν ανατριχίλα.

Βίντεο

ΠΗΓΗ: in.gr